12.05.2020
COVID 19 Bill fer provizyon pu sa plan ki Minis Finans Padayachy ti fini anonse zis avan lokdawn ek pandan lokdawn: savedir plan sutyin Rs 9 milyar pu kapitalis, ek plan pu donn zot larzan pu zot fer lapey tu anplwaye ki tus anba Rs 50 mil pandan lokdawnn (Seksyon 24). E pe sanz lalwa pu ki Labank Moris kapav alwe rezerv pu sa loperasyon “sovtaz” la, enn sanzman dan lalwa ki pa tanporer, me permanan (Seksyon 2).
Fon investisman pu kisannla?
Nu finn abitye tann refrin ki guvernman bizin “kup depans”, me kriz COVID-19 pe montre ki guvernman ena kapasite organiz “investisman” par milyar kan bizin. Li inportan nu poz kestyon dan ki lintere ki Guvernman truve kapav depanse.
Bil-la fer provizyon pu ki Labank Moris kapav alwe kapital pu investiman pu “devlopman ekonomik”. Me, kotsa sa bann milyar-la pe ale? Guvernman pe asime ki se kapitalis ki ansarz “devlopman ekonomik”. Ziska ler, guvernman finn anons ena plan sutyin Rs 9 milyar pu sekter ki kapitalis finn deza desid, akoz zot tir profi ladan, pu zot rule. Alor, Guvernman pe donn kas pu
* Konpayni ki depi buku lane fer par milyar profi deza.
* Konpayni ki ti deza an-kriz depi plizyer lane, kuma lindistri sikriyer, pe gayn ankor sibvansyon pu rul sekter ki ti deza al fayit.
Nu remarke ki, apart Wage Assistance Scheme, kot ena kondisyon ki pa lisansye, pu tu lezot sibvansyon kot Guvernman pe pran larzan piblik donn kapitalist, pena kondisyon lor kapitalis.
Alor, Guvernman kontiyn sutenir klas kapitalist mem dan enn lepidemi, olye ki li gete presizeman ki sekter, ek sirtu ki nuvo sekter, ki pu amenn devlopman ekonomik pu travayer, planter, peser, fam, zenn – anzeneral.
Wage Assistance Scheme
Bill-la fer provizyon legal pu sa Wage Assistance Scheme Rs 4 milyar (ziska ler) ki finn fini kumanse pandan lokdawn (Seksyon 24). Savedir guvernman sibvansyonn kapitalis pu li pey lapey travayer e pa lisansye pandan konfinnman. Olye li taxe kapitalis ki finn fer par milyar profi lor plizyer lane, olye donn kas direk dan lame travayer, Guvernman donn patron, e li espere ki sa pu fini ar travayer. Ena mem konpayni ki pe fer profi lor ledo kriz COVID-19. U kapav lir pozisyon LALIT lor Wage Assistance Scheme ek mezir Padayachy:
https://www.lalitmauritius.org/en/newsarticle/2501/lalit-pozisyon-lor-mezir-ekonomik-padayachy/
Minis Finans pe dir ki kapitalis pu bizin ranburs sa larzan-la dan fon COVID-19. Me ofet Bil-la dir kapitalis kapav pey zis 15% so reveni kan tir depans si sa som la pli ba. Anplis dan seksyon lor Income Tax dan Bil la, li kapav dedir so kontribisyon dan fon-la. E dan sertin ka, Bil-la donn puvwar Minis pu desid pu rey det kapitalis. U fini mazine kimanyer det kapitalis lotel ki finn fer par milyar profi, ki pa pu anmezir rul lotel pu buku mwa, pu reye enn sel kut.
Seki pena dan Bil-la
Seki pli frapan dan Bil COVID-19 se labsans lalwa pu kontrol mwayin sirvi, pu met striktir legal pu ki devlop enn veritab stratezi devlopman ki kree anplwa par milye, asir suvrennte alimanter, asir ki ena veritab prodiksyon reel ki anmemtan amenn deviz dan pei alonterm. Par exanp:
* Pena mezir pu kontrol itilizasyon later.
* Pena mezir pu stop betonaz later avek vila delix ek lotel.
* Pena mezir pu permet shifte sibvansyon lor kann ek disik a sekter alimanter.
* Pena mezir pu investisman ek sibvansyon al dan sekter prezervasyon e transformasyon prodwi alimanter.
* Pena mezir pu taxe profi, gro reveni, ek larises (Wealth Tax) pu finans stratezi devlopman ki permet veritab devlopman ekonomik.
* Pena mezir pu servi fon pu devlopman enn lindistri lapes nasyonal.
Purtan zis avan lokdawnn, Minis Agro-Indistri ek Sekirite Alimanter Gobin ti finn fer apel a “bonn volonte” tablisman ek planter kann pu plant manze. Me sel volonte ki tablisman,
anpartikilye Medine finn exprime, se pu demisyonn manejer Thierry Sauzier ki ti pran langazman lor nom Medine pu rant dan prodiksyon alimanter. Kot mezir pu fors gro propriyeter later servi enn tyer so later pu devlop sekter alimanter?
Lopozisyon Parlmanter ti kumans poz kestyon dan Parlman lor ki mezir pe pran lor kestyon itilizasyon later. Me avan ki gayn repons, Lopozisyon finn fer work-awt dan lager lor mo “malelve” ant Spiyker ek Berenger.
Rajni Lallah
pu LALIT