Forom Fron Komin pu Lavortman enn gran sikse
20.06.2009
Lalwa 1838 lor Lavortman, ki le vedir pu zordi zur?
Ala kestyon ki Fron Komin pu Lavortman tinn swazir pu so 1er Forom-deba organize dan lasal konsey minisipal Beau-Bassin-Rose-Hill, vandredi 19 zin. Lor panel ti ena Jean-Claude Bibi, Ram Seegobin et Keshore Pertab, parkont Rama Valayden, Attorney General, pa finn prezan me finn koz ar lasistans atraver portab. Lemer Beau Bassin Rose-Hill, M. Aubeeluck ti fer luvertir forum-la divan enn lasal ranpli.
Toorya Prayag, ki ti prezid forom, finn dir ki Fron Komin pu Lavortman kont sa lalwa inzis ek arkaik, kont fer bann zenn tifi vinn bann mer-portez gratwi, kont lasarnman lapolis lor bann fam, kont inegalite sosyal ki fer ki fam ki ena kas kapav al fer lavortman trankil dan enn lot pei, kont enn lalwa ki inkriminn zom usi pu konplisite.
Jean-Claude Bibi ki avoka e ansyin Minis Lazistis finn swazir plito pu abord kote filosofik sa size-la. Li finn dir ki lalwa kuma li ete la fer lavortman vinn enn krim, setadir enn ofans serye ki pinisab. Donk bann fam transforme an kriminel enn sel ku. Jean Claude Bibi finn kritik bann ki kont lavortman zot rezonnman ki dir ki : enn fetis se enn imin inosan, donk kan tuy enn fetis pe komet enn krim e sa li kondanab. Jean-Claude Bibi fer resortir bann kestyon filozofik fas a sa reflexyon-la. Kifer eski enn lavi imen bizin inportan? Eski enn fetis enn lavi imen? Eski lavi enn fetis separe ar lavi so mama? Lekel lavi pli inportan ladan?
Linn usi fer resortir ki se Legliz ki dir ki bizin protez lavi imin. Me li poz li la kestyon si Legliz ena kredibilite pu proklame ki li protez lavi imin kan li finn responsab inkizisyon, kan li finn kolabore ek bann gran diktater, kan so bann pret beni bonbardye ki al tuy par milye dimunn.
Ram Seegobin finn intervenir antan ki dirizan LALIT e antan ki dokter. Ram Seegobin inn kumanse par presize ki li pa enn kestyon `Pro-Choice`. Se kan enn fam nepli ena swa ki li al fer lavortman. Lor term `Pro-Life` li finn dir ki antan ki dokter, li usi li `pro-life` tultan, e pa selman dan kad lavortman. Bizin get kestyon 'pro-life' usi par rapor a lavi mama. Ram Seegobin finn dir ki lalwa 1838-la arkaik pu plizyer rezon : li enn restan integrism dan enn guvernman sekilye, se enn lalwa zame finn sumet a vot, li dat de enn sistem ki ti pe sorti depi eskalvaz e li pa koresponn a bann metod medikal ki existe zordi.
Lalwa 235 lor lavortman presede par lalwa 234 ki koz lor kastrasyon (atas tib). Sa usi bann ki kont Lavortman finn amen kanpayn kont. Azordi atas tib pe pratike dan bann lopital.
Ram Seegobin finn dir ki lalwa-la arkaik seki, dan so longer 5 laliyn, ena buku anbigwite alor ki dan kad penal bizin pruve ki dimunn kupab `beyond all reasonable doubt`. Enn anbigwite se ki lalwa presize ki fode fam-la `quick with child`, enn term medikal ki koresponn kan premye muvman baba inn manifeste, pu li kupab. Lot, se term ` misscarriage ` (avortman sportane) ki kapav arive ant 12 ek 28 semenn. Enn lot, se ki presiz ` with the woman`s consent or not ` ki montre ki ti pe ena bann avortman forse sa lepok la. Ram Seegobin finn termine avek enn kritik fas a lafwa ki pretann ki mem enn ovil fekonde se enn lavi: li dir ki ziska prezan li pa finn truv seremoni lanterman pu enn foskus. Li dir byin suvan debaras enn foskus par zis 'flush enn kut'.
Kote legal, se Keshore Pertab, ki ti avoka Shabeela dan keys kot sa zenn fam la ti pe riske 10 an prizon pu enn avortman, kinn intervenir. Keshore Pertab ki manb komite santral MMM finn presize ki li pe koz lors so prop nom. Li finn fer resorti ki lalwa-la pa dat depi 1838 : li byen pli vye. Li dat de 1810 e inn zis kopye li dan lalwa 1838. Li rapel ki sa lalwa Franse-la inn sorti depi krim pu vinn enn deli, en 1923 an Frans. En 1975 linn depenalize laba. E en 2001 li ti nepli enn deli me enn pratik ki rezir par Kod Lasante Piblik.
Keshore Pertab rappel ki lalwa 235 lor `Abortion` enn prohibisyon total. Pena mem nosyon defans alor ki enn `meurtre` ena posibilite defann. Depli, se enn lalwa ki an 2 langaz ki pa tradir korekteman. E li finn truve ki, an 1891, dan enn ka Rex v/s Mirza, lalwa dir ki si ena 2 tex, se seki anfaver akize ki prime.
Keshore Pertab finn kestyonn rapor Taskforce ki finn truve ki bizin azut `unlawfull` dan lalwa-la. Li absird paski dan Kod Penal pena itilite pu dir ki li ` unlawfull `. Selon li rapor la retrograd usi parski zot finn tir ` quick with child `. Li fer enn lapel pu ki konsider lezislasyon Lafrikdisid lor lavortman ki enn examp a swiv.
Rama Valayden inn intervenir lor telefonn pu dir enn mersi a MLF ek Lalit ki finn amenn sa deba-la ek enn priz de konsyans. Li finn usi remersye so koleg minis Fam. Li anonse ki enn nuvo lalwa inn pare ek ki bizin zis enn konsansis avan pas li Lasanble. Rama Valayden rapel osi ki deba-la fode pa vinn emosyonel ek kominal.
Dan ler kestyon finn ena intervansyon byin perkitan depi M.Descubes ek Lindsey Collen. M. Descubes finn fer resorti ki moralite kont lavortman kapav explike par bann krwayans lepok Zezi e ki zordi, ek sirnatalite, li arkaik. Li dir ki 97% bann Katolik azordi al a lankont Vatican dan zot pratik sexyel. Li usi dir ki Legliz ena Exkominyon pu so bann manb ki pa swiv so bann komandman, kifer alor bizin ki Leta vinn enn lot instans pinisyon? Lindsey Collen finn abord sa santiman inimin ki fam resanti kan zot bizin al get enn dokter sutapi ki fer avortman.
