Dayeri Palestinn Merkredi 31 Oktob, 2007 : Lavi su lokipasyon militer
02.11.2007
KAS ZOLIV
KOLON SEM LATERER E LARME AZIR KONT PLANTER EK ABITAN. ANSERKLEMAN SALFIT
Set fami dan vilaz Hares ena pu fer fas a notis pu kraz zot lakaz.
Larme inn bukle vilaz Jame en. Larme inn ferm geyt ki truv dan lantre vilaz. Veikil pa kapav ni rantre ni sorti dan vilaz. Larme inn met lakle lor geyt (get explikasyon anba lor diferan mwayen larme servi pu antrav liberte muvman).
Geyt lor sime ant Biddya ek Hares inn ferme zordi tanto. Larme inn met rodblok e geyt ferme akle. Sa sime inn res uver pandan 2 zan. Zordi tanto larme inn ferm sime. Savedir u bizen pran enn servis (minibis kuma taxi-tren) depi Biddya ziska rodblok. Lerla u bizin travers rodblok e lerla atann enn servis pu al Hares. Enn traze ki ti pran 10 minit zordi gramatin e ti kut 3 shekel, inn pran 30 minit e inn kut 2 fwa 2 shekel.
ETIDYAN LINIVERSITE
Enn bis depi Nablus avek etidyan sorti Liniversite pe return lakaz Hares ek vilaz alantur. Lor sime, sofer bis inn gayn nuvel ki chekpoynt Huwara inn ferme. Alor pu return Hares, li bizen fer enn detur remont ver lenor pu sey pas par chekpoynt Beit Iba. Lor sime sofer bis dimann bann etidyan garson pu desann pas par montayn apye sinon tu etidyan garson ek tifi pu bloke Beit Iba e larme pa pu les zot pase. Bann garson inn desann, pran sime montayn pu desann ver Hares. Enn etidyan F. so mama rakonte ki F. inn pran plis ki 3 ertan pu rant lakaz. Kalver pa fini. Kan zot ti pe desann montayn apye, bann solda lor burik inn sey swiv zot. Bann garson inn bizen galupe-galupe lor enn teren ase difisil. Teren telman difisil ki bann veikil larme gayn difikilte, zis burik kapav pas sa sime-la. Mo finn zwenn sa etidyan F. Li pa konpran kifer bann solda inn ferm chekpoynt Huwara, kifer zot finn bizen desann dan bis e lor la solda galup deryer zot. F. e so bann kamarad nek bann etidyan ki pe rant lakaz apre kur liniversite. Li pa kone si bann etidyan tifi inn resi pas chekpoynt Beit Iba.
LEKOL PRIMER DAN HARIS
Larme inn pase e inn zet enn bomb sonik dan lakur lekol primer. Zis an pasan. Dan lekol primer ena zanfan tifi garson depi laz 5 an a 12 an.
AKSYON DAN JAME-EN
Aksyon ti pran form enn desant de lye avek Lemer Jame-en, reprezantan planter zoliv Jame en, kaser zoliv vilaz Marda, C. depi IWPS, mamb ISM e Internasyonal, kuma mwa.
Lemer inn organiz sa aksyon kuma enn vizit gide, esperan ki sa pu anpes larme intervenir. Anfet li ti enn manifestasyon degize. Reprezantan planter zoliv inn explike ki ena enn kolon arme depi Kfar Tappuah finn rant dan karo zoliv ek so bann kabri, li finn andomaz pye zoliv, koken zoliv e menas bann planter. Zot byen trakase par so konportman. Dan lanwit 29 Oktob, larme finn met rodblok dan lantre Jame en. Sa pe kree buku problem pu al travay, li fer rekolt zoliv dan karo difisil e li enposib pu servi fergisonn. Bann planter dir ki azute a sa, ena lot problem kot akse sertenn karo li zis par koloni Kfar Tappuah e kot zot veikil pa gayn drwa pase. Bann planter finn dir ki bann kolon inn met dife par expre dan karo zoliv. Akoz veikil pena akse dan koloni, pompye pa finn kapav intervenir. Enn lot rezon kifer dife pran vit se akoz karo pa okipe. Bann kolon arme anpes zot vinn okip e netway zot karo. Tu prezan inn al ansam kot geyt ki finn ferm lantre a vilaz. Finn usi al konstat 15 pye zoliv ki kolon depi koloni Kafr Tappua finn brile yer swar.
Finn pran foto e filme pu met lor rikord e pu azut a long lalis ezaksyon larme lokipasyon e vyolans kolon depi bann koloni ki dimunn dan Palestinn ena pu fer fas tulezur.
SOLDA DAN VILAZ A PYE
Abu F. rakonte kimanyer solda pe mars dan vilaz aswar. Zot tap laport e an Hebre dimann pu uver laport. Si pena repons, zot ale. Mars-marse, tap enn lot laport.
Tu dimunn pe santi ki larme pe prepar kit aksyon danvergir. Eski li enn provokasyon depi larme? Eski Israel, anmarz Some Lape Annapolis, pe prepar kitsoz pu ranforsi so pozisyon dan negosyasyon? Eski li pe bukle West Bank pu permet li plis latitid dan prosenn aksyon militer dan Gaza? Eski li zis pu imilye dimunn e anpes tu tantativ rezistans? Ubyen eski li enpe tusala? Kestyon poze.
DEIR BALLUT, VILAZ ANSERKLE
F. inn dimann nu pu vinn ar li pu nu al get lekol ki an konstriksyon dan Deir Ballut. Lor sime nu finn pas minisipalite Deir Ballut. La nu finn zwenn konseye fam R.S. Ena 11 konseye an tu, ladan 2 konseye fam. Tu le 11 konseye bann mamb Fateh. Zot ti eli dan eleksyon 2005.
R.S. aktif dan muvman fam. Li reprezant lavwa vilaz ki pe amenn lalit tulezur kont miray, kont lokipasyon. R.S. explike ki kan Izrael inn kumans tras miray, larme finn servi minisipalite enn 'stop order' pu aret konstriksyon lekol. Miray ti pu kup lakur lekol an de. Lekol an 2 letaz e dal inn fini kule. Ti res zis pu krepi, met dilo ek lalimyer e pintire. Kan larme inn servi papye a Minispalite, World Vision, enn azans finansman US inn sispann so finansman. Konstriksyon inn bizen arete akoz pena finansman.
Vye lekol tro tipti e pa kapav kontenir tu zanfan akoz vilaz inn agrandi e nomb zanfan ki vinn lekol inn ogmante. Alor Women for Life pe lans enn kanpayn pu lev fon pu kapav fini ranz lekol. Sa li enn fason pu refiz sede divan plan leta Izrael pu ranz so Miray laont. Tu dimunn vilaz e minisipalite pe donn kudme dan sa kanpayn-la.
F. inn montre nu vizavi ek lakur lekol lor lakolinn, enn gran lespas vid kot pena pye zoliv. Sak kote sa teren valer 5 dunam (1 hektar egal 4 dunam) ena bann karo zoliv. Larme inn ras tu pye zoliv lor sa teren-la akoz li ti pu tom lor trase miray. Bann planter zoliv lor sa teren finn re-plant pye zoliv 12 fwa. Larme inn re-ras bann ti plan zoliv sak fwa. (Rapel lavi enn pye zoliv li konte par santenn lane.)
Enn mwa de sela, 7 fami inn gayn notis pu kraz zot lakaz akoz zot lakaz tom lor trase Miray.
Lekzamp vilaz Deir Balut donn enn lide lalit kotidyen ki dimunn pe bizen amene kont Miray ki senbol Lokipasyon militer Izrael. Li afekte drwa zanfan pu al lekol, drwa plante lor later agrikol e drwa ranz enn lakaz lor u later.
PRODIKSYON AGRIKOL DAN SAHIL DEIR BALUT
Kan u rant dan sa landrwa-la, tutswit u remark zoli later plante. Arpan par arpan pe prepare pu kumans plantasyon pu sezon liver. Ena bann imans ser kot plant tomat ek kokom. Li zoli pu gete. Anfet Sahit Deir Balut enn gran prodikter legim fre.
Dimunn inn kontinye plante. Li enn fason pu refiz sibir lokipasyon militer. Pa zordi, pa dime, Lokipasyon bizen fini.
MWAYEN KI LARME SERVI PU ANTRAV LIBERTE MUVMAN
CHEKPOYNT
Ena 72 Chekpoynt permanan e 13 Chekpoynt tanporer.
Ena de leyn pu trafik pu sak direksyon. Loto plak ver (loto Palestinn) bizen montre ID tu pasaze pu pase. Bis bizen desann tu pasaze e solda chek andan bis e kontrol ID tu pasaze. Tu pasaze rantre e lerla bis kontinye so larut ziska lot chekpoynt. Loto plak zonn (loto Izrael) pa met lake, zot ralanti lor dezyem leyn, zot lev lame avek solda, zot kontinye zot larut.
ROAD GEYT
Enn laport an metal pentire kuler zonn e fixe sak kote lor de blok beton. Ena fwa ena solda ki kontrol pasaz. Ena fwa li zis ferme a kle. Zis veikil larme ek lapolis ki pase. Dimunn ordiner selman kapav pase apye. Transpor kit u enn kote geyt. U travers a pye a gos ubyen a drwat geyt-la ziska lot kote. Lot kote u pran lot servis pu kontinye u larut. Ena 89 baryer lor larut.
ROAD BLOCK
Enn seri blok beton enn met ki aliyne lor sime pu anpes sirkilasyon tu veikil. Ena 60 kumsa.
EARTH MOUND
Enn mel later ek debri lor larut pu blok sirkilasyon veikil. Ena 210.
MIRAY LATER (EARTH WALL) ek TRANSE (TRENCHES)
Ena 16 miray later ki varye ant 400 m longer e 3000 m longer e 17 transe fuye dan later ki varye ant 200 m longer e 19,000 m longer. Larme servi sa 2 mwayen-la pu anpes sirkilasyon veikil e pu restrenn sirkilasyon pyeton pa zis lor sime me lor bann long distans.
ROAD BARRIER
Ena 74 baryer ek miray barble elektrifye u miray beton ki varye ant 1.8 km longer e 16.3 km kot akse kontrole. Tu Palestinyen bizen ena permi pu pase.
An total ena 546 pwen kontrol dan West Bank, e 76 dan Hebron selman. Chekpoynt tanporer varye sak ler dan lazurne. Si azut Tur de Kontrol ki monitor muvman pyeton e veikil, akse a bann larut e sime tinel ki interdi a bann veikil Palestinyen, nu ariv plis ki 750 pwen kot tulezur sitwayen Palestinyen, so zanfan ziska so vye dimunn sibir tu kalite imilyasyon pu zot kapav sirkile.
Mo pe avoy sa lalis-la pu dimunn dan Moris konpran ki ete lokipasyon militer. Avan mo ti vinn Palestinn, mo pa ti kone tusala.
Televizyon, medya an zeneral pa montre sa realite ki ti pu kapav expoz degre kontrol ki lokipasyon militer ena lor lavi dimunn. Enn lanbilans pa kapav sirkile pu transport malad, blese, enn fam ki pe al akuse. Komye fam finn akuse lor chekpoynt ubyen dan loto ki pe amenn zot lopital? Dan Jama-en, pompye pa kapav rantre dan karo zoliv pu teyn dife akoz kolon anpes zot pase. Kifer bann medya pa expoz sa? Ki lintere an ze? Eski li pir inyorans? Zordi silans medya an gran parti responsab ki Izrael pena pu reponn divan lemond pu tu vyolasyon drwa imen so larme lokipasyon pe fer tu le zur kont dimunn dan Palestinn.
Premye nots
Kisna, depi Hares, Palestinn su lokipasyon militer Izrael
Merkredi 31 Oktob, 2007 a 22:00
ZEDI 1 NOVAM, 2007
Zordi ti ena Festival Rekolt Zoliv dan Jenin. Nu ti invite. S. e mwa nu pa finn resi ale. Dime nu pu gayn rapor ek bann ki finn ale. Sirman nu finn byen manke.
Lazurne inn pas dan vilaz. Ti ena foloep pu fer lor kestyon demolisyon. C. ti pran foto e finn fer dosye detaye pu sak fami enpe kuma Muvman Lakaz dan Moris. C. koz Arabik, alor li finn koz ar bann fami. Lerla li finn ekrir zot dosye an Angle. Asterla bann fami pe pran kontak ek lorganizasyon dan Zerisalem e dan Ramallah pu kontinye bann demars avoka e prepar replik pu ka lakur.
Rekolt zoliv dan sa rezyon pe al ver so lafen. Laplipar dimunn dan Hares inn fini kas zoliv.
Premye nots
Kisna, depi Hares, Palestinn su lokipasyon militer Izrael
Zedi 1 Novam, 2007 a 23:25
