27.06.2005
Somaz li deza la. Aster, ena enn kriz ekonomik grav deryer laport.
Kimanyer dimunn pu viv? Kestyon la poze: Eski dimunn pa pu fer sulevman?
Lizinn zonn frans pe ferm laport, enn apre lot. Depi so kumansman li ti enn fos form devlopman. Turism osi an difikilte. DUTY FREE ISLAND pe amenn kolaps lindistri lokal. Ankor lisansiman.
Me, seki pli grav ankor, lindistri sikriyer an kriz. Lafen Protokol Disik su Lome pe fer pri disik tombe 40% dan 2 an.
Sa kriz presi-la ti tutafe previzib – depi 20 an. Dayer Lalit ti ena enn kanpayn, dimunn pu rapel li, apel “Disik ki lavenir?”
Me, patron finn kontiyne prodir kann ek disik, Guvernman finn kontiyne donn li tu infrastriktir, Lerop finn prolonz so kad kolonyal.
Lerla, Guvernman Aneerood Jugnauth siyn Lakor Marakesh an 1995. Alor WTO amenn kriz la pli sir, pli vit.
Anplas Guvernman Travayis ek lerla MMM-MSM gete ki pli bon pu tu dimunn dan pei, laburer, artizan ek ti-planter, zot get profi a kur-term misye-la. Anplas gete kimanyer servi later dan enn fason optimal, zot gete kimanyer ed Tablisman res tase ar so disik, so melas, so bagas.
An 1978, ti ena manifestasyon Pon Solitid, lerla ti ena gran Lagrev Ut 79, tusa muvman la ti ralanti fermtir mulen. Me, Guvernman Travayis ek MMM ek MSM – enn apre lot – finn donn permi Tablisman ferm mulen: ferm Lareynion, Highlands, Solitude, St. Antoine, Mon Loisir, Belom, Brittania, Mount, Beau Plan. E zordi St. Felix, Mon Dezer Mon Trezor ek Ris-en-O, tu menase ar fermtir.
Tu seki MMM-MSM finn fer (fas a kriz), se sanz lalwa morselman, pu ki Tablisman gayn larzan pu pey konpansasyon VRS, e aboli 10,000 plas travay laburer.
E Guvernman pu kontinye donn permi ferme, donn IRS, fu travayer deor, dan enn fason “akselere”, Minis Bodha dir u.
Eski nu bizin les zot kontiyne? Ki Lalit propoze?
Lalit dir bizin enn gran muvman. Fode pa zis sulevman. Sa li suvan danzere. Bizin fer enn muvman, avek demand spesifik, politik, avek lide pu gayne:
Guvernman bizin refiz donn Tablisman permi ferm mulen. Guvernman bizin donn permi konverti mulen. An lizinn ki transform legim. Kumsa va prodir manze pu exporte lor gran lesel, gard lanplwa, asir enn marse pu ti-planter.
Lalit bizin u pu donn nu lafors ansam pu obliz Guvernman donn fezans, organiz lasirans cyclone and drought pu planter legim, pa zis kann.
E sa muvman ki Lalit pe batir pu al pli lwen: nu dir: Bizin taxe tablisman ki pa re-organiz so karo pu pran dimunn, plant antreliyn legim.
E kan Linyon Eropyen pey so konpansasyon, Lalit dir fode pa donn sa larzan la Tablisman. Bizin servi li pu kree anplwa atraver diversifikasyon plantasyon e transformasyon mulen.
Anmemtan, bizin fors kapitalist investi dan lapes ek baraswa lor enn gran lesel – ki pu kree lanplwa.
Alor, kamarad travayer, zenn, fam zom, planter: Donn kudme kree sa muvman la. Dir “Non a koalisyon apre eleksyon!” “Dir non a devalyasyon apre eleksyon”.
Zwenn enn muvman ki kree anplwa, ki ena vizyon enn lekonomi alternatif. Pa zis enn politik alternatif. Dibut ar Lalit.