Blog 9 –Sirveyans dan Lepok Feknyuz Anmemtan nu Emerveye par Zwazo, enn Rusay ek enn temwaynaz Bonte Imin
01.12.2021
Independent Broadcasting Authority Amendment Bill vote yer swar inn vinn azut ankor minisyon dan arsenal kontrol leta burzwa lor sosyete. MSM ankor enn fwa finn ena rekur a represyon kont tu bann “fleo”. Leta represif finn asterla anpire.
Foto biometrik lor Kard ID ansam avek Kamera Sirveyans kuma bann brans ranpli ar votur, lor nu asterla inn vinn azute ar tu sa nuvo restriksyon lor konpayni radio prive. Sa, si Prezidan Repiblik siyn bil la ki nu fer apel ar li pu pa sinye, e si li promilge.
IBA amande pu donn lord a konpayni radio pu fer kiksoz – wi li osi vag ki sa – ek lerla si zot pa ekute, met lamann ziska demi milyon rupi. Li kumadir enn organism administrativ kuma IBA, nomine par lexekitif, nek pe vinn ranplas zidisyer. IBA pu re-alwe laysenns enn konpayni sak lane olye sak trwa an, alor kumadir ena enn lepe Damokles apandan lor zot latet. E bann ziz pu gayn akse privilezye a zurnalist so surs nuvel. Sa pu rann li difisil pu zurnalist gayn linformasyon. Alor, amandman IBA amenn plis represyon. E, anatandan, byin sir, guvernman MSM tuzur pankor vini avek enn Freedom of Information Act.
Lopozisyon ti fer enn walkawt dan Parlman pu proteste kont IBA Bil, me li finn vote.
Tusala vinn deryer enn seri lalwa represif, pran depi so Public Gathering Act ziska Prevention of Terrorism Act ki ansyin Prezidan Cassam Uteem avek kuraz ti refiz siyne ek finn plito demisyone, ek kontrol birokratik drakonyin pu kontrol sindika atraver Workers’ Rights Act ek Employment Relations Act, osi byin ki nuvo Quarantine Act ek Covid-19 Act ki rann lagrev ilegal dan Lepor, Erport ek sekter lasante, fer laplipar “travay” tom dan enn kategori kot pena kondisyon apel travay “atipik”, osi byin ki donn lapolis ankor plis puvwar.
Alor, li enn imans arsenal. Leta burzwa pe pran lavantaz febles relativ klas travayer – amezir pe ranplas nu par robo ek pandan restriksyon saniter akoz lepidemi – ek pe sanz balans defors dan faver patron.
E tusala pe arive dan lepok kot dan lemond ek dan Moris, platform sosyalmedia kuma Facebook ek Twitter, katapilte fos nuvel, e fer tu koze anba-labutik vinn mansonz fabrike lor enn lesel indistriyel. E ena enn sinbyoz ant fos nuvel lor rezo sosyal ek enn parti media meynstrim kuma, dan Lamerik, Fox News ek de-trwa lezot piblikasyon dextrem drwat.
Ziska ler, pena okenn fason pu kontrol fos nuvel lor platform rezo sosyal. Kumsa, enn gran franz dimunn dan Lamerik vremem kwar ki eleksyon 2020 ti “kokin” depi Trump. Dan Moris, usi, ankor ena dimunn ki krwar eleksyon ti “kokin” – mem apre travay enn exselan zurnalist inn fer pu expoz bann fos klem dan petisyon elektoral Ramgoolam, enn seri ka finn retire, plizyer paragraf dan bann petisyon elektoral finn reye par zizman lakur ek enn kolaps total dan ka lezot chalennj. Ena enn bon pursantaz (otur kapav 5% Morisyin et 25% lepep Amerikin ek lepep Franse) ki vremem kwar tu feknyuz kont vaksin – kanmem vaksinasyon li kapav et pli bon parti lamedsinn modern– ek buku mem krwar dan ditor ki “mezir baryer lasante piblik” fer, setadir zot kont mask, distans sosyal, ek limit regrupman kan ena enn flanbe lepidemi – sa bann mezir la pa zis enn bon laspe medsinn lasante piblik modern, me li suvan, ziska vaksin devlope, sel mwayin pu kal propagasyon ek kumsa prezerv nu sistem lasante ki “okip” nu tu, e prezerv sosyete kont atak mortel depi infeksyon viral. Lor platform sosyalmedia, ena kus par kus dokiman falsifye par expre pu fer dimunn per vaksinasyon. Buku dimunn telman andoktrine par kapitalism ki zot truv zis individi, zot pa truv sosyete kuma enn lansanb, kan vaksinasyon ed sosyete antye, osi byin ki individi. Ena mem enn zar terer intelektyel, kot bann individi, sirtu bann seki anonim, menas dimunn, wadire met enn sor lor zot, pu atrap Kovid. Nu pe viv dan enn drol lepok. Li komsidire enn form lepok obskirantism pe menas nu.
Leta pe vinn plis pwisan ek represif, ek anmemtan, mansonz danzere pe fane kuma lapipi ek san ena pu rann okenn kont. Nu ena pu diyl avek tulede – opoz represyon ek opoz mansonz.
Nu irzan bizin enn deba nasyonal lor tulede isyu: Represyon uswa Liberte? E kimanyer met responsabilite legal lor platform kuma Facebook ek Twitter, pu tu seki zot pibliye setadir nepli konsider zot kuma enn servis fakter me plito parey kuma kikenn responsab piblikasyon enn lagazet. E kapav-et nu bizin travay ver enn media rule-demokratikman, olye media kontrole par leta ubyin par profi prive.
Me problem la al plis profon ki sa.
Media meynstrim inprim ek pibliye, e donn lavwa a sa bann mem teori konspirasyon popilarize lor mediasosyal. Alor, ena enn espes sinbyoz ki opere. Mem lagazet respektab Week-End Dimans dernye donn 2-paz, ankor enn fwa, a enn intervyu avek Dr. Henrion Caude. Ladan, li fer bann deklarasyon grotesk kuma “dimann numem lakestyon lor sa lyin byin etrwat ant vaksinasyon ek ogmantasyon nonb dese,”[“interrogeons-nous sur le lien tres fort de concomitance entre vaccination et augmentation des cas et des décès,”]ek li ankor pe propoz medsinn lever ek mem met anti-septik parla dan u lekor, parey kuma Trump notwarman ti propoze ek ki zame pa finn pran. Nu bizin fer remarke ki intervyu la pa sinye par enn zurnalis alor sa ule dir propriyeter ek seki kontrol Week-End pran ful responsabilite pu sa konteni farfeli debite par sa ex-nomine guvernman Moris lor EDB (Economic Development Board). Li kikenn ki ena buku linflians inklir “kapital”, ek get ki linflians sa donn li. So mari enn patron Sun Resorts, e konzwintman zot posed enn laboratwar dan Moris. Li usi enn lekcherer dan Institut Cardinal Jean Margeot. Li koni dan lemond antye kuma “guru bann konspirater Kovid” [“the muse of the Covid conspirators”]. Kuma nu finn dir dan enn lartik presedan lor nu websayt le 19 Zin sa lane la, “Dan Lafrans, li ti enn serser byin respekte ki, olye res dan lozik lasyans, finn al swiv so lide politik kuma enn Katolik dedrwat. Li inportan pu met lor rikord Lepap, pu fer kontrast, ankuraz vaksinasyon. Li apel sa enn ‘obligasyon etik’. Enn langaz byin for. Li fer li enn pwin pu opoz laliyn sa grup notwar Katolik kuma Dr Henrion- Caude ki deklare, pu manipil bann krwayan, swadizan servi fetis imin pu fabrik vaksin. Li bizin enn personaz furb pu fer enn tel insinyasyon. Le Parisien usi pans sa:‘Pendant 1 h 20, ce vendredi ... [Dr. Alexandra Henrion-Caude] expose au Parisien son parcours et ses convictions, brûlant de convaincre de sa légitimité. Le lendemain, elle refusera par mail (avec copie à son avocat) que ses citations soient publiées.’ (Le Parisien 30 Mai 2021). Ala seki lagazet Le Monde dir lor li, ‘Mme Henrion-Caude est installée depuis plusieurs années à l'île Maurice, où elle a lancé, en 2017 avec son époux, un mystérieux laboratoire de recherches.’ Yahoo Style France, le 15 Zin, ‘En effet, elle vit depuis 2017 à l'île Maurice où elle a fondé, avec son mari, un laboratoire dont le but est “d'établir le lien, qui fait actuellement défaut entre la médecine traditionnelle et la science innovante”’. Li ti an kontak avek ex-Prezidan Repiblik diskredite, Mm. Ameenah Gurib-Fakim, ki usi enn syantist avek enn pansan pu medsinn tradisyonel, e ki finn demisyone apre skandal Platinum Card dan zafer Alvaro Sobrinho; li ek Sobrinho, ironikman, finn anonse konzwintman ki Bill Gates, ki finans vaksin ek enn bukemiser kanpayn anti-vaksin, ti sipoze finans zot – par milyar dolar!”
Tusala pu dir, klas travayer dan lemond ena buku problem pu adrese: reyn kriyel kapitalism, ankor plis laparey represif leta, mansonz ki fane lor enn lesel indistriyel atraver mediasosyal ek lezot media, san bizin mansyonn sa menas zordi enn lager nikleer, osi byin ki enn dezas ekolozik iminan, atraver kolaps spiychiz, deregleman klima, ek lezot polisyon ki pe pez dan balans pu menas enn pwin non-retur. Pa fasil. Sel fason pu konbat kont tusala se atraver organize politikman, ek sa ule dir lor baz enn program, e li bizin enn program ki kumans kot lamas dimunn oprime “ete” azordi setadir depi enn sityasyon kot dimunn oprime idantifye zot avek.
E mem kan nu pe kontinye travay pu patron kapitalist ubyin dan zot laparey leta, ubyin dan enn nu prop ti lantrepriz frazil ubyin ti lantrepriz enn lot kikenn, nu ena pu prepare pu ranvers sa sistem ki alabaz sa model travay la. Li diviz nu an diferan klas, ek li separ nu depi seki nu ranze uswa fer, Anmemtan kup nu depi nu lanvironnman natirel dan lekel nu form parti.
E mem kan fardo lor nu paret byin lur parski nu pe viv andan enn sistem ki nu pe lite pu ranverse, nu gard nu vizilans vivan lor tipti kiksoz dan lavi, e nu partaz sa tipti plezir pu et vivan ek konsyan. Emerveye par bote tu sa kardinal ruz klatan fer vol-plonze ver enn ponye diri ki vwazin avoye pu zot tulezur, pu partaz enn repa avek enn salad avek enn-de rusay ar so lapo ankor pli ruz klatan, sorti depi zardin lor enn-de fey leti ansam ek enn-de fey roket depi enn po fler. Kan nu panse komye nu mank sa surir dimunn ki kasyet anba enn mask ki nu bizin mete asterla, pu mazine kuma sosyete, kan li finn sanze, ti kapav ete enn zur. E pu remark konpasyon lezot dimunn – sa vye-vye bonnfam, ki pe atrap lame enn vwazinn ki aveg tutlong sime depi andan Cite La Ferme pas kot robo ziska kot Stad Germain Commarmond pu li al fer so vaksin Kovid, ti-pa par ti-pa.
Sa enn-de ti plezir: enn zwazo, enn fri, ek enn temwaynaz bonte imin.
Lindsey Collen, pu LALIT
Tradiksyon: BK avek kudme AA
