Blog 8 – Sa nuvo Varyan Omicron – Enn Realiti-Chek
01.12.2021
Sa nuvo varyan Omicron kapav li danzere. Li kapav pa. Me, li kapav. Bann syantist finn warn nu kont sa kalite menas depi Zur Enn pandemi. Menas li prezan zordi parski pu preske enn-an bann konpayni inperyalist finn fer hording lor teknolozi vaksin.
Kifer ena nuvo varyan? Parski dimunn onivo mondyal pa pe gayn ase vaksin, swa pa ase vit, swa pa dan lord ki neseser pu minimiz bann lefe dan enn fason efikas. Syantis finn predir seki pu arive. Nu espere varyan la pa seki “danzere” la, me lor sa trazektwar la – kan hording vaksin ek profi monopol pas anpremye – mem si al dekuver ki sa varyan li pa enn danze mortel, nu sertennman pu ariv enn moman kot pu ena enn varyan mortel pu vini dan pa tro letan, si kontinye hord teknolozi vaksin ek vaksin, zot mem, kuma pe arive zordi.
Kifer Lafrik ena nek 7% so popilasyon konpletman vaksine kont Kovid? Repons la li sinp. Li parski miltinasyonal kapitalist monopol dan pei inperyalist pe persiste fer hording vaksin ek teknolozi vaksin. Inperyalism, nu bizin rapel, li proteksyon profi monopol. Li pa zis “enn gran pei”, ubyin pa zis enn “pei pe marsand lager”. Bann pei inperyalist pe refiz retir interdiksyon lor prodiksyon vaksin pu zot protez profi monopol. Zot pe refiz partaz teknolozi. Zot pe persiste, mem si zot vorasite reprezant enn menas existansyel pu limanite.
E so lekontrer pe arive kan asterla nu pe temwayn kuma pei inperyalist pe pini 10 pei Lafrik Ostral. Kifer? Eski u kapav kwar li akoz syantist dan Sid Afrik ti premye pu idantifye sa nuvo varyan Omicron, ek li finn tir sonet alarm. Met pinisyon par inpoz enn fermtir selektif frontyer kont sa 10 pei la, ek selman sa 10 la.
Purtan varyan li deza dan Belzik, Lafrans (ek dan so koloni Larenyon), Kanada, Lostrali, Hong Kong, Litali, Gran Bretayn, Israel, Laoland, Lotris ek Dannmark ek kuma li ete zordi personn pa kone kot li finn kumanse. Alor, kifer sa kupir mortel tu lyin avek zis sa bann pei Lafrik Ostral? Dr Fauci dir ki Omicron li “sirman” deza pe fane dan Lamerik. Nu kapav azute lor la ki dan Lamerik li inkontestab ki sekansaz an aryer. Alor, nu ti bizin plito pe truv enn lokdawn mondyal lor tu vwayaz pu 10 zur, non pa enn fermtir frontyer selektif kont pei Afrikin.
Antretan, nu ti bizin usi, pe truv bann pei ris vit-vit pe ofer pu sutenir progam vaksinasyon dan Lafrik. Nu ti bizin, depi Oktob lane dernyer, pe truv prodiksyon vaksin dan Lafrik ek dan Lenn ek Lamerik Latinn, olye hording ek mintenir sekre monopol lor kimanyer fabrik vaksin. Sa, li danzere pu lemond antye. Sa pe zwe ar dife. Li vremem enn utraz pu sit seki Ko-Prezidan Lalyans Vaksin Linyon Afrikin, Dr Ayoade Olatunbosun-Alakija, finn dir yer, depi Abuja lor BBC. Li dir Sid Afrik finn idantifye sa varyan la dan Botswana, kot Moderna ti sipoze pe livre 500,000 doz vaksin, me li finn plito vann sa kargezon doz la avek lezot pei ki finn sot lake. Azute lor la, li dir Moderna ti pe reklam $29 par doz, pri buku pli ser ki pri li vande avek lezot pei. Li dir sa “enn skandal” e li fer apel a bann lider Afrikin pu vinn delavan ek denons sa.
Program vaksinasyon onivo mondyal ti bizin kumsa: depi kumansman, dan lemond antye, vaksinasyon pu tu bann travayer lasante ek tu dimunn pli arisk gayn Kovid an premye. Anmemtan, ti bizin fini deplway prodiksyon vaksin partu lor baz nom zenerik prodwi la, ek lerla gradyelman vaksinn leres popilasyon mondyal. Li tro tar asterla, me li pankor tro tar pu fer enn viraz. Zordi, par exanp, Lasinn finn donn langazman li pu distribye 1 milyar (1,000,000,000) doz vaksin a Lafrik.
Sindika Nersing partu dan lemond pe asterla mem lans enn petisyon adrese a Raporter Spesyal lor Lasante dan Human Rights Council Nasyon Zini pu dimann sispann patant WTO lor prodiksyon vaksin. Nu fer apel a tu dimunn pu sinye, ek tu sindika nersing Moris pu zwenn dan sa muvman la: https://covid19criminals.exposed/?mc_cid=a112255ecc&mc_eid=561b4b34c0
Me, nek get sa laverite atros:
Dan sa ler, kot nu pe pibliye sa lartik la, World Trade Organization ti, finalman, ena lor azanda pu diskit retir tu sa patant monopol lor syans ek teknolozi vaksin. Patant kapitalist monopol lor “lide” li seki rann li ilegal pu lezot konpayni ubyin guvernman pu prodir vaksin sov-lavi. Sistem kapitalist mondyal depann buku lor garanti sa kalite profi monopol atros mem lor invansyon ki sov-lavi, kuma vaksin. Ena, parkont, presedan kot finn lev sa interdiksyon monopol, ubyin inn akord enn “derogasyon” sa interdiksyon la. Ti retir patant, par exanp, dan ka HIV/Aids kan lepep dan Sid Afrik ti organiz enn sulevman popiler kont sa lalwa kriminel WTO. Apre sa, pei kuma Lenn, Brezil ek Sid Afrik ti kumans prodwir medikaman zenerik setadir baze lor formil syantifik, ek kumans tretman maladi la, kumsa resi dominn sa pandemi la.
Yer, WTO ti finalman sipoze diskit lor sa kestyon sispann sa bann lalwa domine par profi monopol drakonyin lor vaksin Kovid. Lenn ek Sid Afrik finn formelman sumet enn mosyon osi boner ki Oktob lane dernyer. Plis ki enn banane desela. WTO finn par expre zis blok deba. Zis enn taktik pu asiz lor la! Me WTO ankor enn fwa yer, Lindi, finn ranvway tu deba, sa pankor mem kumans get aksyon. Li zis enn vorasite kriminel.
Parmi pei ki pe opoz retir proteksyon monopol ena Linyon Lerop, Gran Bretayn, Laswis, Norvez ek Singapur. Nu fer apel a lepep dan sa bann pei la dibut kont zot Guvernman ki pe responsab pu prolonz pandemi. Plis inportan, dan Lamerik, ti ena ase mobilizasyon popiler pandan kanpayn elektoral ki finn fer administrasyon Biden pu aret opoz sispansyon an piblik. Ladministrasyon USA, par kont, bizin ena ase pwa politik, si li ti ule, pu fors met sa kestyon la lor azanda WTO.
Dan Moris, osi boner ki le 7 April sa lane la LALIT ti siyn enn deklarasyon komin ansam avek plizyer lorganizasyon travayer, parmi bann pli gran ek pli aktif: Confederation of General Trade unions (CGTU), Government Services Employees Association (GSEA), Confédération des Travailleurs des Secteurs Public et Privé (CTSPP), Federation of Parastatal Bodies & Other unions (FPBOU), Nursing Association, Muvman Liberasyon Fam, Centre Idrice Goomany, Consumer Advocacy Platform (CAP):
“Nu lans enn lapel a Guvernman pu sutenir, ek aktivman promuvwar, linisyativ Guvernman Indyin ek Sid Afrikin dan Organizasyon Mondyal Komers [WTO – World Trade Organization] pu eliminn tu ‘patant’ lor vaksin Kovid.” Nu finn prezant argimantasyon solid kifer (get sa dat la dan nu seksyon news lor nu sayt e www.lalitmauritius.org).
Me, li bizar okenn radio prive, ni okenn lagazet, ni okenn parti lopozisyon pa finn repran sa demand la ek fer enn kanpayn suteni lor la. Zot tu pretann ki sa nef lorganizasyon, parmi ena byin gran, komsidire pa finn dir naryin. Guvernman, mem si li finn vot anfaver mosyon Lenn-Sid Afrik, pa finn nonpli fer okenn kanpayn.
Depi ki nu, nef lorganizasyon travayer koni, finn pran pozisyon, dan sa linterval set mwa ant, kisannla dan Moris finn pran pozisyon ek fer kanpayn lor sa kestyon la? Kisannla? Eski enn lagazet finn ena enn gro tit, par exanp, kuma “Aret Blokaz WTO lor Prodiksyon Vaksin!”
Dan Lafrik, ziska ler, ena nek 7% dimunn inn vaksine.
Ek asterla, gayn sa lantetman dan WTO? Ek asterla, gayn sa pinisyon 10 pei dan Lafrik Ostral akoz sa nuvo varyan ki rezilta sa vorasite bann gro konpayni prive ris?
Anfet, enn mwa avan Deklarasyon Komin, le 13 Mars 2021, kuma enn lorganizasyon, nu ti deza pran pozisyon ek kumans fer kanpayn, “Dan LALIT, kan pe koz vaksin, nu fer apel a Guvernman Moris, ki pu Lindepandans yer, pu donn li [Reprezantan Moris dan WTO] instriksyon ferm pu pa zis sutenir linisyativ Lind ek Sid Afrik dan WTO pu sispann patant lor vaksin koronaviris pu ki permet enn distribisyon ekitab partu dan lemond, me [pu donn instriksyon reprezantan Jugdish Koonjal] pu aktivman fer kanpayn pu fer tu pei dan Linyon Afrikin sutenir sa linisyativ la.
Lindsey Collen pu LALIT
Tradiksyon: BK avek kudme AA
