Stratezi Kapitalis pu zis “Viv avek KOVID” pa marse
27.11.2021
Bizin Mobilizasyon Popiler dan Kad enn Stratezi pu Aktivman Konbat KOVID
Sa lartik la viz pu get lepidemi Kovid dan Moris avek inpe rekil. Nu pe fer sa pu ki nu konpran kifer a diferan moman LALIT finn donn diferan mo-dord, ubyin fer diferan demand vizavi Guvernman. Kuma asterla, depi le 21 Novam, nu pe revandik enn lok-dawn pu 2 semenn pu kal sa flanbe ka Kovid. Nu fer demand avek enn vizyon global sityasyon. Avek sa nuvo varyan, ki personn pankor konpran ki finn idantifye dan Sid Afrik e ki apel “Omicron”, sa demand pu enn nuvo lokdawn, li finn vinn pli inportan ankor. Bizin enn nuvo lokdawn pu re-sey ramenn sa lepidemi la a preske nil.
Guvernman sede a presyon kapitalis
Li finn vinn kler pu tu dimunn ki sa stratezi pu “viv avek KOVID”, par li tusel, li pa pe marse. Ena tro buku maladi Kovid pe sirkile. E li finn flanbe. Ena tro buku lamor. Guvernman bizin aziste so stratezi pu ki li reysi ralanti lepidemi la. Pu reysi, nu pu bizin depann lor enn sertin mobilizasyon popiler anfaver enn kanpayn kont Kovid.
Me, anu gete anterm letan, ki staz nu finn viv dan Lil Moris (nu dir “Lil Moris”, akoz Lil Rodrig ek Lil Agalega vinn res Kovid-freeubyin Kovid-Safe ziska ler):
Zanvye 2020
- Pandemi Kovid Kumans Pran Form Mondyal
20 Mars 2020 – 1 Zin 2020
-Lokdawn strik, konntak-tresing, teste, admet lopital si pozitif.
1 Zin 2020 – 7 Mars 2021
- Kovid-Safe – preske pena ka.
Lafin Zanvye – Mars 2021
-Vaksinasyon frontliners ek dimunn 60-an u plis
8 Mars 2021
- Kumans vaksinasyon ar piblik
10 Mars 2021 – 1 Me
- Nuvo Lokdawn ase strik – me gradyelman donn WAP tu travayer. LALIT ti fer apel pu enn lokdawn strik pu 10 zur; GM dir “viv avek”. Guvernman ti kontinye pey pu loz tu dimunn pozitif pu Kovid dan lotel.
1 Me 2021 vini-mem
-“Viv avek Kovid”, anmemtan fer vaksinasyon.
Apartir Ut 2021
- Dimunn pozitif nepli al Lotel; kumans izole dan lakaz.
Novam 2021
- Ka kovid flanbe byin ot pu premye fwa. Guvernman ferm lekol.
21 Novam 2021
- LALIT reklam enn nuvo lokdawn pu 2 semenn.
26 Novam 2021
- Antu ariv sif 455 mortalite.
27 Novam 2021
- Guvernman anons tu travayer guvernman pu travay lor shift.
Pandan premye vag, e apre premye vag pandan sa long akalmi la, stratezi Guvernman ti viz pu konbat Kovid.
Se lopozisyon PT, MMM, PMSD, osi byin ki Bruneau Laurette so grup, ki ti pe reklam luvertir frontyer. Re-uvertir frontyer li enn laspe santral dan stratezi Guvernman pu “Viv avek KOVID”. Kapitalist dan sekter turism finn pus pu sa stratezi la depi 2020, vini-mem. Sa lopozisyon ki ti reklam re-uvertir frontyer, zot ti pe reprezant lintere kapitalist ki so sirvi depann lor luvertir frontyer. Vedir sirtu kapitalis dan sekter turism, uswa liye avek sekter turism, ki finn met presyon.
Finalman, guvernman Jugnauth-Obeegadoo-Ganoo finn sede, finn dakor pu re-uver frontyer e re-uver lekonomi an-antye. Rezon zot done, e sa osi, mem li pa tutafe “vre”, li enn konsiderasyon: pena ase larzan pu kontiyn pey Wage Assistance ek Income Support.
Alor, ariv lafin dezyem lokdawnn, setadir le 1 Zin 2021, guvernman res zis so slogan “bizin aprann viv avek KOVID”.
Savedir li finn fer li kler ki li finn desid pu gard frontyer uver, evit lokdawn tanki posib, e “viv avek”. Sa ti posib akoz, antretan, finn ena devlopman vaksin. Me, pu sa stratezi marse, li bizin buku koperasyon, buku mobilizasyon popiler, kuma nu pu truve dan sa lartik la. Tusel, li pa pu marse.
Guvernman MSM pa finn selman azir dan lintere kapitalis dan sekter turism, mem si sa ti sekter prinsipal pe met presyon. Li finn osi anonse ki li napa pu deklar lokdawn strikt ankor, kuma li ti fer 20 Mars 2020 – 1 June 2020, e mem kuma li ti re-fer ankor le 10 Mars 2021 – 1 Me (avek WAP ek avek income support) pu ki tu sekter lekonomi kapav re-uver, sirtu tu sa tit-antrepriz ki ti dan problem pandan lokdawn.
Kanpayn vaksinasyon
Anmemtan, guvernman Jugnauth-Obeegadoo-Ganoo depi kumansman 2021, avek rezon, finn truv vaksinasyon kont Kovid enn priyorite.
Ti kumans fer vaksin ar travayer lopital depi kumansman lane 2021, dimunn 60-an ek plis e lerla pu tu leres adilt 6 semenn plitar, apartir 8 Mars 2021. Guvernman depi kumansman 2021 finn reysi met lame lor ase vaksin pu popilasyon adilt an-antye, finn aranze pu zanfan apartir 15-an vaksine, e aster li pe osi kapav furni vaksin pu dimunn fer zot buster doz. Byin bon. E sa, zot finn reysi fer malgre kanpayn oportinist lopozisyon parlmanter, osi byin ki kanpayn bann grup lopozisyon extra-parlmanter kuma Bruneau Laurette ki finn sutenir laliyn anti-vaksinasyon ki viz pu fer dimunn ki ezite pli per pu fer vaksin.
LALIT, nu dir “byin bon” ki Guvernman finn reysi organiz tu sa vaksin la, me li finn vinn kler ki pa kapav fye zis lor vaksinasyon. Li kantmem enn zuti absoliman santral pu konbat KOVID: pu diminye to transmisyon, e pu diminye nomb dimunn ki malad gravman ek mem mor. Me, bizin preske tu dimunn fer zefor, al pran zot vaksin, sirtu si viz eradik maladi la. Sa inplik mobilizasyon. Li pran zefor tu dimunn pu gard distans sosyal. Li pran enn volonte popiler pu nu tu gard nu mask. Li pran enn lakorite imans pu nu evit fer tu kalite atrupman – mem pu zafer inportan kuma mortalite ek maryaz. E parfwa, li inplik enn nuvo lokdawn pu 10-14 zur – zis pu ralanti propagasyon Kovid. Guvernman MSM pa pe reysi fer tu sa lezot zafer ki permet “viv avek”.
LALIT amenn kanpayn anfaver vaksinasyon
Nu dan LALIT, kontrerman a tu lezot organizasyon dan lopozisyon, nu finn pran nu responsabilite politik: nu finn sistematikman fer apel pu tu dimunn fer vaksin. Nu manb finn mobilize aktivman pu konvink dimunn dan sak landrwa lor nesesite fer vaksin pu frenn transmisyon e diminye kantite dimunn ki malad e ki riske lamor akoz KOVID, e pu evit angorz nu sistem lasante e riske ki li ekrule.
Kumansman Avril, pandan 2yem lokdawnn nu ti inisye Deklarasyon Komin anfaver Vaksinasyon ansam avek 8 federasyon sindikal ek asosyasyon. Nu finn sistematikman expoz e kritik laliyn danzere anti-vax ki li dan lopozisyon, ki li dan lapres, ki li lor rezo sosyal.
Kumansman Novam, nu finn sutenir travayer lopital dan enn lot deklarasyon piblik, dan moman kan zot su atak dan lapres. Ladan nu finn fer ankor enn apel pu vaksinasyon pu ki protez nu servis lasante iniversel. Sa deklarasyon ki nu ti inisye la ti siyne par, apart nu, 10 organizasyon sindikal ek asosyasyon.
Me anu return lor size stratezi guvernman fas a KOVID.
Stratezi guvernman 2020
Savedir depi 2020, guvernman ti kumanse avek stratezi pu kal KOVID (flattening the curve), limit li pu ki sistem lasante piblik kapav kontrol propagasyon lepidemi par konntak-treysing ek limit lakantite pasyan ki malad avek KOVID pu sistem lopital kapav okip zot byin. Lerla an Mars 2020, guvernman finn modifye so stratezi ziska li finn reysi eliminn KOVID net. Moris ti enn-de rar pei dan lemond ki ti Kovid-Safe a enn pwin ki li ti Kovid-Free. Li ti fer sa atraver fermtir frontyer, atraver lokdawnn nasyonal strik, retras sak ka, teste, met an karantenn dan lotel, admet tu dimunn ki mem pozitif, ansam avek enn seri mezir pu permet travayer gayn manze atraver food pack NEF, gayn reveni pu sirviv atraver Wage Assistance Scheme ek Self-Employed Assistance Scheme, e sorti lakaz zis pu al aste lartik debaz – e sa par alfabet.
Me anmemtan, li finn introdwir sibvansyon MIC par milyar Rupi pu flot patron kapitalist ki dir zot an-difikilte akoz lokdawnn. Anplas fer sa, Guvernman ti byin kapav servi sa par milyar Rupi fon piblik pu devlop lindistri alimanter pu kree anplwa par milye, pu amenn sekirite alimanter, e amenn deviz ek reveni pu pei sirtu si devlop kote prezervasyon e transformasyon alimanter kuma LALIT finn propoze depi avan lokdawnn Mars 2020.
Stratezi guvernman 2021
Ariv 2021, e avek disponibilite vaksin, guvernman finn sede a presyon patron e finn al lor stratezi “viv avek KOVID”. Guvernman finn furni vaksinasyon, e ankuraz dimunn fer vaksin malgre kanpayn politik oportinist kont li. E kumansman li ti pe separ dimunn pozitif par met zot dan enn lasam tusel dan lotel, lor fre Guvernman. Ziska mwa Ut. E vaksinasyon li pa kapav sel mezir ki pran. Li pa “sel solisyon” kuma Steve Obeegadoo finn dir. Li bizin form parti enn seri mezir ki neseser pu frenn KOVID. Me, Guvernman pa ti reysi kal lepidemi Kovid ase, kan desid pu “viv avek”, ni pa finn mobiliz dimunn ase.
Mem kote swin, ena mankman. Enn bann mezir absoliman kle ki guvernman pa finn pran se li pa finn ranforsi nu sistem lasante iniversel a-tan. Dan de dernye bidze pu 2020 ek 2021, li pa ti’nn fer provizyon pu rekrit plis staf dan sistem lasante iniversel. E lopozisyon parlmanter pa finn pip enn mo pu kritik li pu sa dan deba lor bidze 2021. Mem pa kritik lefet ki li fer provizyon pu anplway 4,000 polisye, me pa pe kree enn sel anplwa permanan pu ranforsi sekter lasante ki protez nu pandan lepidemi KOVID. Zis LALIT ki finn fer sa vinn enn kritik politik santral.
Ni lopozisyon Parlmanter finn propoz, kuma LALIT, devlopman sekter alimanter pu ki sirvi ekonomik pa res depandan lor turism ek luvertir frontyer. Si ti fer sa 2-an desela, Moris ti pu ena enn lindistri alimanter ki ti kapav rann pei la inpe pli for pu fer fas.
Alor zordi se lavi ek lasante dimunn ki viktim sa stratezi guvernman ek lopozisyon “viv avek KOVID”.
Anmemtan, se nu sistem lasante iniversel ki viktim stratezi “Viv avek KOVID”.
Dan zot kanpayn anti-guvernman kut-ke-kut, lapres osi finn ena rol oportinist pu atak sistem lasante iniversel ki sweyn nu kan nu fini gayn KOVID. Se zis aster, fas-a kritik LALIT ansam avek muvman sindikal, anmemtan ki posibilite reyel kolaps nu sistem lasante iniversel, ki zot finn kumans trakase e resezi. Fas-a sa sityasyon-la, lopozisyon parlmanter pe bizin re-amenn opsyon lokdawnn lor azanda, parey kuma LALIT finn propoze depi byin boner. Dayer aktyelman, nu deza pe popilariz lide, e met li anpratik, ki nu “res-lakaz-volonter” otan ki posib. Li oblize ede pu ralanti propagasyon Kovid.
Stratezi kapitalis internasyonal
Guvernman Jugnauth-Obeegadoo-Ganoo pa finn invant stratezi “Viv avek KOVID”.
Lamerik ek Lerop deza ti fini adopte sa stratezi-la su presyon kapitalis, zot osi. E sa, zot finn adopte sa depi kumansman mem. E stratezi-la pa pe marse laba osi. Li dramatik.
Lotris finn fek instor enn 4yem lokdawnn. So sistem lasante nepli pe kapav fer fas. Slovaki osi finn bizin deklar lokdawnn pu 2 semenn. Dan Litali, ena 20 lavil dan Lenor kot finn bizin re-met lokdawn. Dan Lalmayn, Minis Lasante Spahn finn dir ki pa pu ena swa apart lokdawnn nasyonal si sityasyon kontinye. Li finn mem dir ki si kontiyn kumsa, “Ariv lafin liver, preske tu dimunn dan Lalmayn pu swa fini vaksine, swa fini geri depi KOVID, swa fini mor”.
Dan Laoland, akoz Guvernman finn trakase akoz 85 pasaze KOVID pozitif sorti Sidafrik riske infekte avek nuvo varyan Omicron, Guvernman Olande finn introdwir “lokdawnn noktirn” 5 p.m ziska 5 a.m.
Kapitalis dan tu sa bann pei Oksidantal la finn ena enn lintere byin a-kur term. Setadir, zot kapav selman get sipa mezir kont KOVID pu zenn zot profi a-kur term. Me, zot pe kumans dekuver ki si pa pran mezir kuma lokdawn, sosyete-la riske ekrule, e zot biznes pu ekrule ansam. Pu kapitalism dan Moris par exanp, ki serti uver frontyer si Moris nepli enn destinasyon “KOVID-safe”? Ki turist pu vinn isi si pei-la mem ravaze par KOVID?
Singapur
Dan Singapur, kuma dan Moris, ti reysi ariv kontenir KOVID. Me aster akoz lakantite ka dimunn malad dan lopital, enn bon parti ki pa mem vaksine, guvernman Singapur finn fer enn nuvo lalwa pu dir seki pa vaksine, zot lib pu pa vaksine me zot pu bizin peye pu fre medikal. Sa li enn fason pu fer dimunn ki individyelman “swazir” pu pa vaksine ariv konpran ki se tu dimunn kolektivman, sosyete an-antye ki bizin tini pwa pu okip zot kan zot malad.
Pei kuma Lasinn, Lostrali, Nuvel Zeland, Kore
Ena plizir pei ki finn viz pu konpletman kontenir Kovid.
Nuvel Zeland
Nuvel Zeland finn met presyon lor bann seki pe trenn lipye pu al fer vaksin par anonse ki pu re-uver lekonomi, setadir uver frontyer ek lev lokdawn, kan 90% popilasyon fini vaksine. Sa rann li kler kisannla responsab pu inkonvenyan.
Leson depi lexperyans Lasinn
Par kont, byin diferan depi USA, kote Lasinn, ena mwins ki 1,000 ka aktif par zur pu enn popilasyon 1.5 milyar dimunn. Dan sa 1,000 ka-la, ena mwins ki 10 ka par zur kot pasyan dan enn leta kritik. Kuma li finn ariv fer sa?
Lasinn finn fer lokdawnn rezyonal kan neseser akonpayne par mezir pu ki tu dimunn dan sa rezyon-la gayn manze. Zot finn fer mass-testing. Zot finn fer li par karantenn santralize dan sant karantenn. (Ena tu kalite batiman ki pe servi pu karantenn. Ena ki expreseman finn batir pu ki kapav akomod 5,000 dimunn alafwa.) E zot finn fer li par kanpayn vaksinasyon (finn ariv 76% popilasyon) – tu sa mezir-la kontiyn fer anmemtan. Sa li enn stratezi kler ki viz pu konbat KOVID, pa pu “viv avek li”.
Bizin dir osi ki dimunn dan Lasinn ti viv lexperyans lepidemi SARS an 2002, e sa finn permet zot aprann kimanyer konbat lepidemi kolektivman. Savedir dimunn anzeneral konpran nesesite met mask, gard distans sosyal, al rod vaksin, sutenir lokdawnn kan neseser, e fer karantenn santralize pu kal propagasyon viris, e mobilize pu protez lasante tu dimunn kolektivman.
Nu bizin aprann depi zot lexperyans anmemtan ki pwiz lor nu prop lexperyans pase pu konbat lepidemi kuma malarya. Moris ena sa tradison kolektif la. Fode pa nu perdi li. Fode pa nu zis imit bann pei ki finn deza montre zot lapros amenn ver katastrof. Leta Zini fini perdi 800,000 dimunn a Kovid. Li trazik.
Lasinn ek Nuvel Zeland finn montre lezot lapros. E li marse.
Zordi, se sa kalite stratezi-la ki pe pli marse kan get sityasyon onivo mondyal. Se sa kalite stratezi-la ki bizin adopte.
Demand LALIT
LALIT pe reklam:
1. Lokdawnn strikt pu 2 semenn. Nu ti deza reklam enn lokdawnn pli strikt an Mars 2021 kan ti kumans ena 2yem vag. Me guvernman finn persiste avek so stratezi “Viv avek KOVID”, finn fer enn “lokdawnn” ki permet dimunn sirkile al travay, e nu finn ariv sityasyon difisil kot nu ete zordi. Anmemtan ki ena lokdawnn strikt, bizin mezir pu ki ena alokasyon pu seki pena reveni ek enn sistem pu dimunn ki pena manze gayn manze. Parey kuma ti ena dan premye ek mem dezyem lokdawnn kot ti ena Zonn Ruz.
2. Rekrit ek antrenn sifizaman staf pu ranforsi nu sistem lasante iniversel, inklir sistem konntak-treysing ek lezot departman lasante piblik a kur term, mwayin term e lon term. Savedir ners, infirmye, asistan healthcare, atenndent, dokter, teknisyin laboratwar, staf kontak treysing.
3. Rekizisyonn tu servis lasante prive, inklir klinik prive pu ki li form parti enn sel servis lasante iniversel e gratis.
4. Oryant fon piblik, inklir fon MIC ver servi later tablisman ek 2.4 milyon kilomet kare lamer pu devlopman lindistri alimanterki inklir lindistri transformasyon pu exportasyon. Savedir servi later tablisman pu prodwir diri, may, pomdeter, friyapin ek manyok; lindistri transformasyon otur legim ek fri lor gran lesel, lelvaz pu prodiksyon dile, devlop lindistri pultri ek prodiksyon dizef; devlop lindistri lapes kuma Sesel deza pe fer. Kumsa lekonomi ek anplwa pa depandan lor enn lindistri osi frazil ki turism, sirtu dan lepok pandemi.
5. Sispann patant lor Vaksin
Anmemtan bizin amenn kanpayn internasyonal pu dimunn partu lor bul later gayn akse a vaksin. Tank sa pa arive, limanite pu kontiyn konfronte a varyan KOVID amezir KOVID transmet san frin. Nuvo varyan KOVID riske a-son-tur diminye efikasite vaksin.
Savedir nu bizin kontiyn lite pu ki sispann patant lor vaksin pu ki kapav prodwir li dan tu pei ki ena kapasite fer li pu furni popilasyon mondyal. Kuma li ete aster, vaksin ki protez nu depi lepidemi, li “propriyete prive” konpayni ki fabrik li. Sa li laspe konpletman destriktif sistem kapitalis.
6. Kontrol strik lor konpayni prive dan sekter lasante
Bizin anmemtan ogmant kontrol piblik lor konpayni farmasetik ek biznes ki fer lasante dimunn vinn enn surs profi, pa enn servis pu okip lasante dimunn. Sa li inklir kontrol piblik lor tu resers medikal, osi byin ki prodiksyon medikaman ek vaksin.
E kan sa 2 semenn lokdawn nu pe revandike fini, lerla bizin, si re-kontiyne dir nu “viv avek”, kontiyn anmemtan:
-- Mobilize pu tu dimunn al fer tu vaksin neseser.
-- Mobilize pu tu dimunn met mask.
-- Mobilize pu nu tu gard distans sosyal maximem posib.
E rapel, pli nu mobilize par nu-mem e pa zis depann lor Guvernman MSM, pli nu ranforsi nu puvwar antan ki enn lepep, pli nu afebli puvwar Leta pro-kapitalist.
Si u pa dan LALIT, e u anvi koste, fer nu kone.
Rajni Lallah
Pu LALIT
