27.06.2021
Eski, parey kuma mwa, u ankor rapel ki fer zis enn an edmi desela ki, pu premye fwa dan nu lavi, nu finn viv enn konfinnman? Dan renyon Brans Lalit Porlwi, zis avan sa premye lokdawn la, ansam avek bann kamarad, nu ti pe partaz statistik alarman nomb peyi kot dimunn ti pe kumans kontamine avek maladi koronaviris. Mo ti vreman ti pe gayn per, kuma buku lezot dimunn. Nu tu ti soke pu truv a ki vites enn pei deryer lot ti pe rant dan lokdown parski maladi Covid-19 ti pe fane tro vit pu servis lasante fer fas.
Seki ti usi extrememan sokan, seki alepok, si u ankor rapel, nu ti realize ki Lasyans ti dir pena medsinn spesifik kont koronaviris. E tuzur pena ziska zordi. Dayer pankor gayn tretman spesifik pu “geri” okenn maladi viral, pa zis koronaviris. Telman mo ti panike a-lepok, mo rapel mo ti dimande dan reynion, eski savedir nu finn ariv lafin limanite. Avek enn regar trakase, me dan enn fason pu partaz avek nu enn lespwar ek enn konfyans, kamarad Ram Seegobin ki ti pe anim sa Brans la, avek tu so leksperyans antan ki enn dokter ek enn militan revolisyoner, ti reponn: Normalman enn vaksin pran 3-4an pu pare. Me avek sityasyon irzans buku syantis pe travay lannwit-lizur pu truv enn solisyon, e si tu kontinye travay a sa vites la, dan enn an, li ti predir, nu pu sirman kumans gayn bann premye vaksin. Li ti explike ki maladi la, li pa osi mortel ki buku lezot maladi viral, e so danze partikilye se li fane byin vit, e li surnwa, akoz ena buku ka ki pena sinptom, alor so danze pu sosyete, se li kapav fer sistem lasante kolaps kan tro buku dimunn malad anmemtan. Se sa ki enn menas ar sa lepidemi la. Byin vit nu finn truv sa arive, dabor dan Litali, answit dan New York City, sistem lopital ti kumans kolaps. Sa lepok la, nu ti osi aprann, mo rapel, linportans “flatten the curve”, setadir kimanyer ralanti propagasyon sa viris la: port enn mask, gard distans, uver lafnet, lav lame avek savon u met sanitizer. Nu tu ti partisipe pu ralanti, mem kal, propagasyon viris la. Tusala, Ram ti dir, bann metod “lasante piblik”. E li brans lamedisinn apel “lasante piblik” ki neseser pu fer fas enn lepidemi. Dan sa reynion la apre esplikasyon kamarad Ram, avek tu lezot kamarad prezan, nu ti sulaze, e nu dezespwar ti ranplase par konfyans ki lasyans, enn kote, ek koperasyon tu dimunn, lot kote, kapav ed nu travers enn moman kritik pu limanite. Se samem mesaz nu ti partaze, a nu tur, avek lezot dimunn ki nu finn zwenn. Alor, nu finn gard serenite, san sede a dezespwar, ni pretann ki lepidemi pa grav parski anfet li grav.
E anverite enn an pli tar, nu, lepep Moris nu finn reysi, ziska ler, kontenir maladi la – atraver nu konpreansyon ek nu koperasyon – e vaksin inn reysi devlope e prodir. La, nu ena ankor enn moman kritik, ziska ase dimunn reysi vaksine, nu bizin met lenerzi, letan ek refleksyon kolektif ki bizin pu kontiyn kal propagasyon maladi la, kan tuzur ena plizir santenn ka pozitif dan pei ek preske partu lor Mama Later. Alor, li esansyel pu kontinye, pu enn dernye 2-3 mwa kritik, persiste avek mezir individyel (mask, distans, evit laful) plis mezir kuma teste ek konntak-treysing ek karantenn ziska nu ariv a liminite kolektif ki neseser. Lespwar li la.
CC, Manb LALIT.