Balon akoz Blokis Gaza: Akoz sa, Israel Bonbarde?
25.06.2021
Balon akoz Blokis Gaza: Lerla Israel Bonbarde?
LALIT dir: Aret Politik Aparteid ek Kolonizasyon Israel!
Semenn dernye avyasyon Israelyin finn rekumans bonbard Gaza, malgre enn lakor sese-defe avek Hamas. Sa pe arive dan mem moman kot nuvo Premye Minis Naftali Benett, enn ansyin komando, pe instale opuvwar apre 12 an reyn Netanyahu. Bennett pe kontiyn mem politik agresyon militer ki so predeseser Netanyahu, e lezot dirizan Israelyin.
Nuvo Premye Minis Naftali Bennett, enn ansyin komando dan Lafors Spesial Larme Israel e apre li’nn vinn enn milti-milyoner dan sekter teknolozi. Li enn politisyin iltra-nasyonalist. Li ti alatet Yesha Council, reprezantan politik bann kolon Zwif Israelyin. Pandan lontan li finn defann drwa etablir koloni Zwif dan Wes Bank, Palestinn. Dan enn intervyu an Fevriye 2021, li dir, “Osi lontan mo ena kik puvwar ek kontrol mo pa pu sed enn santimet later depi Later Israel.” Ki nu kapav atann depi enn Premye Minis avek enn tel bakgrawn politik!
Aster Israel pe sey zistifye larg bom dan enn rezyon lesid Gaza sanse akoz Palestinyin pe avoy balon insandyer dan ler pre kot frontyer Israel. Zenn ki pe anvoy balon, fer li pu proteste kont leta-de-syez ki inpoze lor Gaza. Plizir karo lerb ek enn-de lanplasman finn andomaze. Alor ki anmemtan popilasyon Gaza anplin dezolasyon, e ankor pe sey rekonstrir zot batiman, zot lakaz depi debri ki reste apre dernye bonbardman larme Israel apenn enn mwa desela.
Anfet dernye duz-an abitan Gaza finn sibir kat bonbardman kriminel par larme Israel, an 2008, 2012, 2014 ek Me sa lane la. Dapre enn rapor Nasyon Zini, zis sa dernye latak la finn fer 248 mor, inkli 66 zanfan, e plis ki 1,900 dimunn finn blese. Sa 4yem bonbardman la finn devaste sant lavil Gaza kumadir enn tsunami inn pase, enn abitan inn dir. 1,148 lakaz ek batiman komersyal finn detrir, e 15,000 lezot finn andomaze. Ena 58 lekol ek sant formasyon, 9 lopital ek infrastriktir vital finn detrir uswa andomaze. Plis ki 100,000 abitan finn oblize al rod refiz dan bann lekol rule par Nasyon Zini ek dan lezot sant dakey. M. Mithqal al-Sirsawy, enn abitan Gaza, ki so lakaz 700 met depi frontier Israel, rakonte dan lapres ek media kuma so lakaz finn plati ar bom kat fwa depi 2008. Katriyem fwa li pe bizin re-konstrir. Alor, pa zis ena blokis konstan, me devastasyon regilye.
Kifer avoy balon?
Li sirtu bann zenn ki pe organiz sa lansman balon lor frontyer Israel. Pu sa bann zenn Palestinyin la, li enn fason pu atir latansyon lemond lor sityasyon kriyel dan lekel Israel finn angluti Gaza. Laplipar, zot zenn iniversiter ki pena okenn perspektiv lavenir. Dapre Labank Mondyal ena 45% somaz parmi zenn gradye dan Palestinn, enn parmi to-somaz pli elve dan lemond.
Abitan Gaza finn viv 13-an blokis devastater, enn blokis kriyel ek inimin, ki Israel finn inpoze lor zot rezyon. Apre 11-zur bonbardman aeryin an Me, aster Israel finn deklans enn seri mezir pinitif an-repons a aksyon avoy balon dan ler, ki asontur li akoz blokis. Israel finn ferm pasaz (krosing) prinsipal Gaza, Karam Abu Salem, e finn ferm zonn lapes Gaza. Dapre Nasyon Zini sa blokis riske rann Gaza inabitab avan lafin lane. Lanklav Gaza sufer enn mank sever dilo potab, kot kontaminasyon dilo finn ariv 97%. Pre 80% abitan Gaza viv lor led donater internasyonal alor ki pre 53% abitan finn tom anba nivo sey lamizer. Israel lakoz sa bezwin led la; Israel inn ferm Gaza depi lemond.
Vre natir Leta Israel
Sa agresyon militer repete Israel kont lepep Palestinyin li pa zis rezilta fayit diferan prosesis lape uswa zis akoz enn-de lider bandi Israelyin, me li enn emanasyon direk natir-mem Leta Israel, enn leta kolonizater (settler state), ek enn pei aparteid.
Depi so kreasyon an 1948, Israel finn met anplas enn seri lalwa, polisi ek pratik ki konstitye fondasyon legal so Leta ki viz pu mintenir e konsolid enn rezim ki sistematikman deposed, dominnn e fragmant popilasyon Palestinyin. Israel finn persiste nye drwa tu refizye Palestinyin return dan zot lakaz, lor zot later. Kimanyer li fer sa depozesyon, dominasyon, fragmantasyon dan lapratik? Li fer li atraver plizir santenn baraz rutye, enn parti ladan anbilan, 140 checkpoint, sistem “pas”, enn miray 700-kilomet dan Wes Bank e latur-kontrol dan miray ekipe ar sistem sirveyans elektronik. Kumsa Israel dispoz enn arsenal legal ek militer ki permet li asir enn minmiz total lor muvman tu Palestinyin. Anplis, trase sa miray separasyon la, ki anfet 85% tom andan teritwar Palestinyin, finn asire ki Israel konfiske e akapar gran siperfisi later fertil, kokin surs dilo, redwir lavil ek vilaz Wes Bank an “Bantustan” sistem Aparteid, separ par milye Palestinyin depi akse a servis sosyal, lekol, lopital ek zot prop plantasyon. Samem sistem la ki enn institisyonalizasyon enn rezim Aparteid dapre lalwa internasyonal.
Bann bonbardman ek agresyon militer Israel pe expoz vre natir Israel, depi so rezim Netanyahu ziska so Bennett. Kuma nu pe truve, Israel, kuma enn Leta, so bi se pu akapar maximem later Palestinyin avek minimem posib Palestinyin lor la. Pu enn tel Leta existe, Palestinyin bizin elimine uswa exile par fors. Expansyon Israel (pu etablir seki ladrwat nasyonalist Israel apel “Gran Israel” – Greater Israel) ek expilsyon Palestinyin tulede interlye. Sa bann latak militer ek bonbardman sovaz repete Israel, samem li vize. Li reprezant enn kanpayn exterminasyon uswa enn zenosid o-ralanti, ki finn e pe kontiyn fer kont lepep Palestinyin.
Rol Leta Zini
Israel finn e pe perpetye so politik avek inpinite akoz li finn tultan benefisye sutyin ekonomik, militer ek politik san-fay depi Lamerik. Dayer Prezidan Biden dan enn deklarasyon ofisyel (17 Zin 2021) finn asir nuvo Premye Minis Bennett ki “Israel pena meyer pei ami ki USA. Sa lyin ki ini nu lepep enn prev valer nu partaze ek plizir deseni korperasyon solid, e kan nu pe kontiyne ranforsi nu kolaborasyon, sutyin Leta Zini pu sekirite Israel pu res tuzur innebranlab.”
Israel finn tultan azir kuma enn zandarm pu lintere inperyalis Amerikin dan Mwayin Oryan. Li tuzur kumsa. Li kuma enn baz militer-nikleer ofshor pu Lamerik.
Bizin izol Israel
Zordi li ankor plis ki neseser pu etann kanpayn Boykot, Dezinvestisman ek Sanksyon (BDS) e pu izol Israel politikman. Sa pu fors Israel aret so lokipasyon ek so leta-de-syez.
An Zin 2020, zis enn an desela, 47 exper Nasyon Zinin ti rann piblik enn deklarasyon kot zot kalifye plan Israel pu anekse ilegalman enn gran parti teritwar Wes Bank kuma “enn vizyon Aparteid 21yem syek”. Sa mem mwa la, 114 lorganizasyon Palestinyin ti avoy enn mesaz for Nasyon Zini pu afirme ki “inn ariv ler pu konfront Israel so plan pu etablir e mintenir enn rezim Aparteid lor lepep Palestinyin an-antye, inkli Palestinyin ki viv tulde-kote Laliyn Ver (demarkasyon UN) ek refizye ek exile Palestinyin.”
Depi denye agresyon Israel an Me finn ena enn nuvo lelan solidarite dan lemond pu Palestinn. Sindika finn refiz debark marsandiz depi Israel, lorganizasyon kominote Zwif dan Leta Zini inn pran pozisyon solidarite ar Palestinyin, futborler inn tir pavyon Palestinn, akademik partu dan lemond pe tir sonet alarm.
LALIT form parti dan sa lelan internasyonal ki finn leve anfaver liberasyon Palestinn e pu amenn lafin rezim Aparteid Israel. Nu finn, ansam ar nef lezot lorganizayson, met dibut enn lorganizasyon, Solidarite Morisyin Avek Lepep Palestinyin – Non a Apartheid (SOMALP). Nu finn deza fer plizir aksyon solidarite isi Moris, e osi an-kolaborasyon avek muvman Boykot, Dezinvestisman ek Sanksyon.
