Ki Problem ar kanpayn anti-vaksin?

24.06.2021

Tu ti deza fini met an plas, fait et furni, pu bann instigater kanpayn nasyonal anti-vaksin pu rant an aksyon minit kan sa Regleman la sorti le 1 Zin. Su Quarantine Act, li finn vinn enn deli pu enn adilt rant dan enn institisyon lasante uswa ledikasyon san li ena swa enn enn kart vaksinasyon swa enn test PCR negatif swa enn exanpsyon medikal. Sa kanpayn propagann ti fini pare depi avan. 

Dan lespas de-trwa lertan, piblisite tufet byin kalkile fini plakarde partu. Pa enn travay amater. 

“Artwerk” idantik lor petisyon deza onnlayn ti usi lor imans bilbord ki kut byin ser ti fini mete partu. Kan u truv li, u pu kapav kwar enn piblisite pu enn nuvo prodwi. 

Antretan, enn lepok kot avoka pe gayn difikilte pu gayn travay, sertin ti deza fini poste lor stenn-bay pu chombo enn plinyan, degaze al met ka lakur. 

Ala kuma li marse: enn kikenn ki per pikir li kapav rant dan sa kanpayn la. Kikenn kont guvernman pu ninport ki rezon, kapav sot dan sa trin kanpayn anmars. Enn-de zwenn. Lezot kapte seri slogan lor bilbord ki finn kokin, kumadir enn parodi, depi kanpayn feminist pu drwa lavortman: “mo lekor, mo lavwa, mo swa”. Etidyan liniversite pe pretann vaksinasyon pu deranz zot revizyon. Ena lezot per pe met enn chip elektronik dan zot lebra, pu permet “kikenn” kapav swiv zot partu tultan, amezir zot pe mars-marse avek zot portab kole kot inn fer pikir la! U kapav kwar!

Konteni sa kanpayn kont vaksinasyon kapav rezim li kuma nu dir dan langaz Kreol “nerportekwa”.

De parmi instigater prinsipal sa kanpayn resan kont vaksin Kovid se bann Franse etabli dan Moris. Trwazyem la se dokter Lanbasad Lafrans. Nu fer mansyon sa koneksyon nasyonal la parski li pa enn kwinsidans ki Lafrans li episant kanpayn anti-vaksin. Dr Alexandra Henrion-Caude ena enn repitasyon dan lemond kuma “surs inspirasyon bann konspirater Kovid,” li ti anfet dan Economic Development Board (EDB), ki literalman rul pei zordi kan finn privatiz Minister Plan. Erezman, li nepli ladan; EDB mem pe ansarz anrezistreman pu al fer vaksin! Madam Henrion-Caude ek so mari, enn patron lotel Sun Resorts, ansam, zot finn uver enn laboratwar prive isi. Li osi donn konferans dan Institut Cardinal Jean Margeot. Li ti enn serser respekte dan Lafrans ki, olye rest dan lozik syantifik, finn al swiv so bann lide politik kuma enn Katolik dedrwat. Li inportan met lor rikord, pu fer kontras, Lepap pe ankuraz vaksinasyon. Li apel sa enn “obligasyon etik”. Enn langaz for. Lepap fer li enn pwin pu opoz sa laliyn bann Katolik avek enn sertin inflians kuma Mm. Henrion-Caude kan zot dir, pu manipil bann krwayan, ki sanse servi fetis imin dan fabrikasyon vaksin. Li bizin enn dimunn manipilater pu vinn avek enn tel insinyasyon. Le Parisien usi pans sa: “Pendant 1 h 20, ce vendredi ... [Dr. Alexandra Henrion-Caude] expose au Parisien son parcours et ses convictions, brûlant de convaincre de sa légitimité. Le lendemain, elle refusera par mail (avec copie à son avocat) que ses citations soient publiées.” (Le Parisien 30 Mai 2021). Le Monde [enn lagazet dan Lafrans] dir, “M^me Henrion-Caude est installée depuis plusieurs années à l'île Maurice, où elle a lancé, en 2017 avec son époux, un mystérieux laboratoire de recherches ...” Yahoo Style France, le 15 Zin dir, “En effet, elle vit depuis 2017 à l'île Maurice où elle a fondé, avec son mari, un laboratoire dont le but est ‘d'établir le lien, qui fait actuellement défaut entre la médecine traditionnelle et la science innovante’”. Li ti osi an kontak avek ansyin Prezidan Larepiblik an-disgras, Mm. Ameenah Gurib-Fakim, ki osi enn syantifik avek enn pansan pu medsinn tradisyonel, ek li ti demisyone apre skandal Platinum Card otur skandal Alvaro Sobrinho; li enn laironi ki Mm. Gurib-Fakim ek Sobrinho ti anonse konzwintman komkwa Bill Gates, ki zordi pe finans vaksin ek li enn buk-emiser kanpayn anti-vaksin, ti pu finans zot – par milyar dolar!

Dezyem madam depi Lafrans dan sa kanpayn la se Madam Julie Granckx-Lepert, li, li pe menas pu defye regleman saniter pu uver ek rul so lakres prive ek so lekol prive san so staf fini vaksine. Antretan, li pe met ka Lakur kont Guvernman. Limem pe sirkil sa petisyon la. Imazine pu dimann “drwa” pu travayer lakres kapav fann enn maladi, kan sa maladi kapav kontrole avek vaksin, mem esperon li resi eradik li. 

Trwazyem, ena Dokter Marie-Christine Piat, dokter lanbasad Lafrans, exper dan tretman pu tir rid ek lagres. So pwindevi lor Kovid, se li pa enn maladi serye parski zis bann vye, obez ek malad pe mor (lir lartik lor la lor nu websayt dan seksyon News date 28 Me 2021). Zis pans enn kut kikenn dir sa kalite koze la, ek enn lagazet kuma L’Express pibliye li. 

Ki vremem pa bon dan pozisyon anti-vaksin? Alabaz, li egoist, anti-syans, ek li pe tultan sanz size deba, kumadir dan enn match futborl kot an permanans pe deplas poto gorl.

Egoism

Li egosantrik pu ankuraz dimunn zis pu “refiz” vaksinasyon. Li egosantrik ziska enn tel pwin li vinn vremem malefik. Mazine si, kan nu tu pe azir kolektivman ansam ek swiv enn metod syantifik valab, nu pe kapav eliminn enn maladi ki pe menas sosyete antye, lerla u al kareman ankuraz dimunn pu refiz korpere ek u klem komkwa, “Li mo drwa refize.” Se molekor, mo lavwa, mo drwa? Li pa personn so drwa pu rwinn byinfe kolektif. Sa li lekontrer tu moralite imin. Letik se nu rod byinfe kolektif. 

Bann individi anti-vaksin koz zis “mwa”, “mwa”, “mwa” – mo lekor, mo lavwa, mo swa. Kan nu pe fer fas enn maladi viral infektye, ki pe menas sufrans ek lamor pu sosyete antye, ki pe menas pu amenn kolaps nu sistem swin lasante piblik ki pran nu tu swin, lider sa kanpayn la dimann dimunn pu pans zis pu zot, sakenn kuma individi. Dan Kreol, ena enn koze ki nu dir pu sa: Bef dan disab, sakenn get so lizye. Nu lekor pa zis “pu mwa” pu fer kuma mo anvi – kumadir li enn obze. Mo pa kapav, par exanp, vann mo lekor dan lesklavaz. U pa kapav, nonpli, zis mars tuni kot u anvi. Anfet, mem avek linz lor u, u pa kapav zis rant dan enn ward ICU, par exanp. Personn pena drwa servi so lekor pu kraz enn lot dimunn so zardin legim. Nonpli, komdi sa koze, personn pa gayn drwa fer pipi dan pisinn. Kot nu finn arive pu nu pe bizin amenn deba lor la? Kifer nu pe bizin reponn sa reket anfantin la: “Mo pu fer saki mo ule!” Byin sir adilt kone lavi li pa zis lor “Mo”, “mwa”, “momem”, me li plito konsern nu tu. 

Dan sistem kapitalis, malerezman enn tel kanpayn pu kapav ramas sutyin inpe isi laba – kamem komye kriyel so bann protagonis kapav paret ete. So filozofi, alabaz, kan u etidye li byin, li individyalist ek egosantrik. Li dir u, “ale al fer kas”, “al explwat u vwazin so travay”, ek malsans pu leres parmi nu. Lerla dimunn anti-vaksin pran sa filozofi la ek pus li plizyer kran dan sa nuvo nivo imoralite. 

Alor, premye zafer ki pa bon ar sa kanpayn la se so mank enn sans moral.

Pu enn minit, les nu get sa kontras ant kuraz sertin dimunn dan sosyete konpare ar seki sa bann zokris la pe ankuraze. Ena dimunn pe ofer – pu ed sosyete – dimunn vinn volonter – pu protez seki pli feb ki zot – pu fer test klinik pu sak vaksin. Ena dimunn ki ena konpasyon pu lezot, dimunn ki ena enn vizyon kot zot pa get glwar pu zot mem, fer sa sakrifis la. Zot fer li, kumsa nu tu kapav profite. Lerla enn-de dimunn egoist vini ek ankuraz lezot pu dir, “Mo pa pu enn kobay.” Bann dimunn avek kuraz, anfet zot ofer pu vinn kobay. Pu byinfe kolektif. Nu bizin rann zot omaz. Ek expoz tu sa bann kapon egoist. 

Anfet, problem prinsipal zordi se bann pei pli mizer pena akse a vaksin. Li enn problem reel. Ena buku pei antye pe literalman sipliye pu gayn kudme. To vaksinasyon dan Lafrik zordi tuzur byin ba, 3 dimunn par 100. Moris, 35 lor 100, trwazyem apre Sesel ek Marok. Alor, problem prinsipal pu adrese se bann pei mizer bizin gayn vaksin. Nu tu bizin milite lor sa kestyon, kumanse par proteksyon tu travayer lasante tu pei. Nu bizin milite pu aboli patant lor vaksin pu byinfe kolektif. 

Kont Syans

Anfet, sa kanpayn kont vaksinasyon li ena baz anti-syans. So bann prinsip, dan so pli pir kondisyon, pran form pli pir teori konspirasyon ek/u bann insanite invante. Se bann grup extrem-drwat dan USA ki sirtu propaz sa bann kalite lide la – me osi dan lezot pei kuma Lafrans, kot suvan tradir depi bann surs ladrwat dan Lamerik – laba kot ena enn ti-grup dokter ek syantifik eksantrik o-sant sa muvman la. Sa seri konspirasyon inklir lide ridikil kuma pe met “chip elektronik” ansam ar vaksin dan nu lebra. Paret, dimunn ariv al kwar ladan parski zot kone kan zot al anrezistre zot lisyin kot veteriner, zot anmemtan gayn vaksin ek enn chip elektronik. Propagann la, an zeneral, paret gayn dimunn dan enn pins tanay depi de kote: enn kote pins avek lafreyer ek lot kote pins avek enn rekonpans enn “santiman puvwar” pu dir “Mo refize”. Zot anvi dimunn revinn kuma zanfan ki, kan zot pe aprann lor puvwar zot ena lor zot paran kan pe donn zot manze, sel zot lalev ek refiz manze. 

Lerla ena pir absirdite, enn absirdite ki pe tultan sanze. Ena fwa, san ezitasyon, kikenn pu dir, “Pena okenn lepidemi!” Eski zot pena enn sel kamarad swa konesans ki travay dan lopital? Nu dimann nu. Lezot dir “Kovid pa grav!” Kuma eski 600,000 Amerikin – aparaman bann dimunn byin for dan aparaman pei plis avanse dan lemond – finn mor ar sa? Ek sa malgre lokdawn byin strik ek lezot prekosyon lasante piblik? Paret sa bann dimunn la pa kas latet ar bann sinp fe. Zame zot pa admet ki Kovid-19, enn maladi byin kontazye (sirtu sertin bann nuvo varyan), fer zot vinn avek propozisyon “tretman” olye vaksin ki zot sir danzere: kontazyon la vedir sistem lasante kapav kolaps. Zot kasyet enn zafer ki nu tu ti kone: “redwir kantite ka Kovid” pu protez servis lasante. Nu remarke dimunn ki pa servi servis lasante guvernman zot ena tor pu kwar avek zot kas zot pu kapav sorti depi dan enn kriz provoke par Kovid-19 si pa pran li kont. 

Ena trwa nivo distink dan kan anti-vax, ki fer ki li byin difisil pu afront zot.

a)     Bann perpetrater: bann teoritisyin konspirasyon dedrwat inpe perdi ek enn ramasi bann syantifik farfeli ki invant sa bann fos zistwar.

b)    Bann konverti ki travay dir: pu fann sa propagann la.

c)     Bann viktim: Seki ena lafreyer. Seki naif – inpe kuma sa bann milye dimunn siyn bann petisyon pu interdi “di-hydrogen monoxide” (“sa sibstans simik danzere, li fer dimunn tufe ek su sertin kondisyon provok move brilir lor lapo, li fer feray ruye, ek li ariv ziska dan nu bann robine” par bann institisyon kuma CWA) pa finn remarke li enn pwason davril ki zot finn sinye, ek san kone ki di-hydrogen monoxide [H₂O] se nom simik pu ... dilo. Sa arive tu 1 Avril sak lane depi 1983.

Me selman, preske tu zot bann argiman baze lor enn seri sanfin anekdot. Sa ki partaze lor sosyalmedia, ek suvan, li ariv ziska lapres. Seki interesan se sa propagann la pran buku lapenn pu “target” diferan grup avek diferan propagann anti-syans; pu dimunn dan grup naif zot servi teori konspirasyon; dan grup Katolik dedrwat, bann mansonz lor materyel fetis; dan grup protestan dedrwat, sipa leta pe espyonn u avek chip elektronik; dan grup kwar dan tretman “natirel” ek latizann, bann tirad kont Big Pharma; dan grup degos, propagann kasyet dan bann lartik lor Che Guevara, enn linnk pu enn fim Ken Loach ek enn petisyon pu sutenir Palestine; ofer zurnalis lokazyon pu fer “skup” ek tu kalite zistwar “dramatik” ki kapav ogmant lavant zot lagazet ubyin mont odimat zot radio. 

Omilye sa lamar mansonz pir, ena enn-de brib syans reformile sorti depi papye ek diskur enn-de dokter ek serser – an zeneral bann spesyalist dan domenn ki pa konsern lasante piblik. Byin suvan zot tom dan kategori “geriser”, zot rol se konsey bann “tretman” kan u fini tom malad, me pa bann mezir lasante piblik kuma vaksin. Buku ena tu kalite plis pir lide dedrwat. Si u lir byin seki zot ekrir, u pu truv bann erer faktyel ek bann gro tru lozik. 

Premye kut u tap ar enn argiman ladan, li kapav paret valab – kuma konpayni miltinasyonal farmasetik [Big Farma] fer profi depi vaksin. Me, ankor enn rezon pu reklam, pa enn boykot, me anfaver nasyonalizasyon sa bann konpayni miltinasyonal su kontrol demokratik. 

Atuler Pe Sanz Size Deba 

Kanpayn anti-vaksin byin for dan sanz size deba atuler. Kan zot truv u pre pu demontre ki zot antor, zot sanz size deba ek koz lor enn lot zafer. Bann lake tro long, li danzere pu dibut ladan. Lerla, kan finn met lord dan lake, zot pa dakor ar konnsint form. Lerla, zot dir Kovid pa existe sa, li zis enn lafyev sa. Kan u dir maladi pe tuy dimunn, zot dir, pa kas latet, li tuy zis bann vye, bann malad, ek bann obez (sic). Saki zot dir, zot pa kont vaksin, zis kont sa zafer ki Guvernman pe fer li obligatwar. Uswa zot dakor ar tu vaksin apart bann ki servi teknolozi RNA. Kan u dir zot sa tip vaksin nu pena Moris, zot dir, bann vinn depi Lind, apre Lasinn, apre Larisi, pa ala oter bann norm syantifik ki neseser. Asterla zot dir, me Linyon Lerop pa aksepte bann vaksin nu ena isi. Kan zot pe perdi, zot dir zot prefer tretman. Kumadir li enn kestyon swa enn, swa lot. 

Tu zot argiman, a diferan degre, zot bann foste. 

Nu bizin ankuraz tu dimunn nu kone pu al fer vaksin, sutenir mezir lasante piblik, ek usi travay ver obzektif politik plis zeneral:

-       Anfaver tu kanpayn politik ek program kot demontre li dan lintere byinfe komin

-       Kont bann filozofi egosantrik ek egoist ki nefast pu lasosyete ek tu dimunn.

-       Anfaver enn politik kot nu tu kapav develop enn lespri syantifik.

-       Anfaver ki nu tu aprann rekonet bann argiman fos, konn rekonet bann manev buz deba ek bann lezot mankman lozik. 

-       Anfaver nu tu rekonet ek kapav dekod bann form manipilasyon kasyet dan piblisite par sponsor tusala. 

Konklizyon

Moris se enn peyi avek enn long listwar kiltir popiler ek sutyin lamas dimunn anfaver lasante piblik. Ansam nu finn resi eradik malarya. Ansam nu finn bes to nesans. Ansam nu finn eliminn mazorite bann maladi anfantil – ek mem polyo. Ansam bann vye pansyoner finn diminye linfliennza. Tusala nu finn resi akoz aksyon ki finn pran anfaver byinfe kolektif ek baze lor nu konpreansyon syans. Anu kontinye gard sa tradisyon la. Li form parti nu kiltir profon pu pran swin bann dimunn otur nu kumsa.

Pu ed nu gard sa tradisyon swin kolektif pu lezot imin, baze lor lozik ek enn respe pu syans, LALIT finn kree enn su-komite pandan so dernye renyon komite santral lor Zoom. Swit a deba dan renyon su-komite lor vaksinasyon, LALIT pu propoz enn seri sis lartik par sis manb, ki pu kuver sa trwa su-tit dan sa introdiksyon la ek trwa lezot topik. 

1. Listwar vaksinasyon, ek konpreansyon maladi kontazye. 


2. Kontex: Kimanyer 40-an neo-liberalism finn nuri sa kanpayn anti-vaksin. 


3. Parti politik dan Moris ek zot rol dan kanpayn vaksinasyon ek anti-vaksin. 


4. Linportans byinfe kolektif, aksyon kolektif lor lasante piblik; kont egoism. 


5. Natir anti-syantifik sa kanpayn kont vaksin


6. Kanpayn anti-vaksin so bann argiman ki pe tultan sanze. 

Alor kapav lir sa lartik la kuma enn introdiksyon. 

[Surs: Versyon Orizinal an Angle ti pibliye lor websayt LALIT le 19 Zin 2021. Linnk: https://www.lalitmauritius.org/en/newsarticle/2882/whats-wrong-with-the-anti-vaccination-campaign/