Alain Ah-Vee Prezant Program LALIT lor Lagrikiltir
23.01.2005
Dan Kongre Lalit le 16 Zanvye, Alain Ah-Vee, finn prezant bann propozisyon Lalit lor lagrikiltir syantifik ek tradisyonel ek agro-lindistri. Sa bann propozisyon la finn devlope pandan dernye enn-de banane dan bann brans ek komisyon Lalit.
Zordi lor web-sayt, nu ena plezir donn enn apersi seki Alain Ah-Vee ti dir:
Zordi ni sekter disik, ni Zonn Frans textil, ni lotelri kapav garanti lanplwa stab e asir lavenir zenerasyon ki pe vini. Lalit pe propoz pu amenn enn kanpayn mobilizasyon anfaver enn lot kalite lekonomi. Enn lekonomi baze lor devlopman lagrikiltir e lelvaz modern ansam avek enn sekter agro indistri ki pu repoz lor konesans dimunn deza ena e ki servi progre lasyans kuma sipor.
Seki nu pe propoze li pran an konsiderasyon realite dan lekel dimunn ete zordi. Enn kontex kot buku travayer finn perdi plas akoz fermtir mulin disik e lizinn dan ZF. Buku paran e zenn angwase pu lavenir lanplwa dan Moris. Seki pe preokip buku dimunn zordi se kimanyer pu kree nuvo lanplwa an gran nomb e dan ki sekter. Depi tultan patrona finn gard monopol lor sa kalite desizyon-la, lor ki pu plante, ki pu prodir, kuma pu organiz prodiksyon, ki kalite lanplwa pu kree. Bann guvernman siksesif finn perpetye sa monopol-la. Lalit pe lans enn kanpayn refleksyon e deba lor kreasyon lanplwa atraver devlopman prodiksyon manze lor gran lesel.Seki Lalit pe propoze li rezonab. Selman dan prodiksyon alimanter lor gran lesel pu marse lokal, rezyonal e internasyonal ki pu kapav kree buku travay e vit.
Pu fer sa kalite prodiksyon-la pu bizin buku later. Etan done pena okenn lavenir dan kann e disik nu panse bizin dimann guvernman fors tablisman plant manze e investi dan agro-alimanter plito. Setadir nu propoz ki konverti later kann an plantasyon legim e fri. Anmemtan nu dimann ki konverti tu ansyin mulin an lizinn pu prodiksyon manze, sirtu pu exportasyon. Kumsa ki pu kapav kree buku lanplwa. E dan bon kondisyon. Dimunn pu interese vinn travay dan sa sekter-la parski travay agrikol pu nepli vedir travay dir, lur a dan move kondisyon kuma li finn ete lor tablisman. Li pu fer dan bon kondisyon kot pu servi metod modern pu plantasyon, lelvaz e dan lizinn kot prodir manze, bann metod ki pu fasilit e alez sa kalite travay-la.
Seki nu pe propoze li pa sap lor lesyel. Parski dan Moris deza ena buku konesans e lexperyans dan domenn plantasyon, lelvaz e osi dan prezervasyon e transformasyon prodwi agrikol. Dimunn deza konn buku lor plantasyon tu kalite pye fri e legim. Dimunn kone kimanyer gard semans e transmet sa konesans-la de zenerasyon a zenerasyon. Ena sertin fami ki finn mem konn mont zot prop ti linite lelvaz pul, pork, kabri, lapin. Bizin regrup tu sa bann ti inite-la ansam e guvernman bizin donn zot tu fasilite ki zot bizin pu amelyor zot prodiksyon. Ar byin tigit sutyin nu kone kimanyer Korperativ Laferm finn reysi transform later ros an karo legim e organiz zot prop distribisyon e lavant.
Dan Moris ena ankor lezot kalite konesans. Dimunn kone kimanyer prezerv e transform enn varyete prodwi alimanter. Dimunn konn fer konfitir, zasar, kutya, konfi ar tu kalite fri e legim. Ena finn mem konn lans zot prop lantrepriz pu prodir konfitir, lazle, zi fri, fri kristalize, zasar, parfwa lor enn baz semi-indistriyel. Mem zafer pu prodwi lelvaz. Ena zordi lizinn ki konn fer dile pasterize, yaurt, manteg. Li parey kote prodiksyon pul, pork, pwason, kamaron e lezot prodwi lamer. Dimunn deza metriz teknolozi pu met sa bann prodwi-la swa dan bwat, dan po, dan barket ubyin dan sase plastik. Ena mem sertin sa bann kalite prodwi-la ki pe exporte. Tusala reprezant enn baz konesans ki kapav servi pu devlopman enn lindistri transformasyon e prezervasyon prodwi agrikol pu marse lokal e pu exportasyon.
Guvernman dan lepase e MSM-MMM zordi ule eradik sa kalite konesans-la. Zot tultan pe atak ti prodiksyon ki li par ti planter, ti elver, peser u mem marsan dal puri. Rapel kimanyer bann lotorite ti servi tu kalite mezir represif e kontrol fizyo-saniter pu arsel marsan dalpuri dan Port-Louis. Akoz McDonald, enn miltinasyonal 'fast food' ti pe inplant li Moris.
Li vre ki lagrikiltir e levaz modern li forseman bizin fer lor gran lesel e pu nesesit gro investisman. Me sa pa vedir ki bizin eradik konesans e tradisyon ki finn deza devlope dan sa domenn-la. Bizin okontrer batir konesans syantifik lor konesans ki planter, elver, peser finn deza devlope lor letan. Liniversite Moris bizin oryant so resers ver prodiksyon agrikol baze lor devlopman konesans tradisyonel e non pa lor so ranplasman.
Seki nu pe propoze li pu depann lor mobilizasyon enn gran nomb dimunn. Sistem aktyel pa pu kapav kontenir nu bann demand. Patron pe tultan ule fer plis profi e rekiper so kapital investi pli vit posib. Li pu tante pu plito investi dan IRS u devlopman gro lotel lor lakot. Tu bann diferan guvernman finn e pe kontiyne protez e sutir patrona tablisman e lezot sekter lye ar kapital sikriye. Anplis baking guvernman, lindistri sikriyer benefisye servis enn kus kad dan bann institisyon lye ar lagrikiltir ki travay dan so lintere. Li ena gro lapres ar li. Zot pu fer tu pu anpes nu kanpayn gayn lelan. An 83-84 zot ti servi represyon kont kanpayn Lalit ti inisye pu met an gard kont stratezi devlopman ki depann lor disik.
Dan kontex kriz ekonomik e sosyal ki Moris pe traverse dimunn pu interese ar nu propozisyon pu kreasyon lanplwa atraver devloplman prodiksyon manze lor baz indistriyel. Dimunn pu fasilman konpran nu bann demand. Seki nu pe propoze zot pa zis rezonab me zot indispansab si nu anvi batir enn lekonomi ki kapav garanti kreasyon lanplwa zordi e pu zenerasyon ki pe vini. Pu ki sa vinn enn realite nu ena pu sanz rapor de fors anfaver travayer e lamas dimunn ki oprime ar sistem ekonomik e politik aktyel. Nu bann demand viz pu kree dinamik ver sa kalite sanzman-la. Ver kreasyon enn veritab muvman ki pare pu devlop, defann e revandik program politik ekonomik alternativ ki Lalit pe propoze.
