2em Lokdawn – Zur 46 – Statistik lor Kovid kuma Rezon pu Lamor
24.04.2021
Yer Kabine finn deside pu met dibut enn “fak-faynding komiti” prezide par enn ansyin ziz pu examinn “lamor resan pasyan dyaliz””. Kan Kovid ti propaze dan sant dyaliz Souillac, 11 pasyan inn desede – ena koze par Kovid, ena koze par maladi antesedan, ena pa ti Kovid positiv. Aksyon Kabine ti enn repons a sa presyon politik enorm depi Lopozisyon ki finn fer lamor dan sa sant la vinn santral dan zot kanpayn politik pu sakuy Guvernman Jugnauth.
Les nu get enn laspe sa “batay politik” la. Kuma u deside lor “rezon pu lamor” lor lak dese?
Yer, sayt Guvernman “besafemoris.mu” a 11:30am pibliye sif sez (16) pu tulede vag lepidemi Kovid-19. Mem zur, 23 Avril, Le Mauricien met sif venn-kat (24)*. (Le Mauricien finn, kanmem, spesifye so sif inklir “de patients Covid positifs”. Sa ule dir pa neseserman koze par Kovid-19.)
Mo pa kone si Le Mauricien pe kestyonn statistik Guvernman. Tutfason, se dokter ki pe tret enn pasyan ki ranpli form. Guvernman kolekte form ek azute. Nu usi kone ena enn form stenndard pu lak dese. Mo finn ariv konn sa prosedir rafine, ki dimann buku reflexion depi bann dokter. Pandan buku lane, kan mo ti pe akonpayn Ram lor so vizit adomisil apre lamor enn pasyan, mo finn obzerv Ram, apre linn byin examinn lekor, etidye kart tretman so pasyan, reflesi lor tusa lane, lerla mwa, lerla semenn maladi, pu li kapav fer enn lantre presi. Mo bizin raporte, usi, Ram byin suvan truv defo dan sertifika sertin dokter kuma truve dan lapres uswa prezante kuma evidans dan ka lakur lor vyolans lapolis ki dan LALIT nu monitor. Ram rezim sa erer komin kot enn dokter finn ekrir kiksoz osi minim kuma, “Kikenn inn desede akoz so leker inn aret bate”, ki anfet enn totolozi, enn nonsans – si u pa finn tutswit kumans reanimasyon– e li pa vremem enn rezon pu lamor.
Tutfason, 16 lamor uswa 24 lamor– sif Le Mauricien’s 150% pli ot ki sif Guvernman – li enn anomali grav. Si nu pran zis 2em vag Kovid, li ankor plis pir:6 lamor uswa 14 – enn sif dub lot la.Alor sa linportans pu nu etidye sa andetay, e nonpa nek atann enn Komite prezide par enn ansyin Ziz pu fer sa lexersis la. Si nu pran kat eleman, nu kapav enn sel kut truv problem pu dokter ki pe tret enn pasyan: Kovid-19 li suvan asinptomatik; dimunn avek pre-kondisyon setadir ena lezot maladi gayn sa move ka Kovid; Kovid ena plizyer diferan sinptom; Kovid dan enn sant dyaliz (uswa lasal radioterapi) transmet infeksyon a pasyan deza byin frazil.
Alor, mo finn google sayt W.H.O.pu gayn so gaydlayn. Lir avek buku latansyon enn lexanp enn ka kler kot rezon pu lamor li Kovid ek enn ka kler kot rezon pu lamor li PA akoz Kovid. Lerla u zize umem:
Sayt W.H.O.
“Gaydlayn Internasyonal pu sertifye ek klasifye (Coding) rezon pu lamor” Dan so introdiksyon mo truv sa de mo “koze par” dan fraz “rezon lamor koze par Kovid-19” suliyne. Mo pran not.
Enn lexanp enn form ranpli par enn dokter pu enn Lamor koze par Kovid:
“1. Raport maladi uswa kondisyon ki ena enn lyin direk ar lamor lor laliyn a:....... Sindrom tufman egi [2 zur]
“Raport ansennman evennman dan lord sakenn finn arive (si li aplikab)..... Nemoni [10 zur)
“Spesifye koz prinsipal lor dernye laliyn ranpli...... Sispekte ena Kovid-19 [12 zur]
“2. Lezot kondisyon inportan kontribye dan lamor(kapav inklir peryod letan an braket apre kondisyon).
......Maladi koroner [5-an], Dyabet Tip 2 [14-an], anfisem (COPD Maladi Obstriksyon Kronik Pulmoner)[8-an].”
Sa, lor paz WHO li dir, LI enn lamor par Kovid, li rikord kumsa dan statistik. U pa mem bizin ena enn test pozitiv.
Ena de lexanp enn lamor PA koze par Kovid ranpli lor sa mem “form” la – enn direk akoz enn kikenn teste pozitiv fer enn aksidan loto, mor avek blesir koze par aksidan. Kovid, dan sa ka la, pa konserne ditu.
Lot la vo lapenn pu reprodir pu u kapav etidye:
“1. Raport maladi uswa kondisyon ki ena enn lyin direk ar lamor lor laliyn a:....... Konzesyon kardyak [1 zur]
“Raport ansennman evennman dan lord sakenn finn arive (si li aplikab) ......Infarktis(ubyin kriz kardyak) [5 zur]
“2. Lezot kondisyon inportan kontribye dan lamor(kapav inklir peryod letan an braket apre kondisyon)......Kovid-19.”
Sa li PA, dapre sayt WHO, enn lamor koze par Kovid, li rikord kumsa dan statistik selon norm stenndard. Alor Le Mauricien kapav pu gayn difikilte pu mintenir so sif kan konpare dapre seki dokter tretan finn ranpli. Mo pa truv okenn rezon, anpasan, kifer dokter pu par expre fos rapor pu kasyet lefet enn lamor koze par Kovid. Okontrer, zot bizin apresye dan zot faver zot pa finn zis met lakoz lamor kuma Kovid-19 – sa li enn kritik mazer kont statistik ofisyel dan buku lezot pei.
Asterla seki nu bizin se konpasyon ek kalm pu ed pasyan dyaliz ek pasyan kanser, Kovid pozitiv uswa an karantenn, ek zot fami pu permet zot gard serenite neseser pu zot lasante. Nu fer apel a bann lider Lopizisyon pu met “lasante” pasyan anpremye dan enn irzans saniter. E antretan usi, sakenn dant nu, bizin kontre mansonz anti-vaksin, e servi nu lavwa pu ankuraz pasyan dyaliz ek pasyan RT [Radioterapi] ek staf lasante pu al fer zot vaksin.
Lindsey Collen
Tradiksyon: BK avek kudme AA
* lexpress.mu met sif 16 kuma sif ofisyel. Me anba ena “+6 nouveaux”, ki mo asime pa ule dir “PLIS” me kapav “6 dan 2em vag?”
