05.04.2021
Dan premye lokdawn, mo ti partaz reset dosa ek sann fwa la mo finn partaz kefir – malgre mo pa finn abandonn dosa parski zordi mem nu pe kwi dosa ek satini friyapin pu dezene – e mo finn usi sulev tu kalite kestyon abstre, kuma lamonte lextrem drwat, politik fasizant partu dan lemond antye.
E zordi, mo pa kone kifer me mo finn leve pe panse lor kuma sekter prive kontrol kiksoz – mem lavi ek lamor- dan enn fason telman totaliter, zot refiz partaz kiksoz dan mem fason nu partaz reset pu dosa uswa kefir. Mo sipoze sa refleksyon li inevitab kan lor TV tulezur nu pe truv guvernman dan Lamerik ek dan Lerop pe aste ek fer hording vaksin depi bann konpayni prive dan zot “imans lindistri farmasetik” ki, azot-tur gard reset vaksin sekre, atraver kasyet deryer “lalwa patant” WTO ki protez profi monopol. Antretan laplipar pei pa pe resi gayn vaksin, ek dimunn pe kontinye malad ek mor. Li absird.
Tutfason, sa finn amenn mwa reflesi lor kimanyer lafors lextrem drwat “rize” dan diminye tigit demokrasi – uswa partaz puvwar – ki nu finn resi gayne ziska ler. Ek kimanyer lamas dimunn al tom dan propagann ladrwat.
Sitwayin Inifye uswa Lamas Travayer Inifye
Anu get “Sitwayin Inifye” [“Citizens United”]dan Lamerik. So nom ti byin kapav enn nuvo parti byin-intansyone par Bruneau Laurette. Anfet, sa grup lextrem drwat ti gayn ka dan Lakur Siprem an 2010 ki depi lerla, asontur, permet milyarder pu aste eleksyon. Li ponn “Super PACs”, avek par milyar dan finansman opak, e sa, asontur, kuma finn demontre finn anfet zwe anfaver kandida Repiblikin relativ a kandida Demokrat, ek kandida Repiblikin de-drwat relativ a kandida plis santrist. Evidaman. Mo paret-zoli kuma “sitwayin” ek “Inifye”. Me rapel “sitwayin” suvan maske zenofobi kont travayer depi lot pei ki pe travay dan pei. Ek “Inifye” kapav usi ule dir inifye “kont” lezot – olye tu dimunn inifye. Antuka, veritab bi Citizens United li pu permet milyarder aste eleksyon, pu klas kapitalist kontrol Kongre ek Prezidans.
Dan Moris, remarke malgre gran mazorite dimunn kont kapitalist aste eleksyon zot al tom direk dan pyez pu dimann enn kontrol birokratik par rezim lor “finansman parti politik”, olye dimann pu ena kontrol lor depans elektoral. San realize zot pe fer apel pu ena represyon par Leta. Sa riske mem kontrole par parti opuvwar lor tu parti politik adverser atraver enn zar nuvo Rezistrar Parti Politik. Sa bann dimunn la, dan enn sertenn fason, finn devye depi demand neseser, setadir: “Pu kontrol depans elektoral, inklir tu sa bann depans ki pa fer par kandida ubyin so parti.” Tu seki bizin dan Moris, se enn sanzman lor kisannla so responsabilite: kandida ena pu respekte plafon depans an so faver, direk ubyin indirek, dan tu kanpayn elektoral ek responsabilite lor kandida pu vinn pruve pa li ki finn fer depans.
Kumsa lamas travayer, ki pa milyarder, inifye deryer enn program pu anpes klas kapitalist kontrol eleksyon.
“Valer” u “Program”
Pran sa term “valer” kuma servi li dan politik, Dan Moris, tu nuvo parti al rezwenn tu ansyin parti meynstrim vant sa term “valer”. Me “valer” li enn term problematik dan politik. Pu enn kumansman, eski ena imin nu pe akize pena “valer”? Dan Lamerik, grup “Values Voter” organize otur bann tem dedrwat ek dextrem-drwat ki zot apel “valer”. Orater dan zot dernye Some an 2020, pu donn enn lide, ti Trump ek Pompeo. “Valer” sonn ase bon. Me li vag par expre, pu li pena okenn sans ubyin konservater dan enn fason meskin. Term “valer” li suvan an opozisyon avek enn “program”, enn program ena tu sans li spesifik, ek lerla li politikman itil. “Valer” referans dan Lamerik li “lafami” (maryaz Kretyin) ek “lafwa” (Kristyanism) ek “liberte” (lantrepriz prive kapav explwat lamas dimunn) e tusala vinn baz pu lorganizasyon ladrwat.
Nu bizin dimann enn veritab program depi tu parti, non pa zis enn seri valer vag.
Limitasyon Manda? Initil u danzere?
Dan Moris, pandan 10-an, dimunn byin-intansyone nuvo dan politik tutswit trap “limit manda” kuma enn fason pu diminye tu pran depi so koripsyon ziska so dinasti. Zot dimann enn lalwa pu anpes dimunn vot pu kisannla li ule. Dan Lamerik, klas kapitalist ti firye kan Prezidan Roosevelt, limem ti introdwir sekirite sosyal ek travay dan servis sivil, ti eli pu enn katriem manda. Kapitalist dedrwat tutswit mobilize ek finalman gayn 21em Amandman an 1948 kot limit Prezidan a zis de manda. Asterla mem dan Lamerik, lextrem drwat, inklir bann frer Koch ki ena enn repitasyon notwar, pe finans bann grup alabaz pu milite anfaver lalwa pu limit manda tu mam eli. Li paret se bann senater ek reprezantan progresist avek plis lexperyans ki kapav fer travay buze.
Pwin la seki bizin lalit politik, baze lor enn program, pu met deor tu seki monopoliz puvwar ekonomik ek politik –ansam avek zot koripsyon ek zot dinasti. Pu partaz puvwar, parey kuma partaz resers lor vaksin ek so prodiksyon, nu bizin lite kont sa klas ki monopoliz li. Lerla partaz puvwar pu osi fasil ki partaz reset.
Lindsey Collen
Tradiksyon: BK avek kudme AA