2em Lokdawn– Zur 25 – Zwe Pa Mwa sa Li sa
03.04.2021
Trump, kan li ti ankor Prezidan Lamerik, sak fwa ena akizasyon ki li finn mal zer lepidemi Kovid-19 – e li finn sirman kontribye a sufrans inimazinab ek demi milyon lamor– sak fwa li blam Lasinn. E li ankor pe fer li.
Plis resaman lor enn program CNN, Dr Redfield, direkter US Centre for Disease Control and Prevention (CDC) alepok Sant Kontrol ek Prevansyon Maladi Lamerik, finn baz li lor enn ipotez farfeli, komkwa koronaviris finn sap depi enn laboratwar dan Lasinn, pa via sot-spisyiz, dizon, sovsuri. Laverite se ziska ler pankor idantifye veritab lorizinn Nuvo Koronaviris dan Lasinn. Mem Dr Fauci, direkter popiler US National Institute of Allergy and Infectious Diseases, dir kan Lasinn pa pe les syantist Amerikin rantre sa fer enn “diferans sinifikatif”. Zot, usi, pe trankilman shifte blam. Anfet, Trump finn kup bidze zot institisyon, ek resers lasante finn privatize dan enn fason danzere.
Dan sa zwe shifte blam, sa bann syantist pa dir Lamerik, zis avan lepidemi Koronaviris, finn inilateralman “demantel” staf CDC Amerikin ki ti pe travay andan Lasinn. Reuters servi sa mo “demantel” [an Angle “slashed”] (26 Mars 2020). Li ti enn fason pu Trump pini Lasinn, kan li kup bidze depans federal. Kolaborasyon syantifik ant Lamerik ek Lasinn, batir lor 30 banane, finn detrir par Trump dan sa de banane avan lepidemi. Trump ti kareman retir de-tyer staf depi Lasinn, sa inklir epidemyolozis, amenn fermtir zot biro. Ala kifer nepli ena dokter Amerikin dan Lasinn.
Enn lot eleman faktyel egalman inportan ki finn gard kasyet se bann syantist Sinwa ki finn fer sekansaz zenom Kovid dan enn lespas letan rekor – ariv le 3 Zanvye 2020, zot travay 24-ertan par zur lor 4 zur. Lasinn finn lerla partaz totalite zenom. Le 5 Zanvye 2020, Profeser Zhang Yongzhen finn avoy data in toto a azans Amerikin lor sekansaz zenetik National Center for Biotechnology Information. Sa korobore avek so dat sumisyon dan guvernman Amerikin so Genbank[Labank Zenetik]. Profeser Zhang le 11 Zanvye akord enn koleg Ostralyin, Profeser Holmes, permisyon pu eplod sa data pu piblik gayn akse. Anka u kwar mo pe site depi kit sayt Sinwa pa tro fyab, mo pe pran tu sa fe la direk depi enn lartik dan magazine Time date 24 Ut 2020. Li samem partaz zenom ki finn permet resers vaksin al telman vit.
Sa zwe blam Lasinn inn al derape. Enn individi Amerikin finn al fini par zet enn tipti bolfam ki ti pe al fer shoping anba, lezot inn bat enn vye misye lepasan – akoz zot “paret Sinwa”. Trump so zwe blam Lasinn li enn zwe sadik; li fer jok lor “Viris Lasinn” ek “Kung Flu”, anmemtan an realite pe shifte blam lamor dan Lamerik depi lor li lor Lasinn anmemtan pretann Kovid li nek enn fars ubyin “nene kule anrime”. An proporsyon avek puvwar dimunn kuma li ena, zot kree bann pos irasyonalite toxik dan lemond antye.
Tusala pu dir li pu inportan pu kontinye letid ki deza pe fer lor lorizinn Kovid. Enn viris avek sa kapasite pu fer otan dimunn pozitif asinptomatik pa rann li fasil. Nu kapav asime lepidemi inn kumanse dan Lasinn me li res enn sipozisyon. A lorizinn, ti panse li sorti depi enn bazar partikilye, me sa, usi, li enn sipozisyon. Par kont, ena lakorite lor viris la ki paret sot spiyshiz depi zanimo a imin, plito ki depi enn laboratwar. Me sa usi pa sir. Enn-de eleman faktyel: Le 31 Desam 2019, rapor orizinal depi bann lotorite Lasinn a WHO mansyonn enn fwaye “par duzenn” ka nemoni atipik dan distrik Wuhan. Pu plizyer duzenn ka al fini dan lopital, aster nu kone ti ena par santenn, ubyin par milye, ti deza existe. Alor anterm letan nu pe get propagasyon dan Lasinn otur dernye trimes 2019.
Me, mem dan Lafrans kot, an retrospek, inn al detekte enn ka Kovid osi boner ki 27 Desam 2019 kan swab depi enn misye apel Hammar ti garde ek lerla apre ti teste pozitiv. Dan Lamerik, ena indikasyon similer kot anti-kor date depi Desam 2019. Dan Litali, letid lor enn resers konsern depistaz kanser (ant Septam 2019 ek Mars 2020) montre 11% lor apepre 1,000 volonter anbonn sante ti deza ena anti-kor koronaviris. Kan finn fer enn test plis spesifik, inn al truve kat parmi sa bann ka-la ti dat depi Oktob 2019, seki ule dir zot ti bizin fini infekte an Septam pu zot teste pozitiv a anti-kor dan kumansman Oktob.
Lorizin zot inportan, parey kuma lezot sanzman, amezir viris pe mite. Par exanp, dan bann laferm dan Laoland ek Danmark, sekansaz zenetik inn pruv transmisyon Kovid-19 depi imin a vizon ek lerla vizon a imin, inn fer sa de pei eliminn popilasyon antye vizon, apepre 20 milyon vizon, e ferm tu zot lindsitri furir. Dan Lamerik, par kontras, sekansaz zenetik ankor byin an-aryer, Lamerik nek ariv 43em dan lemond. Lamerik pankor kapav fer ase sekansaz pu kapav konn sityasyon lor so 400 laferm kot ena par milyon vizon. Kontrol Federal li minim. Problem se bann varyan kapav devlope ek lerla sot spiyshiz vinn lor imin ek lerla sa ku la vaksin ki ti pe marse nepli marse.
Tusala amenn nu pu dir, nu bizin met zefor pu fer lemond antye vaksine pli vit posib. Nu usi bizin fer tu vaksin vinn propriete limanite, kuma Guvernman Indyin ek Sid Afrikin pe dimande.
Lindsey Collen
Tradiksyon: BK avek kudme AA
