2em Lokdawn – Zur Diznef – Viv dan Pirgatwar
28.03.2021
Moris finn parfwa dekrir kuma “lanfer”, par exanp VS Naipaul dan “The Overcrowded Baracoon” ek kuma enn “paradi” par redakter skrip tu kalite move piblisite depi lepok lindistri turism demare dan bann lane 80.
Dan lokdawn, li plito kumadir pe viv dan enn Pirgatwar.
Pirgatwar, kuma u devet kone, li, aparaman, tanporer. E sa li enn sulazman. Li sa peryod apre-lamor kot fer triaz si pu al dan paradi ubyin lanfer. Seki bann la dir. Pu pus sa metafor la inpe pli lwin, lefet Vatikan inn ferm Limbo depi 20 April 2007, omwin nu pa kuma, zanfan pa batize, relege dan pirgatwar pu leternite. Alor, samem li enn sulazman. Dan sa model la, pena re-inkarnasion. Savedir li swa lanfer ubyin paradi lor lot kote lokdawn.
Andeor pirgatwar lokdawn, ena buku kitsoz resanble veritab pirgatwar dan lavi 21em Syek.
Nu, osi lontan nu pa angaz nu pu anpes li, zis atann gete si kapitalist pu fer ankor dega, kumsa zot enn fwa pur-tut regle nu sor: lanfer.
Mazinn enn klas imin – isi pe koz klas kapitalist – ranz bato, sarz zot afon, ek lerla trinbal zot otur glob, kan zot byin kone vi zot grander imans zot kapav al kwinse antraver dan pli gran kanal pasaz bato dan lemond, e lerla bloke laba pandan enn semenn. Tusala akoz enn manev dan enn tanpet disab.
Sa klas dimunn la lerla pa futi buz bato ni pu al divan, ni pu fer aryer ubyin silekote. Pa futi buz li. Zot finn sey fuye, puse ek rise, mem debaras tu seki kapav flote dan lamer. Zot finn atann lamare ot pu sey flot li. Ziska ler, pa nanye. Antretan, 300 bato pe met lake lor de kote kanal-la. Ena pe sarye kargo betay. Lezot, sirman bann ki pena betay abor, finn dekale pu al otur Kap Bonn Esperans, enn semenn anplis abor pu tu bann marin. Zot ti sel bann bato avek enn Plan B.
Antretan, bann patron pe viv dan enn lot lafreyer. Ki pu arive si bato savire, lwin laba dan dezer? Ubyin si li kas an de? Seki inn ariv Wakashio.Wi, sa mem klas dimunn inn avoy enn bato tro gran pu so prop sekirite lor brizan dan Maybur lane dernyer, aparaman kan pe sey gayn rezo telefonn pu bann pov marin ki ti pe fet enn laniverser apre ki zot inn res anprizone abor pandan plizir mwa, pa finn gayn permisyon pu debark ater akoz pandemi. Veritab pirgatwar.
Mazinn tu sa marin abor si “Ever Given” fer nofraz dan Suez akote dezer Sinai. Mo espere zot ena rezo telefonn pu omwin, swet bonn aniverser a zot kamarad ek fami lwin. Bann marin, mem kan zot bato aflo dan lake, buku plis dan enn lokdawn ki nu. Sa li enn chek-lor-realite – anfin eski mo kapav vremem apitway lor mo sor?
Sa zar inpas kot Ever Given ek Wakashio al retruv zot li kuma enn siyn warning dan ki petrin limanite ete. Nu pe rant kot nu pa kapav ni fer aryer, ni avans divan ubyin buz silekote. Nu anprizone.
Sa li vre manyer patron kapitalist, san ena okenn kontrol demokratik lor zot, pe rwinn planet. Zot polye ler, dilo, later. Zot piy resurs natirel. Zot exterminn bann espes a enn vites alarman. Zot morsle ek bayant later an morso ziska ekosistem ekrule. Zot kup pye a enn vites ki priv oxizenn a tu dimunn ek tu seki existe. E nu tu anbarase par nu inkapasite pu sorti depi sa leto dan lekel nu ete. Nu dan enn pirgatwar a lesel planeter.
Alabar ena bann manejer, zot kwar zot patron ziska zot gayn fu deor ubyin, dan enn lepidemi, zot lapey omwa diminye par lamwatye.
Zot, anfet travay, mem parey kuma leres dant nu, pu enn klas kapitalist invizib zot mem “met liniver” san ki personn inn elir zot. Sa pirgatwar neo-liberal ki Hayek ek Friedman met dibut pu Reagan ek Thatcher ek lerla pu lemond, finn pandan dernye 20-30 an pran enn turnir nasyonalist ziska pwin enn veritab lanfer – su kontrol total sa mem band met liniver la, ki rul enn masinnri militaro-indistriyel-kapitalist ki byinto pu retruv limem inkapab pu buz dan okenn direksyon.
Samem kifer nu bizin azir.
E nu kapav. Lepep eroik Palestine, ki pe viv dan enn lokdawn permanan kot enn larme lokipasyon cheke zot konfine andan frontyer barikade, fer nu rapel sa. Zot ankor su lokipasyon, zot pe lite kont enn lokdawn ankor plis sever ki pu nu, e zot pe lite pandan plizyer deseni.
Zordi, enn mam Muvman Liberasyon Fam finn sirkil enn dokiman ki nu ti kwar nu finn perdi. An Zin 1980 nu ti denons Lakor Camp David de banane apre so sinyatir. Li ti enn liv lor Lakor, edite par Eshan Khodabux, zordi patron Le Defi Media Group. Dan nu lartik, nu dir ki Lakor la permet Israel anpes nesans enn Leta Palestinyin. Sa ti 41-an desela. Nu ti, byinsir, an rezon. Me lepep Palestinyin finn kontinye lite, Zot ankor pe lite. Zordi, zot –ek nu – akiz Leta Israel pe inpoz krim kont limanite “aparteid” dan teritwar su so kontrol. Vinn donn nu enn kudme apre lokdawn dan Solidarite Morisyin avek Lepep Palestinn.
Lalit Palestine ek Chagos inklir Diego Garcia zot bann lalit inportan. Pa zis akoz zot pe amenn enn lalit zis me parski zordi sa de lalit la reprezant sa felir dan reyn kapitalist lor lemond. Felir akoz zot ankor tuzur mintenir prezize kolonyal, sipremasist blan, kapitalist dan enn zordi-iniverselman-aksepte-kuma-enn-lepase-inakseptab.
Samem kifer zot telman inportan dan enn program. Avantyer, Fridays for Future (Mauritius) finn pran enn stenn kuraze anfaver dekoloniz Chagos, ferm baz militer Diego Garcia ek drwa retur Chagosyin. Sa li enn exelan travay konstriksyon program de zot par.
Finn atribiye a Rosa Luxembourg, dan so defans bann program, sa slogan kan fas a pirgatwar kapitalist: “Sosyalis ubyin barbari!”. Li form sekilye paradi ek lanfer.
Samem kifer dan LALIT nu tultan pe ale mem lor linportans enn program. Enn program li enn konpreansyon an komin – lor seki nu diskite ansam ek nu tom dakor, e lor lekel lerla ansam amenn lalit. Enn program li, kuma enn pon dan form enn arkansyel, pran nu kot nu ete zordi pu al lot kote. E kumsa nu evit zis asize, anprizone kuma Ever Given, nepli kapav buze. Pu evit vinn kuma betay dan lakal sa bann bato dan lake.
Enn program samem fer ladiferans. Enn program nesesit enn lorganizasyon – pu so amelyorasyon konstan, e so fason demokratik pu finyol stratezi atraver lekel pu avans ver realiz li. Zis enn parti politik ki fonksyonn demokratikman ena kapasite fer sa. Samem kifer mo dan enn. Mo enn manb dan brans. E usi u kapav zwenn dan enn.
E mem lorganizasyon fam MLF par pran enn pozisyon programatik an 1980 kont Lakor Camp David prepar sime pu 25-an apre enn manb al dan Palestine kuma enn tipti brigad-sutyin. Li usi ed manb fam, ansam, konpran zeo-politik depi lepok kolonizasyon ziska zordi.
E nu usi aprann ki, kan nu sorti depi pirgatwar lokdawn, nu bizin pare pu pran pozisyon ek azir. E sa inplik enn talan ase spesyal: sa konesans pu kone u pa ni san puvwar, ni avek tro buku puvwar, ni inpwisan ni sirpwisan. Me nu puvwar li dan nu kapasite pu tom dakor avek lezot lor enn program (amezir nu progrese) e kapav mazinn so realizasyon atraver enn konpreansyon profon realite lor terin kuma li ete. Kumsa tu seki explwate kapav, ansam, liber nu tu.
Si nu pa fer li, sir li pu enn lanfer.
Si nu fer li, kapav et, li kapav plito kuma paradi. Mazinn tu dimunn asire pu gayn manze e konfor ek sekirite enn molton dan liver ek dinite ki u egal ek posibilite pu amize, osi byin ki travay pu fer lemond rule. Me, meyer zafer se, enn fwa u finn desid pu sey organize, u deza fini sorti depi pirgatwar. U pli ere.
Ankor plis meyer ki asize atann pu swiv enn lider providansyel stil Bruneau Laurette ki, apre li finn kit MSM, vinn montre nu enn seri tipti fles lor enn lekran, pu pruv pa-kone-kwa lor kifer Ever Green inn tas dan Kanal Suez.
Lindsey Collen
Tradiksyon: BK avek kudme AA
