2em Lokdawn – Zur Set
16.03.2021
Dernye fwa – mo ule dir dan premye lokdawn – komdi sa proverb “pa ti truv lalimyer dan but tinel”. Pa ti ankor ena vaksin. Tu seki nu ti ena pu anpes viris propaze, ki nu finn swiv pandan nef mwa antye, ti enn lokdawn strik pandan 72-zur ek gard distans saniter strik, met mask, lav lame. Tusala ti marse osi lontan ki frontyer ti res ferme tayt – kantmem komye patron turism ti met presyon, plinye, ekrir editoryal, ankikine, pas rezolisyon dan lamars demas, mont lor twa irle pu uver frontyer- li sinpleman akoz lapliplar lezot pei dan lemond avek ki Moris ena lyin regilye zot ti pe inonde avek ka: pei osi diferan ki Sid Afrik, Lind, Lafrans inklir so koloni Larenyon ek UK.
Osi tayt li ti ferme, li pa ti ase tayt. Enn ti bres, anmemtan nu finn rilax apre nef mwa, nu met mask anba manton ek al seremoni relizye ubyin zis al travay u al lekol u riske enn ba lor lazu u enn akolad – e asterla, nu finn ariv 142 ka Kovid pozitif enn semenn apre lokdawn. Set nuvo ka pozitif depi yer swar. Ena kat klester asterla, Malherbes inn vinn azut ar Wootun, Forest-Side ek Curepipe. Tu bann klester ankor dan “Zonn Ruz” ki konbinn Konstitisyon 15, 16 ek 17.
Tutfason kan kanpayn vaksinasyon ti kumanse an Fevriye, drolman li ti inpe enn flop. Frontlayner kuma staf lopital ek ofisye lapolis ti ena priorite, sa klas sosyal inpe pli inflianse par teori konspirasyon Frankofonn kont vaksin. Mi-Zanvye, kan dan UK, 71.3% dimunn dir zot pu al fer vaksin par kont dan Lafrans li zis 29.8%. Antuka, sa ezitasyon dan Moris enn sel ku “anvole”, kan Guvernman uver 5-6 sant kumansman Mars, zis avan premye bres
dan kordon saniter, pu lamas pansyoner ek dimunn avek “lezot konplikasyon lasante” kuma dyabet, lasm ek tansyon ot. Lamas dimunn Moris kone avek sertitid ki vaksin, dan sa lepok asterla, fode pa rate.
Lerla, Guvernman, kitfwa pa ti ankor realiz sa shift masif dan “lopinyon piblik”, al delavan ek fer erer al uver lopital pu tu dimunn lao 18 an, apartir 8 Mars. Ena sa laful enorm sa zur la ek so landime. (Li ti kapav enn evennman katastrofik ki propaz Kovid, sirtu ki li al kwinsid avek premye klester depi dezyem vag.) Pu donn enn lide sa resh, nu ena enn kamarad ki ti nimero 782 dan lake. Bat sa! Antuka tar tanto 9 Mars, inn inpoz enn lokdawn strik ek inn bizin sispann kanpayn vaksin.
E yer, apre enn semenn, finn rekumans anuvo. Premye, li dan enn lokdawn. Dapre Vis Premye Minis Obeegadoo, pu fer pu bann frontlayner anpremye, pu kapav re-demar tu bann servis esansyel. Frontlayner pu al vaksine dan 14 nuvo sayt plis enn-de dispanser rezyonal ek osi, desizyon kinn gayn buku kritik, wit klinik prive. Alor finn met responsabilite lor patron – sekter prive ek sef departman sekter piblik – pu buk rezervasyon ek transport travayer par bis pu al lor bann sayt vaksinasyon. Sif ofisyel dir yer 7,000 dimunn ti gayn zot premye doz
AstraZeneca. Sa li bon. Sa fer nu enn total 57,000 ki finn deza “demi-vaksine”, ki pu apre trwa semenn sakenn pu ena enn bon proteksyon kont form pli grav sa maladi la. E kanpayn pe kontinye. Enn kesye kot Winners Cascavelle – wi, yer ti mo tur shoping – dir zot pe al Plaza pu zot al fer vaksin zordi. Alor, sa paret pe marse.
Ala mo prezant u enn lot ka (apre blog yer) Lalwa Murphy – si kitsoz pu mal turne, abe li pu mal turne. Sa muv frazil dan bon direksyon kwinsid avek inpe pei finn pres buton “PAUSE” [POZ] lor vaksin AstraZeneca ki pe servi isi. Zot sispansyon li baze lor inpe ka kayo-disan apre vaksinasyon. Par kont, ni WHO ni Linyon Eropein pa konvinki ki ena okenn prev ki enn korelasyon ant kayo-disan ek vaksin. Rapel ziska ler pena okenn ogmantasyon dan kantite
ka kayo-disan parmi seki finn fer vaksin ki seki abitye ena, parmi leres popilasyon. Anfet, li paret ena mwins.
Kayo-disan li enn maladi komin, sirtu parmi vye dimunn. E, remarke akoz vaksin Pfizer, par exanp bizin enn tanperatir mwins 60 degre pu stor li, kapav transport li zis dan bann gran sant kot dimunn pu bizin ale ek dibut dan lake. Distribisyon vaksin li pa pu konvenir dimunn frel, vye dimunn dan Lerop, ki res dan bann ti grup 40-50 dan enn hom dan enn landrwa trankil. Alor zot, bann ki ena plis risk kayo-disan, pe gayn vaksin prodikter konkiran Britanik, AstraZeneca akoz li pa bizin glason karbonik pu stor li. Sa lavantaz konpetitif AstraZeneca li (storej pli fasil) kuma nu kapav atann pu provok kritik, sirtu dan enn rezim kot ena konkirans ek motivasyon profi. Nu kapav atann ki vaksin Johnson & Johnson pu retarde ek li usi pu sibir kritik depi bann konkiran. Li, li pa zis pa bizin siper koldstorej pu gard li me li ena enn gro lavantaz parksi nek bizin enn sel doz.
Tusala pu dir, nu ankor enn fwa fer apel a Guvernman Moris pu sutenir sa muv guvernman Sid Afrik ek Lind pu rann tu patant intelektyel lor tu vaksin Kovid dibyin kolektif pu tu limanite. Nu pa kapav pran risk kot konpetiter pe fer kanpayn kont sakenn ant zot, atraver bann Guvernman, motive par lintere profi, e lerla sa vinn furni karbiran a bann teori konspirasyon anti-vaksin ridikil lor sosyalmedia. Nu bizin desizyon baze lor lasyans. E, parey kuma epidemyolozi li enn syans probabilite, parey analiz fakter risk dan enn nuvo vaksin li enn syans sif ki liye avek lozik Aristot koz-ek-lefe setadir seki arive apre enn evennman done pa vedir ki sa evennman kinn fer li arive.
Antuka, dan LALIT, nu fer dimunn rapel ki vaksin li pa konsern zis “siper-inportan mwa, mwa, mwa”. Li konsern nu, nu tu. Nu tu dan pei, e nu tu dan lemond. Vaksin, parey kuma distans sosyal ek lav lame ek mask, tusala ed lasosyete an-antye. E an partikilye, zot ed nu tu par sulaz sa pwa enorm lepidemi lor zepol travayer lasante. Nu finn efektivman resi gard antye nu sosyete konplex – so lekonomi, tu so diferan lyin sosyal avek enn dimansyon imanist, so prodiksyon ek distribisyon, so swin ek so ledikasyon, so lar ek metye, so trap lame ek anbrase, so spor ek so lamizman, so lamur ek relasyon sexyel, so partiz ek so sante ek danse, flane lor bor-lamer, so riye for-for ek zwe dan benn, so bangolad e so aktivite serye – kontinye. Alor, al fer u vaksin kan ariv u tur. Ram fini fer. Kisna, Rajni, Alain, Rada, Sadna, Anne-Marie, pu nom zis enn-de dan nu lidership, tu finn fini fer vaksin. Lezot dan LALIT pe extra atann kan pu fer zot vaksin, me pankor resi ziska ler. Mem pu sak individi ki pans zis“mwa”, rapel u ena buku plis risk al truv lamor avek Kovid ki avek lefe segonder depi vaksin: rapel deza ena 10 dimunn finn mor lor enn popilasyon 1.3 milyon. Otur100 milyon dimunn fini fer Vaksin AstraZeneca.
Tutfason, pa zis nu ki pe dir sa. WHO finn presizeman fer apel a bann pei pu PA sispann kanpayn vaksinasyon AstraZeneca.
Alor, viz sa lalimyer dan but tinel, vaksin.
Antretan, kontinye gard distans sosyal, res an sekirite ek pran swin pu gard kontak avek kamarad par telefonn ek vwazin atraver baraz ek lot kote sime.
Mo pe al tay gazon. Lapli inn fer lerb burik revolte. Inpe letan desela, kan mo ti apel nu gazon gazon ar mo frer , ki pu buku lane ti travay pilot Air Mauritius, li finn reponn, “Ki to ule dir to gazon? Sa but labrus deryer to lakaz?” Etan li pa finn tro amelyore depi sa, mo plito bizin dir mo pe al defresi enn but labrus par deryer nu lakaz.
Lindsey Collen
Tradiksyon: BK avek AA
