Latelye fit Argiman: Reper slogan vid e kontre zot
03.03.2021
Par milye dimunn finn rasanble dan bann lamars Pu enn Meyer Lil Moris. Dimunn depi tutsortkalite bor finn retruv zot dan enn mem lelan - alor ki odepar zot pa sipoze dakor parski zot lobzektif ek ideolozi sipoze diferan. Li etonan. Kuma arive sa? Pu nu konpran, nu pu fer enn ti detur par oroskop.
Oroskop kuma li marse? Mazine enn dimunn apel Zan – li ena otur 40-an. Depi inpe letan, so kondisyon lasante pa terib. Li gayn linpresyon li pe truv serten sinptom ki montre ki li pe devlop dyabet. Mazinn Yves asterla, otur 20-an, enn nam dan zwe futborl. Tulde ena mem siyn Oroskop (kuma 1/12em popilasyon) e sa Vandredi gramatin, lor radyo, zot finn ekut ki pe anonse pu Kaprikorn. Bannla dir, apre kote lamur ek kote travay, ki “Kote lasante, enn evennman kapav vinn fatig u latet”.
Ariv Vandredi tanto, Zan aprann par so mama ki zot vwazinn finn bizin kup lipye akoz dyabet. De so kote, Yves so lipye inn turne letan li pe desann dan bis e li pe gayn traka ki, si duler pa pase, li pa pu kapav al zwe so match kuma sak Vandredi tanto. Tulde rapel zot oroskop ki ti pe prevenir lor domenn lasante. Kuma zot latet fatige ar move panse lasante, zot tulde ariv konklizyon ki oroskop dir vre.
Kree sinifikasyon kot pena
Resers dan domenn sikolozi finn dekrir, depi bann lane ’50, fason ki oroskop, divinasyon ek tir kart tusala fonksyone. So mekanism zot finn apel li Lefe-Forer, dapre nom dimunn ki finn explor sa (serten apel li Lefe-Barnum). Bann lexperyans inn montre ki, fas a enn deskripsyon vag, bann Imen ena tandans pu “fill in the blanks” e ariv a konklizyon ki deskripsyon la koresponn exakteman a zotmem. Dan lexanp ki nu finn evoke, ninport ki insidan ti kapav ariv Zan uswa Yves, konsernan direkteman u indirekteman zot lasante, zot ti pu konsidere ki koze la ti adrese a zotmem personelman.
Lefe-Forer, enn koze vag, li osi marse dan politik. Enn lexanp byen seleb konsern Zeneral de Gol ki debark an Alzeri an 1958, alor ki lager sivil pe bwi sutapi ant seki pe lite pu dekolonizasyon ek seki pe anvi Alzeri res Franse. Devan enn laful konpoze ar bann pur ek kont, li dir avek lanfaz: “Je vous ai compris”. Tu dimunn tom dan lebra so prosen, maye, sere, dan enn efizyon lazwa, enn santiman koezyon ek fraternite. Indepandantis ek kolonyalis, sakenn so kote, konsidere ki De Gol pe sutenir zot konba. Santiman “sulezon fraternel” finn dire byen tigit letan; 4 mwa apre, sertin surs dir, ti ena anviron 75,000 mor ek lager sivil finn dire ziska 1962.
Ki savedir “meyer”?
Dan Moris, u finn sirman tann slogan kuma “Anu mars pu nu Pei - Lazenes Lespwar pu Pei - Anu batir Fraternite - Viv to Morisyanism - An-avan pu Moris - Bizin Sanzman - Pu enn Lil Moris Meyer/Prop/Agreab - Bizin Dirizan Devwe/Pir/Patriot”. Zot repoz lor nosyon vag kot sakenn dan 1.5 milyon dimunn Moris kapav prozet so prop sinifikasyon.
Sey fer lexperyans interoz 5 dimunn si zot estime ki “bizin aport sanzman dan sistem ledikasyon”. Rekey sakenn zot repons separeman e konpar zot. Deryer enn slogan vid kuma “bizin sanzman dan ledikasyon” kitfwa u kapav gayn 5 kalite solisyon: profeser bizin pli sever, bizin reintrodir Latin, bizin kumans aprantisaz an Kreol, seki bizin se profeser konpetan, bizin privatiz tu lekol pu meyer randman!
Fas-a slogan vid, kapav adopte enn latitid pu pa tom dan pyez “fill in the blanks” avek nu prop sinifikasyon. Se dimunn ki pe koze ki bizin explisit seki ena exakteman deryer so slogan vag! Letan enn dimunn pe propoz enn nuvo fonksyonnman, li volapenn kone ki so analiz lor kifer fonksyonnman aktyel pa bon. E kuma li panse li pu implemant nuvo la. Par exanp: demande kifer selon li pena fraternite? (Kitfwa li pu dir parski dimunn move, tro egois, inn perdi valer imen...) Lerla kuma pu gayn plis fraternite? (Lapriyer, zanfan bizin aprann kontan so prosen, bizin ena plis Zedezil...)
Enn lobzektif ki kler
Dan LALIT, nu enn parti kot nu explik but par but rezonnman deryer sakenn nu demand, ki li konsern Ledikasyon, Lasante, Travay, Lanvironnman, Kondisyon Fam. Nu analiz explike ki ena enn sistem ekonomik ki baz lor kaptasyon, par enn ponye dimunn, tu larises ki lagrand mazorite prodir. Samem sistem ekonomik asontur determinn travay, ledikasyon, parlman, lazistis, inegalite, epwizman resurs. Pu ki nu viv dan enn meyer sosyete, bizin chalennj e ranvers sistem kapitalis.
Anfet, li pa enn kestyon ki pa gayn drwa aspir a enn meyer sosyete. Me u devwar se inform dimunn lor u proze sosyete. Kan servi slogan dan enn fason vag pu ki sakenn krwar seki li anvi krwar, li enn lapros popilis ek siperfisyel.
