Kominike Grup Zenn Lalit lor Somaz
21.07.2003
To somaz dan moris li byen ot ek li pe mem ariv a enn degre difisilman sutenab. Zenn ti pe deza gayn enn ta problem pu gayn enn travay, seki ti ena li laplipar di tan pu enn saler medyok. Nu truve ki depi 6 dernye mwa lisansiman pe donn bal. Dan Zonn Frans, ki ti enn sekter byen prometer dapre minis, zenn pe fu deor kuma ninport ki "materyel" konpanye. Dan lizinn Leisure Garments pre 1,700 travayer pu lisansye an Ut, zot finn fer enn petisyon pu avoy guvernman. Nu truve ki pena okenn konsiderasyon pu klas travayer, kan patron truve ki li nepli pe fer otan profi a li ferm so lizinn ek li al uver li dan enn pei kot li pu kapav plis explwat travayer, ki oblize pu sirviv travay pu de trwa myet. Sa nu truv li inzis parski se nu klas travayer ki prodwir e se klas kapitalis ki profit de tusala. Berenger inn prefer ferm so labus lor sa pwin esansyel-la ek li finn "sinpleman" dir ki li pe atann enn "monsieur" depi Labank mondyal pu vinn kalkil to somaz. Li, li pa kone ki somaz finn ariv enn nivo byen inkyetan !! Zenn nepli ena perspektiv e se zis bann ki ena kas uswa ki zot paran pe andet zot mem ki kapav al deor pu gayn enn travay inpe pli diynn (Brain Drain). Me se enn guvernman ki bizin asir travay desan pu so popilasyon. Pa ti avoy li kot li ete pu ki li al konsilte so marabu Labank mondyal pu vinn pran desizyon apre!!
Guvernman fas a zintere travayer
Si enn guvernman pa mem kapav asir lavenir enn popilasyon(klas travayer pei-la sirtu) alor ki so rol? Eski u ti al vote pu ki sa misye-la pran zintere bann ki pe fer kas lor nu lafors travay ? Eski u ti al vote pu ki zordi li dir u ser ankor sintir pu ki li kapav met enn fon dibut pu bann patron explwat u plis ankor ? Nu bizin travay e viv de seki nu prodwir dan enn fason ekitab. Bann zenn se sa mem lavenir enn pei alor si u ule ki nu ena enn lavenir imennman diyn bizin tret bann zenn dan fason ki zot merite pu ki zot travay pu enn meyer landime e non pa fer tu pu atir biznesmenn kuma dir zot tusel ki kapav azir dan lekonomi nu pei.
Ilizyon ‘Cyber City’!!
Guvernman pe koz ICT kot zot pe dir ki samem nu "lavenir" me seki zot pa finn dir lamas dimunn seki sa bann gran konpanye ki pu investir, zot pe vini avek zot bann travayer ek ki pu ena zis enn nomb limite lanplwa ki pu ofer a bann morisyen. Non, parski zot kone si zot dir sa pu ena enn beze, kan problem-la pu devwale zot pu dir "Abe bizin Train nu popilasyon dan linformatik avan ! Lerla nu ava ‘Redres nu pei’!". Eski u vreman krwar ki bann gro konpanye, ki finn spesyaliz zot dan domenn linformatik depi byen avan ki premye minis desid ki nu bizin vinn enn "Cyber Island", pu anplway bann morisyen avek enn ti uswa mem enn ta diplom? Dan linformatik se pa zis diplom ki konte parski li enn domenn ki tultan pe sanze, seki konte se u kapasite a devlop program ek inove. Dan bann kur ki done Moris, eski aprann nu servi nu konesans, uswa aprann nu aprann par ker enn ta zafer teknik ? Sa lavenir informatik ki zot pe dir la, li pa pu dan lintere klas travayer ek dimunn mizer me li pu plito pu enn sertenn elit sosyal ek li pu enn invazyon bann kapitalis dan nu repiblik!
Lartik 15-Linformatik pu tu dimunn
Etan done ki guverman finn siyn Konvansyon Internasyonal lor Drwa ekonomik, sosyal ek kiltirel kot lartik 15 ladan donn drwa a tu dimunn pu benefisye de bann progre syantifik - inklir informatik, li dan sa loptik la ki nu dir ki teknolozi informatik bizin aksesib a tus san okenn kontrint moneter.
Fode pa non pli ki nu bliye ki enn bann promes guvernman MMM/MSM an lan 2000 ti ki zot pu kre 10,000 lanplwa par an. Me sa li ti enn tapaz dan enn drom vid! Biro statistik dir ki an Zin 2002 to somaz ti 9.8% avek 51,000 somer. Azordi avek bann lisansiman masif ki pe ena li bizin pli ot an term pursantaz avek plis ki 60,000 somer. Li nivo somaz pli ot depi 16an. Usi kan nu get kondisyon travay ki pe prone par bann kapitalis azordi zur, nu truve ki dimunn travay kuma bef avek par ekzanp travay 55er selon lalwa EPZ, travay lor kontra ki eliminn sekirite danplwa pu enn saler ki mem pa sifizan pu sibvenir a nesesite de baz enn imin. Travay li enn drwa ek dan enn travay bizin respekte nu bann drwa antan ki imin. Fode ki nu rapel guvernman ki li finn siyn Konvansyon Internasyonal lor drwa sosyal, ekonomik ek kiltirel depi 1976, ki asir drwa a enn lanplwa dan respe drwa imin(lartik 6,7,11)
Lide pu bann alternatif li prezan ek li pa statik
Problem somaz dan nu pei pe usi antrenn enn degradasyon sosyal kot dimunn fas a deplizanplis represyon ek ogmantasyon kud vi, pe truv sel alternatif pu sirviv dan bann deli repreansib alor ki seki ti pu kapav ed sosyete-la a kur term se, par ekzanp, donn enn alokasyon somaz dimunn ki pena enn travay ek an mem tan guvernman bizin pran so responsabilite pu kre bann lanplwa kot dimunn santi zot an sekirite.
Finn ler pu ki nu zenn, ansam, pran pozisyon ek kumans kestyonn system aktyel ki pe dominn nu parski nu lavenir li an danze!
Sharon Jacquin & Michel Chiffonne
Pu Grup Zenn Lalit
153, Main Road, GRNW
Port Louis
Tel : 208 2132 / 208 5551
Email : youth@lalitmauritius.com
