Kriz Koronaviris Reprezant Lokazyon pu Klas Travayer
08.11.2020
Dan lemond net, ena enn dub-kriz. Nuvo Koronaviris pe fer ravaz dan tu pei kot pa reysi kal lepidemi la. Laba dimunn pe malad buku, buku pe mor. Sa, asontur, pe sakuy zot sistem lasante. Anmemtan, pandemi la pe atak lekonomi kapitalist mondyal, pe amenn lisansiman, fermtir lantrepriz. Alor, nu pe viv enn lepok byin bizar, mem danzere.
Oportinite
Me, anmemtan ena lokazyon ki pe prezante pu amelyor lavi lamas dimunn.
Diferan Guvernman dan lemond enn sel ku pe gayn puvwar lor klas kapitalist, puvwar ki gayne zis dan lepok kuma lager. Lepidemi pe expoz klas kapitalis divan nu lizye. Se guvernman ki pe bizin fer lapey travayer anplas kapitalis! Se guvernman ki pe alwe kapitalis imans som kapital-mem – ki li pe tire dan rezerv kolektif. Alor, sa donn klas travayer enn rar lokazyon. Akoz Guvernman li eli, lamas dimunn kapav kontrol li pli fasil ki kontrol klas kapitalis ki pa eli.
Anmemtan Moris expoze ar katastrof. Lekonomi Moris li siper-depandan lor turis depi deor. E, si ena peniri manze dan lezot pei akoz pandemi, Moris truv li san okenn-okenn sekirite alimanter. Li grav.
Kontenir Koronaviris
Etan Moris otan expoze, li extra-ordiner ki lamas dimunn Moris ti reysi kal lepidemi pandan so premye flanbe. Nu, kuma enn lepep, finn fer sa par respekte enn konfinnman difisil pu 72 zur (mem nu viv dan sere), par met mask, gard distans, lav lame, kopere avek ofisye Biro Saniter ki pe retras kontak pu Kovid. Me, mem lepidemi finn kale, klas travayer – apar dimunn ki anplwaye par Guvernman, Minisipalite, ubyin para-etatik – finn byin sufer kriz la. Finn ena fermtir buku tit-antrepriz, alor buku lisansiman. Lizinn textil osi, finn lisansye. Ena travayer pe fye zis lor saler debaz. Air Mauritius, kuma tu konpayni avyasyon, menase ar bankrut. Buku fami pe fye lor pansyon iniversel e pe viv gras-a viktwar lalit lepase ki asir transpor, lasante ek ledikasyon gratis.
Me, seki grav se, dan Moris depi avan Kovid klas kapitalis inn iresponsab net. Li enn klas stipid mem, kuma enn klas, akoz, par definisyon li get profi avan. Kan disik ti deza pe al mor, klas kapitalis finn anter li ladan-mem. Li finn gurman tu sa kapital Lerop, tu sa konpansasyon pu ede pu “diversifye lekonomi”, pu li res dan so kann mem. Alor, preske totalite later agrikol Moris tuzur kuver ar kann, mem kan disik nepli ena valer. Tablisman pa finn fer diversifikasyon agrikol kuma bizin. Zot pa finn kree anplwa dan enn nuvo imans lindistri alimanter – ni dan karo, ni lizinn, ni transpor, ni exportasyon, ni dan devlopman nuvo prodwi. Zot finn persiste ar zot kann. Avan lokdawn, tablisman ti deza angluti sibsid Guvernman. Ki kalite kapitalis sa? Depi pre 40 an, LALIT pe atir latansyon lor sa katastrof la. E zordi, lepidemi Kovid pe vinn donn nu rezon. Zordi tu dimunn (apar klas kapitalis ek so bann politisyin) pe truve ki oblize plant manze.
Lindistri Esansyel
Kan lepidemi finn vini, mem si nerport ki kuyon ti kapav truve ki lindistri lotel oblize diversifye andeor turism, patron lotel, ki li finn fer? Pandan sa sa 8 mwa ki finn traverse la? Zot finn asize, pran kas Guvernman, pleyne. Zot pran kas Guvernman pu fer lapey. Lerla zot pran par milyar Rupi ar Guvernman atraver MIC. Tusala, san diversifye, san kree anplwa, san asir deviz. Zot vremem, antan ki enn klas, kuma kamaron. Apar gurman larzan, patron ena zis 2 demand: Premye: “Uver frontyer a nerport ki pri san 14 zur karantenn!” La, zot ena laliyn Donald Trump kumkwa bizin abitye ar Kovid, les malad sufer dan ICU, les travayer lopital erinte, epwi anter swa bril dimunn mor trankil. Sa zot laliyn kriyel. Dezyem demand patron: “Sispann e plitar tir sa tax lor gro konpayni ek gran kad ki Guvernman inn mete apel Contribution Sociale Généralisée!”
Get tu sekter kapitalis dan ki dezas zot ete: kann, turis, ofshor ki lor “lalis nwar” Lerop, textil akoz dimunn deor pe aste mwins. Nu dan enn pandemi, e nu pena enn lindistri alimanter?
Ki LALIT propoze?
* Guvernman bizin asir reveni iniversel pu sak adilt.
* Bizin re-met kontrol pri.
* Tutswit Guvernman bizin rann piblik tu so transfer larzan depi fon piblik, sa Rs180 milyar, ar kapitalis.
* Bizin inpoz kondisyon ki Leta alwe kapital MIC zis pu lindistri esansyel, ki kree travay, ki diversifye depi lotel, depi kann, depi textil, al dan lindistri alimantasyon.
* Bizin liber later tablisman depi kann pu plant prodwi alimanter, e pu sutenir lelvaz, sirtu pu dile.
* Bizin fors kapitalis investi dan enn lindistri lapes sutenab lor nu 2.4 milyon kilomet kare lamer.
* Bizin fors tu kapitalis investi alor dan lizinn transformasyon prodwi agrikol ek prodwi lapes.
* Klas kapitalis pa pu diversifye si Guvernman pa fors li. Guvernman pa pu fors li, si nu pa mobilize pu fors li.
Eleksyon vilaz prezant enn lokazyon pu ed nu tu, klas travayer lavil ek vilaz, donn kudme fors Guvernman azir.
