22.05.2020
Muvman Me ’75 ti ena buku prelid dan kolez inpe partu dan Moris.
Par exanp, Kolez Bhujoharry tifi. Mo ti dan Lower, e mo ti partisipan dan seki mo pe dekrir.
Lafin Avril 1975 nu kumans tande ki pu ena enn fiz adisyonel pu peye pu spor. Deza nu ti ena pu pey fiz lekol sak mwa. Alor, nu pa ti dakor. Nu paran, laplipar, pa ti pu ena lemwayin.
Alor, nu kumans diskite, nu desid pu proteste.
Aster, kimanyer pu proteste? Asize dan lakur lekol? Al dan klas, pa swiv, fer protestasyon pasiv? Ubyin sorti dan sime, Lari St Georges divan kolez? Apre diskisyon, tom dakor pu sorti lor sime.
Alor, Lindi 5 Me, nu fer samem. Avan sa, nu fini fann nuvel atraver kamarad dan lezot departman Bhujoharry ki tom dan mem sime. Seki finn partisipe, tu bann Form V kote tifi, form VI kote tifi, lower ek eper.
Nu ti bizin prepare pu sa. Tu dan lekip ki ti lans modord, nu ti amenn ti-fyol dilo ek muswar dan nu sak. Otan posib nu ti dir tu zelev amene, pangar lapolis larg gaz. Si lapolis menas nu, nu fini deside, nu pu asiz lor sime anplas. Nu ti dir bann gran asiz par divan, pli tipti apre. Nu ti osi fini prepar nu demand, “Bizin aboli sa fiz adisyonel pu spor.” Nu planifikasyon ek nu demand, fini kler.
Fektivman, byin vit, lapolis debarke dan jip, enn jip avek oparler, kuma enn wayerleskar. Lapolis dir nu buze, akoz seki nu pe fer ilegal. Efektivman ti ilegal. E anplis, nu ti tuzur dan enn Leta Zirzans. Lapolis menas nu ki li pu larg gaz pu dispers nu. Nu tutswit, nu tu dir, “Asize!” Kuma enn sel kalisteni, tu asize. Anplas.
Aster, lapolis dan enn take. Li pa kone ki li pu fer. Nu tu ti zanfan. Adilt ti 21 an, sa lepok la. Alor, lapolis ti dan difikilte.
Lapolis inn sey negosye pu fer nu sorti lor sime, lerla HSC kote garson kumans vini. Lerla ladireksyon Kolez inn avoy mesaz ki zot pe propoz negosyasyon lor sa demand la, avoy delege.
Finalman, enn delegasyon ale. Nu swazir delege, zot ale ansam avek delege lezot departman. Ladireksyon sede, aboli fiz adisyonel.
Sa viktwar la, mem li ti lor enn pwin restrin, li finn fer nu aprann buku kiksoz. Par exanp:
Kimanyer debat lor diferan aksyon, kimanyer pran desizyon dan enn fason demokratik. Kimanyer fer demand sinp, ki tu partisipan konpran ek dakor. Kimanyer prepare avan, mazinn byin ki pu fer si lotorite azir tel ubyin tel fason. E rapel nu bi. E realize ki li pe al ver enn konsesyon depi Lotorite Kolez. Bizin swazir delege dan ki u ena konfyans, e pa seki ena sipaki stati, e delege ki pa pu sede su presyon.
E zordi an 2020, kan rapel tu sa detay dan prelid pu 20 Me , la osi, nu aprann buku kiksoz. Par exanp:
Enn muvman, pu batir li, bizin rapel li kumans tipti. Lerla ki li pu kapav devlope, grandi.
Demand lokalize pu problem dan nu kolez ti bon me pa ase. Nu inform nu lor demand dan lezot kolez kot etidyan pe moblize. Lerla ki nu truv limit nu demand lokalize. Byin vit, nu fini kumans devlop nuvo demand ki inifye revandikasyon etidyan onivo nasyonal :
-- pu ki kolez egal e gratis, bizin guvernman nasyonaliz tu lekol segonder, fer tu vinn parey.
-- bizin dekoloniz ledikasyon – rapel li ti selman 7 an apre Lindepandans –kuma so konteni, kuma so langaz instriksyon, kuma so pedagozi.