22.05.2020
Dimunn ti abitye koz “lalwa pas” orib ki ti ena dan Moris pandan Langazman, ek dan Sid Afrik su Apartheid. Nu ti panse sa lepok la inn fini. Me introdiksyon WAP (Work Access Permit), si nu pa mobilize pu aboli li vit, pu vinn enn nuvo sistem “lalwa pas”. Fini delivre preske 400,000 permi kumsa. Permi permet u sorti ek al dan plas defini (pre kot u travay, parey kuma pandan langazman) ek pandan enn letan defini (kumsa mintenir enn kuvfe). Deza, apre lalit byin dir pu napa bizin prezant kart idantite a ninport ki lapolis, asterla nu ena pu prezant nu ID kard partu. Nu ena pu prezant li pa selman a lapolis, me usi a gard sekirite ubyin lezot anplwaye u su-kontrakter enn sipermarket, enn kinkayri, CEB u CWA, CIM, labank, pu nom zis enn-de. E enn lapolis kapav dimann u ID kard si nu pe zis balade parla – pu cheke si nu pe sorti dapre nu alfabet.
Mem si sistem alfabet li enn bon fason, par konsansis, pu limit sirkilasyon kantite dimunn ek aprepre enn-tyer a ninport ki moman, fode pa li vinn enn lalwa permanan. Sa ankor enn fwa li enn siyn Guvernman Pravind Jugnauth so linstin anfaver represyon. Mem kan li pe felisit lepep Moris pu imans kontribisyon sakenn dant nu inn fer pu gard viris su kontrol, li tal so prop ipokrizi kan li vinn introdwir de lalwa usi drakonyin, e usi flu lor dat expirasyon, ki donn sinyal enn diktatir lapolis permanan. E, usi, enn diktatir deklas.
Mo pa pe exazere. Si zordi mo kestyonn pri materyo konstriksyon dan enn kinkayri, ki inplike ena profi exsesif, propriyeter kapav dimann pu cheke si monn sorti dapre mo zur u non. Sinon, li kapav telefonn lapolis. Ki u dir pu sa kalite diktatir deklas? Enn kamarad dan LALIT, Georges, finn dekrir so lexperyans avek sa nuvo problem ID kard ek kimanyer li sanz balans defors deklas, ek balans defors ant enn individi ek Leta, reprezante par Lapolis.
Alor, sa fer nu rapel esklavaz ek langazman. Rapel, avan nu ti ena esklavaz pu 100 banane, ek lerla apre nu gayn langazman pu enn lot 100 banane, ki ti kad legal pu travay dan Moris. Zot ti Lalwa Travay avan gayn sa kad legal esklavaz-lapey kri-kri pu dernye 100 banane. E zordi klas travayer ankor pe sarye fardo sa listwar la, amezir ki nu pe sorti depi lokdawn.
Eli Zaretsky dan enn so lartik blog London Review of Books date le 14 Me dir:
“Kikenn ki finn etidye listwar esklavaz-plantasyon konpran ki lankadreman kontrol lor klas travayer modern li modle lor manyer ti ankadre kontrol lor zanimo. Enn lexanp evidan li klasifikasyon rasyal. Enn lot li mikro-teknik pu organiz travay: form disiplinn, propte ek respe yerarsi seki Foucault inn demontre, zot ti baze lor dresaz ek lezot form trening zanimo. Kan esklavaz aboli, fason pu zer lamas shifte. Su rezim esklavaz, propriyeter-esklav ti ena lintere pu gard so esklav an bonn sante ek zot viv lontan, akoz zot ti reprezant prinsipal form propriyete. [Mo azute ena koze propriyeter-esklav dan Moris kot zot dir li kut pli ser pu mintenir enn esklav ki aste enn nuvo esklav.] Apre abolisyon, purtan, mintenir lasante travayer lib vinn enn fardo, sirtu amezir pri medikaman vinn pli ser. Si konpran sa bann fe sinp lekonomi politik modern, sa konpreansyon la kapav ed nu pu explike kuma Lamerik ki proklam limem ‘pli gran pei dan lemond’, al fini avek enn-tyer ka Kovid-19” [ek enn-tyer tu dese, mo azute]. Inpe pli tar dan so blog, Zaretsky dir, “Usi inportan lor ankadreman kontrol lor enn lamas se pu detrir tu form panse kritik, an partikilye tu seki chalennj sa sipremasi propriyete prive. Finn anseyn lamas pu reazir avek so linstin, mem feros/vyolan, negatif a tu lide ki kapav dekrir kuma ‘sosyalist’ ubyin ‘kominist’.”
https://www.lrb.co.uk/blog/2020/may/culling-the-herd-a-modest-proposal
Sa lartik la termine par dir lozik klas kapitalist li anfaver “labataz trupo” plito ki les zot profi degringole. Alor, lartik la expoz sa lyin ant natir reyn sirdar-ki-rul esklavaz modern, klas kapitalist, avek sanfrwa avek lekel sertin parmi zot pare pu “les dimunn mor”.
Trwa zur apre sa lartik la, le 17 Me, kumadir pu konfirm sibstans konteni lartik la, nuvo Minis Lasante Amerikin Alex Azar dir a Jack Tapper lor CNN ki Lamerik “malerezman ena enn popilasyon avek buku diversite” ek minorite kuma Afro-Amerikin ek Hispanik “ena buku lezot konplikasyon maladi” (Truthout 18 Me) ki vinn explik gran nonb dese alaswit maladi Koronaviris.
Asterla, nu byin bizin enn revolisyon onivo mondyal kont sa klas kapitalist dirizan, ki kan li pe debat pu sorti depi Koronaviris pe vinn inpoz enn nuvo seri lide ek lalwa plis drakonyin ki sa flexibilite lide ek lalwa ankor la depi rebelyon bann lane 1960 dan Lamerik ek Lerop ek depi sulevman dan Moris dan bann lane 1970. E sa fer nu rapel aki inn gayne dan sa lespas kree 100 banane desela par Revolisyon Ris kan klas travayer inn telman terifye patrona dan Lerop ek Lamerik, ek lerla dan lespas kree par muvman liberasyon nasyonal malgre tu so febles, e lerla gran muvman dan bann lane 1960 ek 1970. Dan Moris, Me 1975 sulevman ki nu pe selebre dan sa mwa la li enn parmi, ansam avek lagrev zeneral 1971, e imans muvman klas travayer an 1979 ek 1980. Nu bizin mobilize pa zis pu anpes kapitalist inpoz so azanda me pu ranvers reyn kapitalist ek, san ena lafreyer pu sa mo “sosyalist”, pran sime kumans batir ver enn veritab sosyete sosyalist.
Lindsey Collen
for LALIT, a personal viewpoint.
Tradiksyon: BK