15.05.2020
Zordi nu pu sey konpran ki ete enn non-sequitur dan argimantasyon. Si li enn non-sequitur, sa vedir li pa enn argiman valab.
Me avan sa, li neseser realiz enn zafer: enn rezonnman, mem si li paret valab e mem si li donn enn bon rezilta, li kapav bankal. Anu fer enn ti lexperyans; mazine mo pe zwe pil-fas avek enn pyes. Mo finn fer 4 lanse e mo finn gayn dan lord 3 fwa pil ek 1 fwa fas. Mo fer rezonnman swivan: pwiski probabilite dan pil-fas li 1 lor 2 e ofinal nu bizin ariv enn mwayenn 50-50, prosenn ku mo lanse li pu enn fas pu ariv sa ekilib la. E efektivman samem arive. Heeee!!! U truve kuma mo enn jack dan rezonnman?
Sof ki, anfet, li pa vre. Mo prediksyon inn tom vre, par azar. Me pa parski li ti valab. So rezonnman pa swiv. Enn pyes ki tonbe pa swiv okenn lozik intern. Li mem kapav tom 100 fwa dafile lor mem kote, kifer non? Li pa “swazir” pu tom komsi-komsa zis pu ariv a enn mwayenn. Donk, gard-antet ki enn rezonnman kapav sonn vre – e so rezilta kapav mem tom vre – me li pa vedir ki li ti enn argiman valab.
Rezonnman valab ubyin bankal
Mazine enn madam telefonn so patron pu explike:
- Mo tifi malad, li pa pu kapav al lekol zordi. E lor la, mo pena personn pu res avek li lakaz.
- Savedir, mo pu bizin pran enn of azordi …
Ala enn lexanp enn argimantasyon valab. Kapav rezim li par: Inn ariv kiksoz A (zanfan malad), etan done B (pena lot dimunn) – alors konklizyon C (dimann konze). Isi usi bizin realiz enn lot sibtilite – kitfwa ena enn mansonz ladan (pena malad uswa ena enn granmer kapav ede) me malgre sa, striktir argimantasyon res valab. Argimantasyon valab mem si madam la pa pe koz laverite. E dayer, li enn manti ki sosyete pe obliz li fer: antan ki mama, li oblize okip so zanfan, e antan ki mama, li oblize fer enn lot zafer anmemtan, dizon, al travay pu gayn manze pu so zanfan.
Seki rann argimantasyon valab se ki so konklizyon dekul lozikman depi so bann done. Parkont, kan enn konklizyon pa dekul depi so done (apel sa “premis” dan langaz filozofi) lerla li enn non sequitur (li pa swiv). Anfet, sa lexanp la teknikman bizin enn trwazyem “premis”, “enn adilt bizin okip enn zanfan anba laz”.
Enn lexanp: (A) Mo papa enn sofer kamyon – (B) azordi sofer bis angrev – (C) mo papa usi pa pu travay. Li enn non sequitur dan lesans ki pena okenn lozik ki fer ki A avek B sipoze donn konklizyon C. Letan pe ekut enn argimantasyon, li esansyel cheke si ena enn lozik intern ant bann done “premis” ek konklizyon. Exersis: sa dimunn la ti klase premye dan CPE, anplis de sa li extra kontan lir, savedir li kapav fer enn bon Minis Ledikasyon.
De erer kuran dan rezonnman
Ena 2 lezot kalite argimantasyon ki bann non sequitur ki byen kuran. Get sa lexanp-la:
Kan mo zwe futborl (A), mo extra fatige (B). Or, zordi mo extra fatige (B). Savedir mo’nn zwe futborl (C).
Anfet non, li enn rezonnman bankal. Mo kapav fatige parski mo finn bat beton, mo finn grinp montayn, 10,000 rezon ... Konklizyon pa pe swiv premis parski li finn afirme ki B otomatikman inplike ki ti ena A avan. Si get byen ena plizyer premis ki kapav donn B. A1 zwe futborl, A2 bat beton, A3 grinp montayn, A4 netway lakaz tusala kapav donn rezilta B. Donk letan ena B li pa vedir ti ena A avan.
Dezyem non sequitur ki mo ti anvi aborde konsiste a defalke done A. Anterm filozofi zot apel la “niye premye done”
Sak fwa Jean-Yves fini zwe futborl (A), li beyne (B). Etan done Jean-Yves pa finn zwe azordi (pa ena A), savedir li pa pu/pa finn beyne (C). Li enn argimantasyon bankal parski odepar rezonnman la baz lor “ena A” e isi pe tir enn konlizyon lor “pa ena A”. Konklizyon pa pe swiv bann done, li enn non sequitur.
Exersis: Si ena buku dimunn kontamine (A), sa montre akipwen maladi la kontazye (B). An realite, pa finn ena buku ka (pa ena A). Savedir li pa kontazye (C). Eski sa argiman bankal ubyin non?
Not de fin: si u finn ariv konklizyon ki mo devet byen kontan zwe futborl, mo byen sagrin pu desevwar u, la osi finn ena enn erer rezonnman...
Jean Yves Dick