Zur 38 – Manze ek Lapey ek Lasante pu Tu Dimunn pu Tultan – anseyman Lepidemi
27.04.2020
Kan klas travayer ek zot parti politik sosyalist pu plis ki 100 banane pe dir “Nu ule asire omwin ena sekirite alimanter,”, enn koral avek Guvernman, parti politik meynstrim, lapres ek sirtu seki li ti pli vokal, patrona, irle ki li inposib. Si dimunn ena manze, zot pu refiz travay. Ek, zot bizin travay. Zot bizin travay pu nu.Sinon soley pu sap depi lesyel. Manze ti sa fwet dan lame dirizan esklav modern. Zot fors nu kurbe avek menas pu les nu zanfan krev-defin. Kuma nu ariv konn sa? Akoz, lerla finn gayn lepidemi. Enn sel kut, Guvernman kapav al distribiye pak manze debaz kot lakaz 35,000 dimunn. Silans dan lapres. Mem patron mord zot lalang, pu zot pa koze. Pu pa remark zot. Dimunn ena manze. Li pa finn amenn lafin-dimond. Soley inn res dan lesyel.
Kan klas travayer ek zot parti politik sosyalist, pu plis ki 100 banane, pe dir “Nu ule asire pu gayn, omwin, enn reveni garanti, u tann sa mem refrin: “Ah, non, li pa posib pu gayn enn reveni garanti. Zot, bann fenean pares, pu nepli rod travay pu nu. Soley pu sap depi lesyel!” Lerla gayn lepidemi. Enn sel kut, Guvernman garanti lapey-patron-peye ziska enn som Rs25,000 par mwa, pu u res lakaz silvuple ek fer enn versman Rs5,100, seki ekivo a lamwatye saler minimam, a travayer ki travay pu limem. E, seki pena enn kont labank, peyman pu vinn fer adomisil.
Reflesi lor la zis pu enn minit. Reflesi ki sa ule dir.
Kan klas travayer dir nu bizin ena kontrol pri lor manze ek nesesite debaz, mem refrin rezone, “Soley pu sap depi lesyel!” Kan lepidemi arive, ep, enn sel kut, Guvernman pas Regulation pu ki ena fix-markep. Minis pa ezite pu vinn menas komersan profiter, denons zot kuma bann pli pir bandi.
Pu 100 banane, parti politik sosyalist inn dir, “kifer bizin ena 2 kalite sistem lasante? Enn move sistem pu dimunn ris, kot zot pey enn ta kas lor sir-preskripsyon, tro buku tu kalite test ki pa neseser ek loperasyon kan pa neseser, ek lot kote, enn bon sistem lasante gratis, iniversel, mem si li skeletik, pu leres dimunn kuma nu?” Ti pe ena enn tole priz-pozisyon ki pena okenn sans, telman anbruye ki li pa vo lapenn repete isi.
Ziska gayn lepidemi. Lerla, klinik inn integre dan sistem lasante. Fasil kuma dilo disik. Mem lotel inn vinn zwenn sistem lopital iniversel, gratis. Soley pa finn sap depi lesyel. U res lakaz, u gayn manze, u gayn larzan, pri kontrole, sistem lasante finn inifye e soley ankor tuzur dan lesyel.
Zordi, kestyon ki poze.? Kuma nu organize pu mintenir sa lozik la? Kuma nu organiz travay, manze, lasante? Apartir asterla? Kimanyer nu fer progre apre ki lepidemi finn expoz puritir ideolozi kapitalism, enn ideolozi ki diviz nu an klas antagonik? Kuma nu eliminn sa divizyon ant klas avek puvwar pu donn travay ek klas ki oblize travay pu li viv? Pu et pli presi, ant seki vann zot kuraz ek seki aste kuraz? Kimanyer nu fini avek sa restan vestiz lesklavaz? Ki kalite sanzman pu eliminn sa divizyon kot enn bann vann enn parti zot lavi, travay 8 ertan par zur pu enn lot dimunn, avek enn lot bann ki aste zot lavi?
Kapitalist nepli kapav mintenir ki li “moral” parski lepidemi inn vinn pruv so imoralite. Alor, pu ki rezon li pu kontinye, apre lepidemi, kumsi ryinete? Dan Lamerik, kan pey sekirite sosyal, kan leta al port sekur gro-gro konpayni ek donn sibsid a ti-biznes, Rezerv Federal nek ena pu inprim plis dolar. Kumsa. Badinaz zanfan. Sa li posib, akoz nu vener, kuma dan lapriyer, biye ver dolar – nu rezerv deviz Moris li an dolar, nu aksepte komers internasyonal si li an dolar, individi ek konpayni fer hording dolar. Par kont, pei kuma Moris ubyin Lenn ubyin Sid Afrik, bizin pran larzan prete. Sa, usi, pu bizin sanze.
Alor, li pa sifi pu sanz sistem zis isi dan Moris. Efektivman, li enn lalit internasyonal. Parey, kuma lepidemi koronaviris inn anseyn nu, imin, nu destin li internasyonal.
Lindsey Collen
pu LALIT, enn pwindevi personel
Tradiksyon: BK.
