24.04.2020
Yer, enn kamarad dir mwa, Rivyer Nwar inn vinn Rivyer Ble. Zame lanbusir pa finn osi klatan, osi kler ki dilo lasurs. San parol. Pwason pe vinn ziska danbor. Sa, selman dan 35 zur. Enn lot kamarad dir enn manb LALIT ki ena sime dan so vilaz dan Les, kan pena loto, vann, motosiklet, zanfan finn repran kontrol e konverti sime an laplenn futborl. Kapav tann kontantman zanfan, zot riye kan zot pe zwe.
Enn lot kamarad dir ki dan so rezyon, kot dimunn res dan sere, kan nepli ena veikil sa permet zot gayn enn lespas ki pena andan lakaz: sak fami finn instal enn latab lor sime pu zwe kart ek domino, pu kup legim pu kwi. Mem dan sa bann kondisyon, zot respekte distans sosyal.
Nepli ena avyon dan lesyel, pu vinn deranz nu trankilite.
Ena zoli foto tu bann sime dan New York ki ferme a trafik (avek riban zonn) Lindi a Vandredi apartir 10er gramatin ziska 7er aswar – zis pyeton gayn drwa sirkile me zot gard distans sosyal.
Ler finn vinn extra kler dan New Delhi. Map pe montre polisyon inn preske disparet dan plizyer lavil dan Lasinn.
Ala sa bann sanzman la: ler pir; enn lanbusir kler kuma dilo lasurs, klatan dan Rivyer Nwar; riye zanfan ki finn pran kontrol lari; fami asiz dan lari zwe kart. Silans dan lespas aeryin. Tusala finn arive dan lespas, selman enn mwa.
Anmemtan, plizyer Guvernman finn “truv larzan” ki pa ti existe, pu pey travayer ki pa pe kapav al travay. Lezot Guvernman, inklir Guvernman Moris, finn organiz livrezon pak manze adomisil pu dimunn plis mizer, uakwar mazisyin tir lapin depi sapo.
Mo mansyonn tusala pu demontre kimanyer tu sa ideolozi dominan ki resit manntra lor ki inevitab; ki kapav fer; ki pa kapav fer (kot larzan pu sorti, zot plore larm krokodil); tu kapav disparet, evapore, volatilize dan lespas enn mwa. E, warning la se fode pa ki nu aksepte pu return kuma li ti ete avan, aksepte lapey esklav kuma inevitab, aksepte polisyon kriyel ki pe asfixye nu kuma pa pu kapav sanze ubyin aksepte dominn lespas pu zanfan zwe kumadir zot pinisyon depi bann bondye inpitwayab. Nu bizin rapel leson ki, fekla, nu finn aprann, fode pa les li vinn invizib dan nu prop memwar.
Ankor plis bulversan:
Manze li esansyel pu nu tu. Sa nu finn aprann. Si nu pena manze, byinsir, nu pu revolte avan nu mor-defin. E, li riske dezenere e vinn grav si nu pa asir, pa manze pu “nu”, me “manze pu nu tu”.
Se lasante prevantiv ki sov lavi. Sa nu finn aprann. Mem li ti sa brans “invizib” lamedsinn, depi lepidemi inn deklanse li’nn vinn vizib. Li existe me li gayn enn bidze insifizan, pa rekonet so kontribisyon, ena enn stati pli ba (konpare avek loperasyon leker), e pli li resi, plis li invizib. Purtan, lasante prevantiv ki sov pli buku lavi. Enn travayer ramas salte usi sov otan lavi. Aster, nu kone ki travay ki “esansyel”. Li merit rekonesans avek bon kondisyon travay.
Ena enn band negasyonist pe niye gravite sa lepidemi Nuvo Koronaviris, aster pe al ziska mem refiz rekonet ki se mezir drastik (lokdawn ek distans sosyal) ki pe reysi kal lepidemi. Amezir ki nuvo ka pe diminye, amezir nonb dese pe stabilize, zot pretann ki lepidemi, zame,“pa ti grav”.
Sa band negasyonist pe niye lexistans sa lepidemi dan lemond antye. Sa li danzere. Li vinn ankor plis danzere kan sa band la refiz truve ki polisyon indistriyel pe koz sufrans pu buku milyon dimunn, li usi responsab pu depas plizyer pwin non-retur pran depi sanzman klima ziska extinksyon spiyshiz.
Nu finn gayn warning. Finn montre nu ki nu aksyon kolektif kapav sanz latmosfer, larivyer, lamer, sime, nivo tapaz. Anu rapel sa.
Anu dimann manze pu tu dimunn. Reveni pu tu dimunn. Enn lemond pu nu tu, kot nu pran swin lanatir. Nu finn truve ki bann zafer kapav fer fasilman ek relativman vit. Nu finn truve ki ena travayer esansyel ek patron initil dan lemond. Anu azir lor seki finn devwale divan lizye ek anu fer li vit. Kumanse asterlamem.
Lindsey Collen
pu LALIT, enn pwindevi personel
Tradiksyon: BK.