Zur 19 – Leta ek leta e Silans o-sant Laru
08.04.2020
Yer, ver 1.30 telefonn sone. Enn vwazin pe dir li’nn tann dir karavann vaksin kont lagrip pu dimunn lao 60 ek seki ena lezot problem lasante, inn ariv kot moske lor Allee Tamarin, enn sime pa tro gran lor lekel Ragoo Lane vinn debuse.
Alor, Ram ek mwa met nu mask, vit-vit sorti pu al cheke. Enn vann Minister Yuth ek Sport inn borde, enn misye zovyal dan so linz blan, mask ek legan, enn ti portvwa dan lame, pe anons dimunn karavann inn ariv kot zot. Inpe parey kuma lontan, kan ti pe anonse sirk inn ariv dan lavil. Sennla-la enn lot zar karavann. Enn karavann silansye.
“Vini, dokter!” misye la dir Ram. De lezot travayer dibut kot laport vann ki uver sirlekote, avek zot mask ek legan, zot osi, pe met pikir vaksin poliman, zantiman, lor lebra seki ki prezant divan li, e sofer vann, antretan, atann. Ti ena enn madam avan nu dan lake, lerla vinn nu tur. Nu gayn nu vaksin dan enn fason poze, salere, san okenn birokrasi. Enn staf chek Ram ar so kart idantite, pu mwa non, lerla not nu laz ek nu sirnom. Apre, nu dimande si karavann pe vinn parti kot Ragoo Lane, ki vinn tom, kuma mo’nn dir, lor Allee Tamarin. Wi, zot dir. Dir zot tu ala nu vini!
Apre sa, nu finn dir tu dimunn dan Ragoo Lane pu sorti lor Allee Tamarin. Zot tu surse enn deryer lot avek distans sosyal ant sakenn. Enn zenn etidyan liniversite inn sorti verse kot so geyt, for-for dir mwa, “Mwa, mo pe cheke sipa mo mama papa pe respekte distans sosyal”. Zanfan pran plas paran. Mo bann vwazin, zot tu avek zot mask, zot banndana, defile kuma dir dan enn karnaval silansye. Gayn enn moman trankil. Apre de-trwa minit, zot tu deretur.
Enn servis leta inpekab. Dan bann lane avan, nu tu ti al Sant Sosyal pli pre ar nu. Pu nu dan Bambous, li pa tro lwin. Me sa lane la pa finn kapav fer parey akoz sa ti pu amenn buku vye dimunn e dimunn avek lezot maladi, tu grupe ansam, e sa li dernye zafer pu fer kan ena modord pu respekte distans fizik ant sakenn dant nu. Alor leta finn vini dan enn mini-vann karavann e inn vinn rod nu kot nu reste.
Dan lezot lepok, ena zis 3 but leta ki kone kuma pu rod u, sirtu rod u vites-vites:
-- Fakter. Samem kifer zot pe ede kan pe fer port-a-port pu pey pansyon dimunn ki pena enn kont dan labank. Mo finn truv zot gramatin.
-- Lapolis si u finn defye kit lalwa (Ram ek mwa ena buku lexperyans ladan, lor buku lane; finn akiz nu su tu kalite lalwa – manifestasyon ilegal, “molesting” [badinaz apar] lapolis, insilt minis dan miting piblik, ale-mem – me swa zame pa finn ena sarz, e kot ti ena sarz, zame pa finn truv nu kupab). Tu sa travay pu servi u papye pu vinn prezante lakur ti abitye fer par ofisye Lakur (espes enn wisye), me li paret sa but represif dan leta (lapolis) finn agrandi, e li, li fer li.
-- Lekip travayer lasante “retrase-teste” dan brans kontrol malarya. Zordi, zot-mem ki bizin felisite si nu resi evit ki sa lepidemi provok buku ravaz, zot mem ki fer lamwatye sa travay prevansyon. Lepep antye fer so lot lamwatye.
Pandan sa lokdawn, nu pe truve kimanyer kapav desantraliz leta. Leta inn ariv rekonet kiksoz li pa abitye rekonet – apart pandan dire enn kanpayn elektoral – setadir zafer kuma ena dimunn ki pena Wi-Fi, ena dimunn pena enn kont labank, ena dimunn ena manze zis pu enn-de zur, ena dimunn pena kompyuter.
Ankor enn fwa, nu truv Leta (avek L kapital, lapolis, SMF dan zot rol represif) ek leta (avek enn l tit-let, reprezant sa balans defors anterm gin ki lamas dimunn dan enn sosyete deklas finn reysi etablir apre bann dernye gran mobilizasyon avan, gin anterm drwa ek servis ki’nn rase depi klas kapitalist investiser). Nu truv tulede.
Alor, nu ena “Leta” ek “leta” e usi “Rezim”. Sa rezim Jugnauth kontan akapar tu merit lor li pu ninport ki zafer. Kan, kuma Ram explike dan so lartik Le Mauricien lot zur, se mobilizasyon popiler ki finn resi kontrol e mem eradik malarya, bann Minis ena enn lot zistwar. Kan Minins Lasante koz lor sa size la, li resi pa mansyonn sa kestyon mobilizasyon lepepditu – anfet se sa ki finn eradik malarya. Li rod fer kwar ki “rezim” ki kontrol malarya, lafyev ding ek Chikunngunya.
Parski si dimunn konn zot puvwar, sa pu enn menas pu sa rezim Jugnauth la. Enn lot lexanp, Rezim dir u bizin res lakaz akoz li pe dir u sa, e li, li kone. Si lamas dimunn, par nu lespri, par nu rezonnman, nu konpran par numem ki bizin gard distans sosyal e respekte lokdawn, sa li enn menas pu Rezim.
Sa Silans o-sant Laru
Se mobilizasyon otur sa linstin zantiyes ek linstin partaz ki ena dan tu dimunn ki veritab lasurs pu sanzman.
Isi mo pu inklir enn-de parol depi enn kamarad ki finn donn mwa permisyon pu sit li. Kamarad la, li sa silans o-sant laru. U pu devinn so laz kan u lir so sitasyon:
“Laru kontinye turne...
“Ti an 2010. Dan lasanser, mo zwenn enn inkoni ... blem kumadir pre pu mor. Mo ofer so tifi – zis parski so regar!!! – enn kopi liv HEALING ki mo fek resevwar depi linprimri. Byin apre, mo aprann ki so mama inn desede. Grave lor so tonb, enn pasaz depi ... HEALING!
“Mo pa finn ariv fer plis konesans avek sa zenn fam la. Mo nepli truv li suvan. Li al okip so papa ... dan sa lepok partikilye lokdawn. Atraver so tifi, li transmet enn linformasyon kapital. Laru kontinye turne...
“Sa ti sak lor mo laport rapel mwa ‘letan dir’ pandan dezyem ger mondyal!!! 1939-1945. Pandan lager mo ti ena 3-9 an. Momem ti dernye parmi dis ser-frer. Ti ena peniri diri ek may. Mo mama ti pe kas zavoka dan nu zardin. Donn mwa pu al distribye kot plizyer vwazin.
“En 2020, ki ena dan sa sak apandan lor mo laport –akoz lokdawn – Res Lakaz? Zenn fam la inn kit enn ti mo an Franse ki tradir kumsa, ‘De zavoka depi mo papa so lakur.’
Avek sa bizu la, mo aret lamem pu zordi.
Lindsey Collen
pu LALIT, enn pwindevi personel.
Tradir par BK
