An direk depi Palestinn: Dayeri Manb LALIT, Ragini, dan Palestinn

01.09.2004

Mardi 31 Ut, 2004

Zordi ti enn zurne byin ranpli.

* Gramatin Anna, Jenny (Canada) ek mwa, nu ti al zwenn enn grup fam dan vilaz Biddya. Nu marse depi The House pu ariv dan lantre vilaz. Nu pas dan vilaz ek so bann lakaz blok. Buku parey kuma bann lakaz dan Moris ki pe ankor aranze, pe azut enn lasam akote u lao. Sel eksepsyon pena feray depase kuma Moris. Bann zoli zardin legim, ek pye zoliv partu. (Bann pye zoliv kuma bann pye kasyamani lor montayn Bell Village.) Lor lantre vilaz, nu pran enn minibis ki isi apel Servis pu al ziska rodblok Quarawa Bany Hasan.

* Lor sime nu pas enn konplex indistriyel Barquan Industrial Zone pre ar setelment Ariel ki ena apepre 80 lizinn. Li enn sa bann konplex indistriyel ki truv lor later okipe par Israel ki anplway mindev bon marse depi bann vilaz Palestinyin otur. Li sa bann zonn indistriyel ki dekrir dan lartik Le Monde Diplomatique. Ase impresyonan kuma konplex indistriyel avek enn prezans militer miskle dan lantre ki kontrol id tu dimunn ki pas gayt. Me personn pa paret kone komye travayer travay dan sa zonn-la. Ena enn 2em zonn parey pre avel Ariel.

* Lor rodblok Quarawa, nu desann depi Servis pu pran enn taxi tren pu al Biddya.
Dan Biddya Peace Center, ti ena enn zoli evennman organize par enn sosyete fam landrwa. Ti ena enn fet pu lafin enn kur kompyuter pu bann fam dan vilaz. Ti ena 30 mam prezan (ant laz 18 a monte). Nu ti manz gato, bwar bwason gazez e kafe plis ilayti - ti inpe kuma enn fet MLF.

* Mo finn zwenn enn mam dan sosyete fam ki osi enn aktivis dan muvman kont miray. Li ti partisipe dan Freedom Walk. Sa sosyete fam byin organize dan landrwa e byin integre dan lalit kont okipasyon, dan lalit kont Miray. Zot pe debat lor form aksyon sutyin a lagrev lafin bann prizonye dan zot renyon dime. Li paret ki zot enn azanda byin artikile ant lalit fam ek lalit politik e zot ena refleksyon e deba profon lor tu bann size di zur. Mo konpran ki buku sosyete fam dan bann lokalite inpe kumsa setadir artikil lalit fam ar lalit politik.

* Mo finn zwenn dan Biddya enn lot aktivis landrwa ki finn explik mwa an detay lor prosesis etablir rezis elektoral pu sak lokalite, vilaz ek lavil. Ena lafis ki pe apel tu abitan ki ena 17 an u plis pu anrezistre zot kuma elekter. Anrezistreman kumanse apartir Samdi e pu dire enn mwa. Bann prizonye ek deteni usi kapav anrezistre si zot donn proxy enn kikenn pu anrezistre zot. Drwa pu vote li apartir 18 an. Li interesan pu truv lintere tu bann abitan dan sa lekzersis anrezistreman. E sa malgre ki larme lokipasyon pe fer tu pu fer lavi dimunn dan sa rezyon vinn intenab. Li enn form matirite kot dimunn pe truv dan sa lekzersis elektoral malgre enn form limite demokrasi kuma enn form rezistans kont Leta Israel e kont so larme lokipasyon.

* Apre Biddya, nu finn al Mas-ha pu zwenn enn fami (mo kwar Alin inn zwenn sa fami lor lamars). Larme finn mont en miray enn kote plis barble trwa lezot kote otur lakaz enn sel fami dan but vilaz ki separ vilaz Palestinyin ek enn setelment. Sa fami finn res la pandan bann zenerasyon - enn fermye ki plant legim e sweyn pul. Larme finn literalman anserkle li ek laport kadna. Pena lot explikasyon apart ki li kuma enn pinisyon akoz li lor bor vilaz e li finn refiz larzan, konpansasyon u lezot tantativ pu fer li kit so lakaz ek so later. Mo finn zwenn madam ek so 6 zanfan. Li finn rakont nu kuma pandan 5 mwa larme finn amenn buldozer pu mont miray e met fensinng dan enn tapaz preske pa siportab. Li rakonte kuma so de dernye zanfan ankor tromatize par seki larme inn e pe kontinye fer vizavi so fami. Pu al lekol enn veritab explwa tu le zur. Ena fwa zot sorti depi premye geyt me gran geyt ki zis larme ena lakle ankor ferme. Bann zanfan ek mama bizin atann ki larme uver geyt pu zot kapav sorti pu al lekol. Ena fwa apre lekol, mem zafer zot bizin res lor kote gran geyt ziska larme deside pu uver. Ena fwa dernye garson ki ase mins resi pas atraver difil barble ki sanse su monitor larme e al dan lot vilaz kot li ena so bann kamarad avan miray. Lerla bann setlers bizin return li lakaz so paran.

* Sa vizit la ti byin tusan parski li ti enn vizit sosyete fam pu sutyin a mama e bann zanfan ki pe repran lekol dime. Bann zanfan inn montre nu zot liniform e finn montre nu enn zwe inpe kuma kap ek nu finn bwar zi limon prese. Enn fami ordiner ki pa dimann gran soz apart drwa pu res lor later so gran fami dan so pei, travay later ek nuri pul e ki li ek so fami viv anpe.

* IWPS inn penn enn mural lor fas miray ki donn lor kote sa fami-la. Nu 4 fam finn fer enn but miray barble depi andan pu al get sa geyt ki sipoze uver pu bann fermye al lor zot plantasyon. Me zame li pa uver.

* Alor bann fermye bizin fer letur 2 kilomet pu al lor zot plantasyon. Li paret larme lokipasyon ena bann lezot vize dan sa rezyon Mas-ha. Kumadir miray pa sifi parski larme pe anpes abitan mont nuvo lakaz mem lor kote later Palestinyin.

* Buku deba lor linportans politik pu fer paralel avek lalit kont miray aparteid ek lalit anti-aparteid ek lalit kont bantustann e pass laws dan Sid Afrik. Lespwar ki lalit dan Sid Afrik e sutyin international inn amenn lafin aparteid, byin inportan dan sa moman partikilye dan lalit zordi dan Palestinn. Usi li paret zizman ICJ pe kumans ena so lefe dan Israel (swiv inpe lartik depi TO) . Israel pe trakase lor posib boykot internasyonal. Anbasader Sid Afrik dan Israel ti koze lor TV Israel Dimans dernye ek li finn preske koz kont enn posib boykot kont Israel.

* Depi Budrus - manif zordi finn kennsel parski larme finn aret konstriksyon miray. Pa kone si zis tanporer pu demobiliz gran manifestasyon Lindi. Me pe ena koze ki leta Israel pe rekonsidere - pa kone si pu re-rut miray u . . . pankor kler.

P.S. Lefet ki mo pa koz Arabik fer li difisil pu kominik direkteman ar sirtu bann fam 25-39 an a monte. Bann zenn debruye byin an Angle. Me mo pe debruye.

Zordi nu pe al Lekol Hares 7-er granmatin, apre nu pe al Bit Amin ki enn geyt ek enn chekpoynt.

Salam,
Ragini