LALIT Open Symposium: Ragini Kistnasamy on MBC: Shortcomings in Decolonizing Role? (in Kreol)
20.08.2018
Pandan Sinpozyon Internasyonal LALIT “Repiblik Moris: 50 an Dekolonizasyon – konsta, propozisyon pu akseler dekolonizasyon”, Kisna Kistnasamy ti prezant papye swivan:
Apre 50 an Lindepandans, dan ki fason MBC pa pe zwe so rol dan prosesis dekolonizasyon?
Mo papye pe propoz pu get dan ki mezir MBC, “Stasyon Nasyonal” Repiblik Moris zordi ankor kolonize.
Pu fer sa konsta la, mo finn vizyonn program swivan:
1 Nuvel lor MBC TV lor 2 zur lor 3 langaz: enn zur lasemenn ek enn Samdi. Pli spesifikman, mo finn vizyonn “Nuvel” program swivan:
MBC TV 2 Nuvel an Kreol 7:00 pm – Zedi 21-Zin-2018 ek Samdi 23-Zin-2018
MBC TV 1 Nuvel an Franse 7:30 pm – Zedi 21-Zin-2018 ek Samdi 23-Zin-2018
MBC TV 3 Nuvel an Angle 9:00 pm – Zedi 21-Zin-2018 ek Samdi 23-Zin-2018
2 Program lor MBC TV 1, 2, 3 lor trwa Samdi aswiv
MBC TV 1 7:00 - 10:00 pm – Samdi 23-Zin-2018, 30-Zin-2018 ek 07-Ziyet-2018
MBC TV 2 7:00 - 10:00 pm – Samdi 23-Zin-2018, 30-Zin-2018 ek 07-Ziyet-2018
MBC TV 3 7:00 - 10:00 pm – Samdi 23-Zin-2018, 30-Zin-2018 ek 07-Ziyet-2018
3 Mo finn konfirm mo konsta Samdi 28 Ziyet lavey mo prezant sa papye la.
Konsta
Nuvel
Konparizon item dan sak sa 3 nuvel dan diferan langaz
An Franse otur + 60 minit
An Kreol otur 22-24 min
Angle otur 25-27 min.
Konklizyon sokan: Nuvel an Kreol mwins ki lamwatye letan nuvel an Franse
Konteni reportaz nuvel lokal
Kuvertir deba dan Parlman dan Biltin an Kreol li bann extre depi deba layv. Alor li swa an Angle swa Franse. Me bann but kle pa tradir an Kreol. Pu plis detay, MBC refer telespektater a Biltin an Franse. Exanp, kan Minis Menntor pe partisip dan deba lor diskur Bidze, enn moman li fer referans a kimanyer USA ek UK inn vinn met presyon lor li avan li al delavan avek mosyon dan UN pu amenn UK divan ICJ. Mem sa but la pa tradir an Kreol.
Dan mem biltin, prosenn item an-longer li kot Lanbasad USA avek konsiltan US pe anim enn werkshop pu fam dan politik, sirtu fam eli – ki li depite, minis, konseye vilaz ubyin minisipalite. Li interesan pu truve ki MBC pa truv neseser komant lor danze ki Guvernman Moris, anmemtan ki li konfront USA (alye UK) dan ka ICJ, li pe al kurbe divan Lanbasad USA pu enn werkshop lor politik intern enn pei indepandan!
Konsernan reportaz kiksoz osi inportan ki desizyon Kabine Minis – MBC pa donn tu desizyon Kabine Minis an Kreol. MBC dir nu get nuvel an Franse pu plis detay! Desizyon ki konsern lapes ki pu interesan pu peser, ek telespektater an zeneral, pa mansyone dan nuvel an Kreol.
Item Rodrig pa kuver ditu dan Nuvel an Kreol. Zoli reportaz lor agrikiltir bio dan Rodrig ek lor item ki explik fasilite pu planter dan Rodrig, li zis dan Nuvel an Franse.
Meteo an Kreol ek Angle ena zis lor “Lil Moris”, e sa an bref. Meteo detaye pu Lil Moris, Lil Rodrig, Agalega ek St Brandon, tusala li zis an Franse.
Spor li zis an Franse – mem kupdimond ek lekurs, reportaz li zis an Franse.
Konteni reportaz nuvel internasyonal
Swa item lor lekel MBC deside pu donn reportaz li pena okenn lozik: par exanp, u kapav gayn enn long reportaz lor tu kandida dan eleksyon dan Latirki. Surs: sirtu France 24 avek komanter an Franse, e parfwa mem avek band lezot item France 24 pe paret. Biltin Angle, li sirtu depi Deutsche Welle. France 24, li enn televizyon Leta Franse ek DW li enn televizyon Leta Alman. Alor, MBC zis pran vizyon Leta Franse ek Leta Alman kuman lamone kontan. Pena MBC so prop lektir sa bann item nuvel internasyonal. Li paret MBC TV servi zot kuma plito bann “bus tru” ubyin petet zot pe swiv kit azanda okilt ki pa neserman reflet pozisyon Leta Moris (e ki mo pankor depiste.)
Par kont eleksyon zeneral dan Zimbabwe ek kanpayn elektoral dan Mali, 2 pei Afrikin ki dan Linyon Afrikin ansam ar Moris, nu gayn konteni depi France24. MBC pa truv li inportan pu analiz eleksyon Zimbabwe depi pwindevi enn pei dan Linyon Afrikin. Mem kuvertir kolonize lor kanpayn elektoral dan Mali depi France 24 kot pa mansyonn intervansyon militer Larme Franse dan Mali e prezans Larme Franse.
Mankman flagran dan kuvertir nuvel internasyonal
Dabor, MBC pa fer kler ki so surs.
Answit, pu kuvertir nuvel dan larezyon ubyin dan Lafrik, MBC met avegleman seki France 24 mete.
Programasyon Zeneral lor MBC TV 1, MBC TV 2 ek MBC TV 3
Dokimanter
Ena anfet bann zoli dokimanter – lor lanatir, lor lasyans, lor diferan pei, zot swa an Franse, an Angle ubyin zot tradir depi Angle ziska Franse.
MBC pa reysi furni okenn tradiksyon an Kreol ubyin mem sutitraz an Kreol.
Fim seri
Ena fim seri an Hindustani, ena fim an Angle tradir an Franse, ena fim Brezilyin tradir an Franse, ubyin ena seri ki so orizinal an Franse, kot pena okenn sutit, ubyin si ena sutit, li swa en Angle ubyin an Franse.
MBC reysi donn tu sa seri avek sutit an Kreol inexistan.
Fim lonmetraz
Nu gayn lonmetraz Hindi, Franse, Angle, Franse tradir depi Angle, sutit an Angle pu fim an Hindi.
MBC pa futi furni ni lavwa Kreol ni sutit Kreol.
Prodiksyon Lokal sirtu lor MBC TV 1 apre Nuvel an Franse, +60 minit
Le 23 Zin (otur Zurne Lamizik) enn program antyerman an Kreol lor Lekol Ravann Abaim
Le 30 Zin ek 7 Ziyet program “Zenes ena Talan” – li sipoze an Kreol, me animatris MBC persiste koz an Franse, persiste fer partisipan malalez, ena manb Ziri ki ondire fer kumadir zot pa konn koz Kreol, kan zot koz enn espes Kreol ki ranpli ek but an Franse ubyin an Angle.
Dan Lavenir
Ala enn-de lapist pu deba lor kimanyer enn stasyon televizyon nasyonal kapav kontribye pu akseler dekolonizasyon:
- Bizin ena miltip surs linformasyon pu kuver tu kuran politik e zeo politik mondyal – African union, African News Agency, CGTN, PTI, Al Jazeera, BBC ek lezot surs selon aktyalite pu kapav donn enn bon balans kan pe analiz e, kan pe prepar, nuvel.
- Bizin donn pwindevi Leta Moris, e lezot kuran Moris kan li diferan depi laliyn pei oksidantal, par exanp lor Palestinn, anplas zis repet-repte laliyn USA ki pro-kolonizasyon par Leta Israel.
- Bizin ogmant prodiksyon lokal, petet inspire depi Kamere ki Nazar, program kiltir MBC ki kuver tu Repiblik Moris.
- Bizin devlop prodiksyon e tradiksyon an Langaz Kreol
- Organiz tu kalite konkur pu tradiksyon diferan dokimanter, fim seri, long metraz – pu furni sutit an Kreol.
- Nuvel an Kreol bizin prepare avek plis dimunn dan lekip pu li vinn biltin santrral. Li bizin prodir e prepar montaz pu Zurnal an Kreol – olye zis pran seki finn perpare pu Zurnal an Franse.
- Bizin Kur Perfeksyonnman pu tu Zurnalis ki anim program ubyin fer nuvel an Kreol ekrit – pu zot abitye lir, e osi Kur Gramer pu zot pa imit gramer Angle-Franse, ek osi lor diferan rezis ki deza servi dan Langaz Kreol pu diferan tip evennman.
Program LALIT pu MBC dan dernye Program pu Eleksyon Zeneral 2014
MBC so bord bizin nepli redevab vizavi rezim opuvwar. Zot bizin rann kont a piblik. Ladireksyon MBC pa zis inpoz vizyer Guvernman lor tu telespektater, me li osi blok kapasite intelektyel ek kreativite so prop staf. Liberte expresyon invite MBC osi sansire kontinyelman
Kimanyer viz transformasyon MBC an plizir diferan senn piblik indepandan. Anplis de enn “Konsey Lodyans” rezyonal. Nu propoz al pli lwin e introdir eleksyon nasyonal pu ¾ manb bord, par tu dimunn ki pey redevans TV sak mwa. Seki eli bizin natirelman osi revokab atraver enn petisyon elektoral. Sa Bord la pu bizin swazir Direkter, e li bizin cheke ki tu kuran politik reprezante dapre zot prezans lor terin, lor baz mezir obzektiv. Sa Bord pli demokratik la pu osi ekut doleans e konplint depi telespektater
Ragini Kistnasamy
28 Ziyet 2018
