The Bizarre Political Situation seen by Rada Kistnasamy (in Kreol)
01.07.2014
We have pleasure in reproducing an outline of Rada Kistnasamy’s “Tur Dorizon”. In LALIT’s fortnightly Central Committee meeting, political bureau members in turn, analize the previous 2 weeks’ events, often in the context of the longer term. As the political bureau is in rotation, it means that many members have a month of preparing “tur dorizon”. To give visitors to our site an insight into LALIT’s internal meeting, we sometimes reproduce one of these “tur dorizon”. With the explosion of the new party, Muvman Liberater, described in our Central Committee as “divors avan Chautari”, it became clear that in these times many people are completely ignorant as to the conscious process of “party-building” and the patience and care needed to nurture common actions. A regular “tur dorizon” for the elected members of a Central Committee certainly helps. This is in turn reported on and commented on in our branches. Here is the report:
Sa dernye 2-3 semenn nu finn truv enn seri devlopman ki inplik bann parti politik dan Guvernman ek Lopozizyon. Proze lalyans MMM ek Travayis, apre plizir faz preliminer “ONN” ek “OF”, paret asterla finn rant dan enn faz veyez, avek enn tandans ver re-vinn “ONN”. Sa azisman Berenger ek Ramgoolam, sakenn so kote, finn afebli zot tulde, e fer zot perdi kredibilite. Me, Berenger finn perdi buku plis plim ladan ki Ramgoolam. Posibleman akoz li ti ena plis plim pu kumanse.
Sa bann traktasyon finn amenn fermtir Parlman. Setadir, dan enn premye tan, Ramgoolam finn sispann Parlman pu so negosyasyon ar Berenger, lerla li finn kareman proroz Parlman. Li grav kan, pu sanse aprofondi demokrasi atraver reform elektoral, tu seki nu truve se fermtir Parlman.
Anmemtan, finn ena presipitasyon enn seri evennman politik ki finn sanz rapor-de-fors ant tu sa parti politik tradisyonel la. De semenn desela, Berenger finn anons enn “riptir definitiv” pu so proze lalyans avek PT. Tutswit, li finn anbark lor enn proze sey ralye sutyin tu parti politik dan lopozisyon (parlmanter ek extra parlmanter) pu enn renyon kordinasyon. Bi sa renyon la sete pu mobilize pu enn manifestasyon pu Parlman repran e pu diskit so propozisyon reform elektoral. Sa proze la finn tom plot apre ki li finn gayn enn gran refi depi LALIT ek lezot parti ki li ti invite. Berenger ki ti deza diskredite, finn plis diskredite ankor. Li finn rant dan faz dezespere.
Dikote PT, sa lanons riptir Paul Berenger finn rasir kuran alinteryer fami Travayis ki ti pe remet ankestyon lalyans PT-MMM, kuran reprezante par Vasant Bunwaree, Dev Virahsawmy ek Mauritius Times. Anmemtan ki ena presyon alinteryer, PT finn osi perdi so alye PMSD dan sa prosesis traktasyon lalyans elektoral avek MMM. Sa sertennman reprezant “plim perdi” kan sinbol kok kit Guvernman. Asterla, avek enn an reste dan so manda, Travayis, avek tu seki reste ar li inklir 3 transfiz, reprezant 35 depite kont 34 depite Lopozisyon, enn mazorite byin frazil. Sa vedir Travayis osi dan enn sityasyon ase dezesere.
MSM par kont pe donn laparans ki zot pe kritik MMM ek PT parey, e kumsa pe kontiyn gard zot opsyon uver pu enn fitir lalyans. Dayer Aneerood Jugnauth finn dir ki li dakor si bizin pez nene bwar dilwil pu enn lalyans avek MMM, “dan lintere pei”. Enn lot ka dezespere.
Bann lezot parti dan lopozisyon, PMSD, parti Guimbeau ek FSM, finn pozisyonn zot mem pu fer lalyans ar nerport ki blok politik otur MMM, PT uswa MSM. Antretan PT pe fer forsing pu rekiper ansyin PMSD kuma Lindsay Morvan ek azan PMSD dan No. 4 otur Allet.
Tu sa traktasyon pe fer dan mem moman kot Ramgoolam finn anons enn espes repriz Parlman pu le 4 Ziyet. Me, pa pu ena Diskur Prezidan. Pa pu ena Kestyon Parlmanter. Pa pu mem ena PNQ depi Lopozisyon. Pa pu fer naryein apar vot mini-amandman tanporer dan Konstitisyon Moris, pu kit enn ti—plas pu kandidatir san deklar kominote pu prosenn eleksyon. Best Loser System res anplas. Anfet, Ramgoolam pa finn mem amenn sa amandman pu ranplas “shall” avek “may” pu deklarasyon kominote. Konstitisyon res parey. Li tu sinpleman introdir enn sispansyon tanporer obligasyon deklar kominote pu prosenn eleksyon. Rezistans ek Alternativ (RA) pe dir ki sa mini-amandman reprezant enn “gin” dan zot batay. Anplas kriye “viktwar istorik” ubyin anons enn lot “paz dor” kuma zot abitye fer, RA finn truv tu sinpleman enn “gin” dan enn batay. Zot “gin” se pa mem sa mikro-amandman la, me kan pu ena reform elektoral apre. Sa pu devet satisfer Berenger ek Ramgoolam si zot pu kontiyn gayn enn espes kuvertir depi RA (sipozeman degos) pu remet negosyasyon pu lalyans MMM-PT “ON”. Dayer pu zot proze elektoral, ki ranpli ar but anti-demokratik, zot bizin gayn 3/4 mazorite. Alor, nu pu re-kumans sa badinaz liye 3 zafer ansam dan enn sel plot: deklar kominote, reform elektoral, ek 2yem Repiblik, avek enn kuvertir depi RA ek Bizlall, ki ena sakenn zot dada ladan (pa deklar kominote pu RA, 2yem Repiblik pu Bizlall). Dayer Bizlall finn anonse ki li ti pu al reynion avek MMM si ti ena 2yem Repiblik lor azanda!
Sa proze elektoral anfet, dapre brib dan lapres, li pu ant-ot, donn plis puvwar sa 2 lider la e anmemtan gard anplas enn form besluzer kominal pli aryere an-term demokratik e anterm letandi kominal. Lider pu osi gayn puvwar met deor dan Parlman depite ki zot dir nepli dan zot parti. Anplis, zot pena okenn gard-fu kont posibilite sanz rezilta ant rezilta inisyal ek lepok apre nominasyon proporsyonel.
Alor, kote sa 2 “gran parti” kuma zot lider kontan apel zot-mem, zot pe existe dan labsans Parlman, apar pu sa mikro-amandman Vandredi prosenn la, dan enn espes vid avan ki zot re-kumans zot badinaz “koz-koze” la. MSM ek PMSD pe debat kuma zot kapav.
Konsernan, lezot lafors politik, ena inpe debandad. Muvman Liberater, osito li finn lanse, finn travers par enn kriz, kot so fondater prezidan Sheila Bunwaree finn anonse ki li pu demisyone, e lerla finn expilse pu mank disiplinn. FTS-Les Vertes par kont finn demar enn lagrev lafin konsernan nominasyon dan Sant Nelson Mandela. Li paret zot dernye lagrev lafin pa finn amenn rezilta. Jack Bizlall, ki ti anons fermtir so Muvman Premye Me, finn re-site dan lagazet ondire pe koz lor nom MPM. Zordi Dr. Madewoo pe met dibut enn nuvo parti apel “Liberals”, inpe kuma Lib-Dems dan UK, aparaman.
Onivo LALIT nu pe azir avek konsistans lor terin politik, e pe mobilize lor baz nu program. Deza apartir sa Merkredi la, e dan tu nu Brans LALIT, nu pe re-aktyaliz nu program, dan kad enn posib “snap eleksyon”. Enn program ki viz: enn reform elektoral kot ena aprofondisman demokrasi, setadir plis kontrol elektora lor Lexekitif; enn program ki fer demand lor enn politik ekonomik alternativ fas a kriz ekonomik sistem kapitalis, e efrondman lindistri sikriyer/kannyer ek textil sirtu anterm anplwa; enn reform agrer ek sekirite alimanter baze lor enn program integre pu prezerv prodwi agrikol pu Moris ek lezot pei; enn program ki defann drwa fam, drwa a lozman, drwa a ledikasyon dan lang maternel Kreol/Bhojpuri; enn program kont represyon e sa inklir lopozisyon a nuvo kart ID biometrik.
