Failure of main parties for a rational plan on drugs & addiction (in Kreol)
21.11.2011
Nu pe prezant diskur Imran Dhanoo, (Centre Idrice Goomany) ti fer dan Eta de Lye ki LALIT ti organize le 1 ek 2 novam 2011. Li ti koz lor fayit bann parti tradisyonel pu propoz enn plan rasyonel lor ladrok ek adiksyon.
Mo ti pu kontan remersye LALIT ki pe donn mwa ek Ally lokazyon pu intervenir dan zot werkshop Etat de Lye ki for interesan ek kot nu pe aprann buku.
Mo pu kumanse par definir ban term. Kan nu koz ladrog nu pe fer alizyon a enn de bann sibtans ki nu gayne apartir bann plant dan lanatir swa bann sibtans semi-sintetik ubyin sintetik ki imin administre dan so lekor par diferan mwayin ( swa oral, par inalasyon, intraveineus, nazal) ki modifye fason lekor fonksyone, ki sanz bann sansasyon lekor ek sanz limer dimunn la. Tu ladrog azir lor nu servo, setadir nu sistem nerve santral. Ena ladrog depres nu sistem, ena stimul li ek ena donn li alisinasyon. Ladrog li osi klasifye swa kuma enn prodwi legal ubyin ilegal. Dan mo prezantasyon mo pu fokes lor bann prodwi ilegal. Sinon lot term ki avan mo ti definir se adiksyon ki karakterize par laperte liberte sa dimunn ki droge par rapor a sibtans ki li pran.
Dimunn kan li vinn adik li vinn fizikman ek sikolozikman depandan ek kondisyone lor sibtans la. Kan li pe pran so ladrog li malad (fat yenn), ek so lespri ek so fokes se zis la drog et sulazman so lekor. Adiksyon se enn MALADI. Dan Moris ladrog ilisit ki dimunn plis konsome depi debi lane 80s se ‘brown sugar’ (heroinn no 3), enn heroinn de movez kalite avek buku adilteran.
A partir lane 2000, dimunn finn pran osi Subutex. Subutex se enn bon medikaman sibtitisyon me li ilegal dan Moris kot dimunn pik li dan zot lekor. Se an 2004 ki premye fwa dan Moris finn fer enn vre lanket epidemilozik pu mezir kantite prevalans konsomasyon ladrog ilisit dan Moris. Sa lanket la ki ti fer par ‘Support Bureau’ Nasyon Zini(UNODC) ek lotorite lokal ti estime ki ti ena ziska Me 2004, ant 16500 a 17500 izaze ladrog par vwa intravenez. Sa lanket la ti debus lor enn premye ‘master plan’ 2004-2009 pu konbat ladrog lor plan rediksyon demand ek osi rediksyon lof.
Dayer mo bizin dir ki ena de ripos prinsipal dan lalit kont ladrog, setadir ‘demand reduction’ ek ‘supply reduction’. Dan Moris lalit kont ladrog finn tuletan travay bann ONG. Sant Goomany existe avan kreasyon Trust Fund pu konbat ladrog. Leta finn tuzur enn partnerr ki finn ed finansyerman bann ONG. Nu deplore selman ki bann institisyon leta pa finn inplemant kuma bizin sa plan direkter lor problem la drog. Zot finn selman adopte enn ‘piece meal approach’. Sa plan la ti prekoniz enn politik prevansyon primer dan lalit kont ladrog licit ek ilisit dan sosyete me malerezman pena nanye. Prevansyon dan lakominote pe fer selman par ennde ONG selman. Sant Goomany tre aktif dan prevansyon ladrog me mwayin limite pu kuvere pei. Pu tretman nu bizin dir ki se Leta ki finn introdir methadone et se enn gran sulazman pu dimunn ki pran opiase kuma heroinn. Me bizin amelyor sistem distribisyon Methadone pu plis efikasite. Swivi bann dimunn lor metadone mari inportan. Politik resinsertion sosyal toxikomann osi pa mars byin. Toxikomann gayn buku difikilte pu gayn travay. Zot pas ek zot sertifika moralite zwe kont zot. Buku inn fer prizon kot sityasyon osi serye laba. Lot kote buku dimunn lor methadone osi pe viv avek viris VIH SIDA. Donk zot ramas enne ta problem. Letan limite sinon mo ti pu rant dan plis detay. Seki pli inportan se enn bon kordinasyon ant leta, ONG ek sosyete pu atak problem la san bliye enn lapros miltisektoryel. Osi vital se volonte politik. Ansam kapav fer sanz sityasyon la.
