19.07.2009
Kan ena enn seksyon burzwazi ki santi li bloke, kan li santi ki li pa kapav expann kuma enn burzwazi oblize expann e kuma li krwar lezot seksyon burzwazi pe expann, lerla li ena tandans ralye pa zis so prop lafors, me osi lafors politik lezot klas ki li kapav ansorsele pu mars ar li. E, kan sa seksyon burzwazi-la ena enn idantite etno-kominalo-relizye spesifik, lerla nu truv enn gran ogmantasyon dan konsyans kominal dan pei. E sa natirelman tuzur konport buku danze pu muvman klas travayer, e pu lorganizasyon ek parti politik klas travayer.
Suvan sa kalite etnizasyon, tribalizasyon, kominalizasyon, relizifikasyon lalit politik, li arive kan deza ena enn gran sanbardman ekonomik pe pwente onivo nasyonal. Kuma zordi ena. Me, anu get enn lot lepok dan listwar avan.
Otur Lindepandans
Dan lepok kolonyal, amizir Lindepandans ti pe aprose, enn nuvo burzwazi ki ti pe sey ne ti santi li bloke kumsa, e ti exprim so fristrasyon dan enn form kominal. LALIT finn dekrir li suvan: Burzwazi istorik (tu kominote konfondi) ti bar sa nuvo tit-burzwazi ki pe rod vinn burzwazi-la. Burzwazi istorik ti enn serk ase ferme de enn-de seksyon ekonomikman pwisan dan bann fami kuma bann Espitalier-Noel, Gujadhur, Lagesse, Couacaud, Dalais, Harel otur tablisman (ek osi inportasyon ek konstriksyon) ek Currimjee, Chettiar plis enn seri bann konpayni familyal Port Louis dan inportasyon an-gro bann marsandiz kuma latwal, gren sek, zafer dan kenkayri, etc depi 50 a 200 an avan Lindepandans.
Sa lepok zis avan Lindepandans-la, li ti difisil pu enn nuvo burzwazi emerze, amizir drwa devot pe elarzi e demokrasi pe pran lor otokrasi. Dayer, ti osi ena enn seri problem ekonomik grav amizir Lindepandans pe koste.
Politik Kominal SSR
Alor enn tit-burzwazi ki ti santi li bloke finn organiz li otur lagazet Advance lor enn baz kareman kominal. Dapre Ruls Advance, ti bizin "Indo-Morisyen" pu manb ladan, setadir Indo-Morisyen nerport ki relizyon. (Sa lepok-la imigrasyon angaze ti'nn arete zis 25 an avan, alor terminolozi "Indyen" ek "Indo-Morisyen" ti pli kuran ki zordi.) Grup Advance ti poz kandida kont Parti Travayist dan enn premye tan, me li finn evantyelman fer enn OPA lor Parti Travayist an 1953, e finn kumans kree lespas pu nesans seki apel "burzwazi deta" (sa osi tu kominote). Ladan ti ena nuvo lanpir kuma Ganee Moossa pu batri, Leal pu lazans loto, Rochecouste pu lazans prodwi farmasetik, Kalachand pu lazans motosiklet ek elektromenaze, Ramdanee pu prodiksyon medikaman, Maurel pu lapentir, pu nom zis enn-de. Lerla Guvernman ek para-etatik ti garanti enn sertenn kantite komann pu sa bann nuvo lantrepriz-la, anparalel avek burzwazi istorik ki ti sutenir so prop konpayni. Sa bann nuvo ti-lanpir-la ti efektivman gayn faver Leta, o-detriman burzwazi istorik existan; so zistifikasyon ti sorti dan inegalite kolonyal, kot finn protez burzwazi istorik avek tu so arsenal lalwa ek pratik. Sa santiman blokaz ekonomik ti prezant li kuma enn santiman blokaz kominal. E raliman politik ki Grup Advance ti deside pu fer ti raliman kominal.
Sa pa ti inevitab. Si, a lepok, ti ena enn kuran Parti Sosyalist ubyen Parti Kominist pli koeran, kuma ti ena dan buku pei osi diferan ki Chili, Lafrans, Indonezi, Lasinn, Lend, Sid Afrik, petet zot ti pu ralye dimunn lor baz enn lalyans otur lintere klas travayer ek tu dimunn oprime, san-get kominote. Me, dan Moris pa ti ena okenn vre kuran Marxist a lepok. Sa ti bizin atann MMM an 1969, e la osi, so tandans Marxist ti byen feb. Ti bizin atann MMMSP (an 1973) e lerla Lalit de Klas (an 1976) pu propaz refleksyon anterm deklas pli larzman.
Me, alepok, ti plito ena bann siper-kominalist kuma NMU ki ti truv Lindepandans kuma "met razwar dan lame zako", ek Gaetan Duval, ki ti amenn kanpayn "peril Indu", "languti nu pa ule" ek lafis lafaminn. Burzwazi ki ti santi so puvwar menase finn plis kominal ankor ki tit-burzwazi bloke.
Zordi
Depi enpe letan dan Moris, ena enn seksyon burzwazi ki santi li bloke. La, an 2009, li santi li byen bloke.
Anfet globalizasyon kapitalist pe kraz tu konpayni ki pa byen byen solid. Gro-gro konpayni pe amalgame pu vinn pli gro. Konpayni mwayen suvan kraze. Anmemtan, sistem-la pe ankuraz tipti tipti lantrepriz ki pu al bankrut, enn apre lot, 8 lor 10 dan premye 4 an zot lexistans. Bi ki Leta ena deryer finans bann ti-antreprener li dub: premye, pu amorti sa somaz ki globalizasyon pe amene atraver ofer enn plas travay mizerab pu lamwatye klas travayer dan sa bann tipti lantrepriz an-seri-la; dezyem, pu gayn kikenn ki absorb kapital anform lonn kan labank angorze.
Antuka, ena enn burzwazi an-reg, setadir enn seksyon investiser, ki santi zot bloke zordi.
Enn kote zot pena sa mem lyen avek konpayni Franse kuma burzwazi Franko-Morisyen benefisye (par exanp, Séchillienne-SIDEC pu so IPP, ubyen Médine "ti pu ena" pu so proze insinerater alepok), enn sistem kontak ki inportan, sirtu dan enn lepok globalizasyon kot byen suvan bizin "partner" exteryer pu kapav kompiyt. Anmemtan, sa burzwazi bloke-la santi li pa gayn samem "faver" depi Leta ki li krwar burzwazi Indo-Morisyen benefisye, setadir bann faver ki inklir fasilite Later Kawlenn, kit lavantaz dan sumet tennder, permi livre vit, piblisite Guvernman dan lapres, tu seki apel enn "Guvernman ki enn fasilitater kapitalist". Sa burzwazi-la santi li pa gayn fasilite-la ase. Li bloke. E zordi, seki santi sa se burzwazi Kreol. Ena plizir siyn de sa mem zar raliman kominal ki ti ena avan Lindepandans deryer Advance, me sann fwa la, deryer enn burzwazi (ek tit-burzwazi montan) enn lot kominote sann fwa-la.
Pli gran mobilizasyon tu dernyerman, li finn deryer sa burzwazi ki truv li bloke. Klas travayer fode pa tom dan enn tel mobilizasyon. Okontrer, bizin opoz li. Parey kuma nu opoz tu form kominalism, tu form opresyon kapitalist.
Nu finn truv imans mobilizasyon Federation des Creoles Mauriciens (FCM), kot Per Grégoire, enn relizye, amenn ansam enn lamas dimunn ase mizer lor baz relizye ek kominal, pu li lerla servi zot kuma enn fors-de-frap kominal, me deryer enn ideolozi kareman pro-kapitalist. So pli gran rali ti premye Me, 2008. Gregoire, par exanp, vant bann kapitalist-mem. Dan enn so gran rali dir " que de nombreux creoles ont reussi. Il a ainsi cité les noms de Jean Suzanne et de Lise Coindreau comme exemples. " ( L'Express, 29 October, 2007). Sa 2 " role model ", zot pa travayer, zot. Zot pa artis. Zot pa intelektyel. Zot pa travayer sosyal. Non. Zot investiser. Zot patrona. Zot form parti elit kapitalist.
Kan Gregoire ti pe lev finans (mem si li deza paret ena buku finans) buku dimunn Bambous ti pe riy li: enn mem-mem zur ti ena enn espes dine peyan Rs500 Domaine Anna (pu burzwazi ek tit-burzwazi kontribiye dan FCM) plis enn lavant dipen kari tang pu Rs50 dan Bambous (pu travayer ek dimunn mizer kontribiye).
Dan FCM, nu finn deza truv investiser kuma Armand Maudave (dan ladireksyon mulen lafarinn) ansam ar sindikalist ek travayer lepor, Mario Flore.
Natirelman, si pena enn lalit deklas, kot viz pu sanz balans defors, seki pli for gayne. Burzwazi res opuvwar. Travayer res oprime.
Sa kominalism Kreol (dan so inkarnasyon aktyel), li instab pur lemoman dan sans kisannla kapav "ladan". Parfwa li enn muvman kot so ideolozi li "anti" Franko-Morisyen, parfwa li ena lyen ase malsen avek burzwazi Franko-Morisyen. Jean-Pierre Lenoir, lel dextrem drwat dan burzwazi Morisyen, dan Hebdo (9 Mars, 2008) finn anonse ki, " J'ai ete un moment aux cotés du Père Gregoire. Je pense qu'il mene un bon combat ... " Enn lot kamarad Lenoir "aux cotés" se Jean Marie Lepen, lider Front Nationale an Frans. Dayer, Mario Flore finn anonse piblikman ki li finn resevwar larzan pu so lorganizasyon kominal depi 2 parmi bann pli gran kapitalist Franko-Morisyen, Thierry Lagesse ek Jean-Michel Giraud ( L'Express, 20 Mars, 2008). Ver lafin 2007, kan Guvernman Lalyans Sosyal finn rant dan enn espes konfrontasyon ek MSPA, bann proprieter tablisman ek lezot finn devet realize ki zot pena buku fason pu sanz rapor de fors politik dan zot faver: alor sa kapav explik zot sutyen pu enn muvman kominal ki su kontrol burzwazi.
E, si pu Fet Travay 2008, Gregoire ti fer so imans rali Stad Rozil, sa lane-la li pa ti mem dan pei pu Fet Travay. So adzwen, par kont, Per Filip Fanchette, lor non FCM, finn donn mo-dord pu al dan rasanbleman sindikal organize prinsipalman par Jack Bizlall. Anplis buku federasyon sindikal, Jack Bizlall ti osi reysi gayn PMSD pu ralye pu so rasanbleman. Alor, nu finn gayn kumansman enn perse organizasyon kareman kominalo-relizye ek parti politik kareman kominal dan muvman sindikal. MMM ti osi donn enn modord molo-molo pu al dan rasanbleman Jack Bizlall, e Alan Ganoo, enn espes kontestater surnwa dan MMM, ti anfet prezan.
Proze politik L'Estrac
Anmemtan, nu truv enn muv par Jean Claude de L'Estrac pu prepar enn proze politik otur sa-mem tem enn grup burzwa "bloke". Li finn demisyone dan Empowerment Fund, li finn anonse ki li finn aret atann Premye Minis Navin Ramgoolam nom li Prezidan Repiblik, e li gargarize ki, " Je suis un homme libre! " Lerla, li finn deklar lager kont Leta.
Seki li finn fer se met enn ka kont Guvernman akoz Leta pa pe akord ase larzan pibilisite a grup Le Sentinel, setadir grup Maudave, St. Flour e lezot, dan lekel li Direkter, e " employant 600 personnes a Maurice et 150 a Madagascar ".
Li finn kareman e san la-ont solisit enn intervyu ar Jean-Claude Antoine dan lagazet konpetiter, Week-End, pu le 10 Me, 2009. Ladan li anonse ki li pe abandonn manejmennt Le Sentinel, e li paret pe dekrir emerzans enn muvman politik, posibleman otur de limem. Sa muvman-la pu reprezant lavwa enn burzwazi bloke. " Il y a des gens qui ont besoin d'une representation, d'une vraie representation, d'une prise en compte de leurs inquietudes ... Nous sommes sur un volcan. " Li pa pran traka travayer ki pa reprezante. Pu li seki pa reprezante se sirtu burzwazi Kreol. Me, li ratis larz. Li truv moman pu anonse an piblik ki li abitye zwenn sindikalis kuma " Jack Bizlall qui j'ai vu le 1 mai" e pu fer referans a Jayen Cuttaree par so nom, suzantand ena lezot seksyon burzwazi ki pe groyne.
Klerman Jean Claude de l'Estrac ena kit plan (sandut enpe farfeli) pu "pran MMM" depi lidership Paul Berenger. Dayer Jean-Claude Antoine poz li enn kestyon drol: " Selon une rumeur, "le grand capital souhaiterait que vous preniez la tête du MMM pour mener l'opposition? " Enn kestyon drol pu enn dimunn ki pa dan MMM, e ki fek dir li gayn lof tiket ek Prezidans depi Navin Ramgoolam, e li ti refize selman akoz langazman kontraktyel! Repons-la interesan. Parski L'Estrac reponn ki efektivman ena kamarad ansam ar li " nous aurions ete quelques-uns - pas que moi - a pourvoir assurer a ce pays ne serait-ce qu'une opposition digne de ce nom. Il y a des gens qui ont besoin d'une representation. " L'Estrac pe les sipoze ki MMM, su direksyon Berenger, pa kapav satisfer sa "reprezantasyon"-la.
Si L'Estrac ek so bann kamarad pa fer sa, lerla omwen zot pu galfat enn " power base " ki sifi pu zot kapav negosye avek Navin Ramgoolam, swa avan prosen eleksyon zeneral, swa apre. Ondire limem li pu ranplas Gregoire. Mem si plan L'Estrac paret byen farfeli kan get li asterla, bizin rapel ki li ti pe koze dan lepok kot Paul Bérenger ti fek admet lor radyo (avek buku kuraz, dapre nu dan LALIT), ki li finn ena enn problem lalkol, e ki li pe adres sa problem-la. Ti osi fek ena enn konplo kont Paul Bérenger, ki li ti mate atraver Bérenger, tusel, antan ki "lider", kan li ti nom enn dizenn nuvo manb so Komite Santral, ek enn demi-duzenn nuvo manb so Biro Politik.
Klerman L'Estrac pu fye lor bann lezot muvman isi-laba, kuma sa muv dan burzwazi dan dyaspora Morisyen dan Lostrali ki dan biznes " tour operators" dan Sydney. Kan vol Air Mauritius finn siprime, zot finn vinn azisant, e pe deklar lager kont Air Mauritius (Get lartik dan Week-End, 19 ek 26 Avril, 2009). Li pu osi fye lor nuvo muv burzwazi Rodrig otur Lotel, " tour operators " ek nuvo kompayni aeryen. Zot pe reysi mobiliz serten sindika dan zot presyon pu sap lindistri turist. E pa lwen deryer, ena bann menas a-la-Gaetan-Duval pu deklar enn "lindepandans" pu Rodrig, kot inperyalist Franse ek su-inperyalist Sid Afrik rantre. E sa fer nu rapel nom ki L'Estrac ti fer pu limem kan li ti Minis Zafer Etranze dan premye Guvernman MMM, "Jean Claude Riverain de L'Estrac", akoz li ti amenn argiman ki Lafrans enn "pei rivrin" akoz li ena enn koloni dan Losean Indyen!
Si ralye deryer bann L'Estrac ek Gregoire, klas travayer pe rant dan enn raliman popilist deryer enn program pro-kapitalist.
Klas travayer bizin res byen lwen depi sa bann konplo burzwa-la, e depi sa bann konplo kominalist-la. Zot mortel pu klas travayer. Bizin mefye zot.
LALIT ki dir
Nu dan LALIT, nu pe milite ek mobiliz klas travayer pu ralye deryer enn program dinamik dan so prop lintere. Li enn program ki devlope atraver respe pu prinsip, dabor. Sinon, li pa marse. E li enn program ki tu travayer ki swiv osi konpran.
Li enn mobilizasyon kont kapitalist. Kont klas kapitalist, ek kont so Leta. Li pa pur enn seksyon kapitalist, non.
Sa vedir LALIT pe viz klas travayer pran puvwar. LALIT pe viz enn veritab revolisyon, pa zis enn ti-amelyorasyon sor klas travayer. Nu pe viz sa, parski li sel vre garanti sirvi limanite ki nu kone zordi.
E, seki bote ladan, klas travayer kapav vinn sel klas dan sosyete, atraver so kapasite, apre enn revolisyon, pu absorb tu lezot ansyen klas dan limem. Me, sa li selman apre enn revolisyon.
Lerla, tu dimunn pu asosye pu travay, e pu deside ki pu fer avek sirplis ansam. Li enn zafer senp, enn kote, e ki deza buku dimunn ena lexperyans fer. E li osi enn zafer byen konplike, ki inplik enn zefor intelektyel ek integrite militan extra-ordiner.
Me, li enn revolisyon neseser. Li neseser fas a bann kriz ki pe menas limanite, e ki pe menas lanvironnman ki nuri limanite ek so sivilizasyon. Ena sirtu 2 kriz ki finn provoke par sistem kapitalist: kriz ekonomik (ki anglob kriz akoz lafen prodiksyon disik ki ti rezon-det Moris antan ki pei, kriz finansye regilye mondyal, kriz alimantasyon mondyal ki pu anpire avek letan e pu pli grav ankor Moris, kriz lenerzi avek finisyon fyuel fosil e retar devlopman lenerzi soler, vag, idro, etc. ) ek kriz klimatik (ki anglob sa seri problem otur tro buku karbonn dan latmosfer akoz elektrisite ek loto, resofman planet ki sa amene, mank dilo, lamonte nivo lamer avek resofman, lasesres ek linondasyon an seri).
Alor, nu bizin idantifye ek mefye bann mobilizasyon kominal, akoz zot pu antrav lalit pu liber limanite depi zug kapitalist. E bann mobilizasyon kominal zot inevitableman selman reflet balans de fors deklas, anplas sanz li. Rasanbleman kominal obligatwarman inplik enn rasanbleman ki pu fini par ranforsi burzwazi.