13.04.2005
Guvernman pa propoz naryen serye fas-a kriz dan sekter disik ek zonn frans
LALIT soke ki Guvernman MSM-MMM-PMSD pena okenn reaksyon ubyen mezir apropriye fas-a kriz ekonomik mortel ki pe kontiyn menas detrir sekter disik ek zonn frans, ek ki pe anmentan detrir plas travay pu laplipar dimunn Moris.
Anplas enn imans program pu prodiksyon agro-alimanter pu exportasyon osi byen ki pu konsomasyon lokal, ki ti pu kapav vinn ranplas sa 2 sekter moribon-la, Guvernman anonse ki li pu sutenir sa de sekter agonizan la ankor plis. E li pu fer sa lor ledo popilasyon Moris an antye. Li pu donn fever pu ankor 5 mulen disik zis ferm laport, met artizan deor, anplas li obliz patron tablisman diversifye, fer lot kalite lizinn agro-alimanter.
Kan Guvernman koz so plan 10 an akselere pu Lindistri Sikriyer, seki li pe dir se akselerasyon destriksyon plas travay.
Tusala vedir, ki Guvernman finn abdik depi so responsabilite ekonomik ek sosyal, e finn plito deside pu protez sekter prive a tu pri ek odetriman tu dimunn dan pei.
Bann mezir pu ti-planter kann, zot osi, bann mezir ki refiz ed ti-planter prodir ek transform prodwi agrikol; pe plito donn permi pu morsele-vann later ki zot ti pe plante. E sa mezir la, li enn mezir pu sey kuver sa krim kan Guvernman pe permet tablisman morsele-vann gran gran but later lor baz IRS (Integrated Resort Scheme).
Kote planter legim, pena okenn gran proze. Guvernman zis ofer enn peyman “one-off” pu serten planter legim ki finn perdi tu dan linondasyon. Me, pu promuvwar enn imans prodiksyon legim pu exporte, sa Guvernman pena okenn propozisyon.
Parey kuma kan travayer zonn frans perdi plas travay, zot osi pu gayn enn peyman “one-off” pu ki zot pa fer manifestasyon dan Zardin Konpayni. Me, veritab kreasyon anplwa, atraver enn plan ekonomik serye, pena naryen ditu.
Kan Jugnauth dir MSM-MMM-PMSD finn kree 46,400 anplwa pandan zot manda, li pa dir komye plas travay zot finn detrir. Pu gayn enn lide, Minis Soodhun fek anonse ki dan dernye 12 mwa, finn perdi 16,000 anplwa. Minis Finans Jugnauth osi pa dir komye nuvo demander anplwa pe sorti dan lekol sak lane. Normalman, sa li apepre 46,400 lor enn period 5 an.
“WTO-compatible”
Kan Guvernman vinn tir drwa dedwann lor enn seri lartik inporte, dekret enn “Duty Free Island”, li pe fer li pu li montre kimanyer li pe swiv mo-dord World Trade Organization, ki pe rod kree enn lemond anfaver konpayni miltinasyonal. Kumsa bann miltinasyonal pu kapav vann zot prodwi dan Moris. Kumsa bann lizinn dan Moris pu riske ferme, prodiksyon pu arte, e travayer pu perdi plas travay. Alor mem si lartik pli bonmarse, pu ena buku dimunn ki nepli ena rant, akoz li nepli ena travay. Atraver bann mezir kumsa ki buku pei dan lemond finn rwine.
Guvernman pretann ki sa mezir la pu ena enn lefe pu bes pri pu konsomater. Anmemtan li dir ki, kan li ti bes drwa de dwann lane dernyer lor medikaman, li realize ki pri pa ti anfet bese. E asterla, enn an pli tar, li pe kumans fer enn letid pu kone kifer.
Kan Guvernman pe dir li pu ankuraz dimunn fer tit ek mwayen antrepriz, mem mikro-antrepriz, li pe vreman sey kuyonn dimunn. Kan pena drwa de dwann, ena gran gran lantrepriz deor, pu balye tu seki apel tit-antrepriz dan bann pei kuma Moris.
Lefe grav ki enn bes drastik dan drwa de dwann ena, se li riske agrav problem balans peyman. Se sa kalite latrap ki kapav fer enn pey kuma Moris rant an kriz striktirel.
Dan ledikasyon tersyer osi, bann mezir ki Guvernman pe propose pe al dan direksyon ankuraz liniversite peyan, komersyal depi deor. E Guvernman pe mem sibvansyonn zot, olye devlop liniversite Moris.
Lozman
Guvernman ti promet 5,000 lakaz pandan so manda. Dan bidze, Pravind Jugnauth finn vinn konfese ki zot pu finn livre zis … 2,500. Setadir lamwatye.
Big Brother
Nu remarke ki Pravind Jugnauth pe investi Rs20 milyon dan enn sistem “Street Surveillance” dan Port Louis. Ledikasyon zanfan andikape dan Moris finn gayn enn sibsid selman Rs17 milyon dan so bidze, me Minis Finans Jugnauth ena Rs 20 milyon pu vey lari dan Porlwi, kuma “Big Brother”. Ondire enn Leta ki pu byen dominn individi ek sosyete.
Me, kifer pe filme dimunn Porlwi? Nu ti pu kontan sit premye rezon Guvernman done: The project aims at the installation of a closed circuit system in Port Louis area with the following objectives: (i) Proper monitoring of law and order situations resulting from demonstrations, processions and roadblocks ..” e apre sa li fer referans bann “eleman kriminel ek zot aktivite”.
Cindy Clelie
pu LALIT
4 Avril, 2005