LALIT pran pozisyon kont Electronic Voting Machines (EVM)
13.12.2004
Merkredi dernye enn delegasyon parti LALIT ti al depoze divan Select Committee lor EVM.
LALIT finn exprim so dezakor avek EVM parski li deplas puvwar pu chek derulman prosesis demokratik depi sitwayen (kandida, azan dan landrwa) ziska dan lame bann teknokrat.
LALIT finn osi exprim krint lor EVM lor baz ki pe propoz ranplas enn sistem ki personn pa pe dir pa pe mars byin. Avek sistem aktyel ki baze lor balot nu ena enn seri posibilite demokratik pu sitwayen kontrol derulman votman:
Asire ki votman pe fer dan enn fason ekitab. Tu kandida ena drwa plas zot prop azan dan lakur lekol, dan klas zur eleksyon, ek osi zur kawnting pu veye ki pena frod ubyen mem erer.
Apre eleksyon kandida ek azan kapav verifye ki bwat pe sele, e kapav vey bwat la enn lanwit pu anpes "tampering".
Zur kawnting, kandida ek azan kapav prezan pu konstat ki bwat byin sele e pu truv sak biltin amezir ki pe fer kawnting.
Anka ena kontestasyon kapav al ver rekawnt ubyin mem ver enn "scrutiny" divan Lakur Siprem pu desid lor rezilta final.
Parkont avek EVM pena sa bann chek demokratik la. Okontrer sitwayen, azan politik, zot exklir. E zot ranplase par bann teknokrat ek klark. Sa bann teknokrat-la kapav fasilman "aste" par bann parti ki ena larzan.
EVM osi port lezot risk:
Masinn bloke pandan eleksyon e tu vot ki fini exprime dan sa masinn la siprime.
Masinn la fini manipile avan eleksyon pu li kontabiliz vot dan fason ki finn program li.
Konplikasyon parfwa poze kan nomb kandida ki lor lalist finn depas maximun nomb kandida ki enn masinn kapav anrezistre.
Dimunn perdi konfyans dan sistem la an labsans prev fizik lor kimanyer zot finn vote.
Konpayni prive ki furni masinn EVM, byen suvan bann bayer-de-fon bann parti politik, ubyen bann azan (par exanp, Repibliken dan Lamerik).
LALIT napa truv prezantasyon kart idantite kuma enn garanti kont frod etan done kart idantite limem kapav fose. Klerk-la kapav osi swazir pu les enn dimunn al vote lor baz ninport ki but papye, akoz zis li ki pe cheke. Enn teknokrat ena swa pu tir lay ar kikenn so kart idantite, pu truv kit problem ar kart-la. Si kikenn inn perdi so kart idantite, nu pa truv li enn rezon pu li perdi so drwa demokratik pu vote. Nu osi ena enn veritab kosmar ki bann dimunn avek larzan pu kapav "aste" kart idantite dimunn feb dan kan adverser.
Kuma sistem ete aktyelman, azan dan sant de vot zur eleksyon kapav idantifye dimunn ki vinn vote swa pu enn dezyem fwa swa lor nom enn lot elekter.
Anplis bann obzeksyon de fon, LALIT pa dakor ar depans egzazere pu aste EVM, e osi risk ki bizin depans ankor pu sak eleksyon etandone lifetime lekpiman kompyuter li 3an.
LALIT osi atir latansyon lor vag protestasyon ki finn ena kont EVM dan Leta Zini swit a eleksyon prezidansyel. Finn ena par milye ka ki finn raporte kot masinn finn bloke pandan eleksyon, masinn finn rezet vot dan sant-de-vot kot finn gayn buku elekter pe vote. Suvan nomb total vot pa finn korbor ar nomb elekter, e vot pa pe reflekte seki elekter finn exprime. Enn search lor Internet, finn donn 1.2 million lantre, lagrand mazorite pe expoz ka frod ek lezot problem.
LALIT truv ki sistem balot pe mars byin, e si tutfwa ena problem suleve, li pu manageable de pwin vi imen, me parkont problem avek EVM li pu selman rezud a enn nivo teknik ki andeor nu konpreansyon.
Pu tu sa rezon la, parti LALIT kont introdiksyon Electronic Voting Machines dan Moris.
Rada Kistnasamy
Pu LALIT
13 Desam, 2004
