Manb LALIT detenir 45 minit par larme Israel: Dayeri kontinye

08.09.2004

Samdi 4 Septam, 2004

* 7:40 am Pran Servis (bis) depi Hares pu al Chekpoynt Zaatara.
Ena enn long lake tu Servis, taxi, lezot veykil ver direksyon Salfit parski solda lor Chekpoynt inn aret enn bis Palestinyin ek pe chek tu bann pasaze zot ID ek zot bann bagaz. Kate, Dunya ek mwa pas Checkpoynt pu al direksyon opoze setadir Chekpoynt Huwara. Solda pa finn dimann nu ID.

* Tu rezo transpor piblik - bis, servis ek taxi Palestinyin reglemante par bann Chekpoynt.

* Tantativ pu al Nabluz. Nu ti reysi zordi gramatin.

* Nabluz - enn lavil inpresyonan. Mo premye gran lavil apre lakanpayn Salfit. Dan lantre lavil, Biro Palestinian Authority bombarde dan 2em Intifada (kumanse an Oktob 2000) par enn roket depi enn elikopter larme Izrael.

Enn zoli lavil ant Montayn Abel ek Montayn Jerzim. Tulede montayn ena kuler zonn ek blan akoz kuler bann glasye. Bann lakaz sirtu bann flat 4-5 letaz inpe kuma bann flat NHDC dan Bambous lor sak flan tu le de montayn. Dan lantre lavil, lor sak kote bann gran sime prinsipal ena bann pye kuma pye privet anviron 8-pye oter - zot tron penn blan e feyaz kupe dan form enn ron. Ena buku loto konpare ek Salfit - rul brit ek vit. Nu finn pas divan Solidariti Tent dan Nabluz kot enn madam ki ti pe fer lagrev lafaim finn mor dan kuran lasemenn.

* Liniversite Annajah - 2 liniversite avek 10,000 etidyan. Tu etidyan bizin fer enn sertenn nomb er travay volonter par semenn dan bann lorganizasyon sosyal dan larezyon.
Zwenn 4 etidyan e zot analiz lor bann form rezistans.

* Zwenn 2 zenn fam Namarik. 20 an ek Samara 23 an, etidyan liniversite. Project Hope.
Sak minit ki pase dan Palestinn vedir rezistans. Parski sirviv dan Palastinn okipe vedir rezistans. Profeser ek etidyan ki bizin pas chekpoint tulezur gramatin ek tanto pu ariv lekol li enn form rezistans. Pu resi gard lekol uver, pu bann profeser ek zelev ariv lekol, li enn form rezistans kont lokipasyon pu gard drwa a ledikasyon. Pu bann dimunn resi ariv dan zot lye travay, buze ant bann chekpoynt malgre tu intimidasyon ek represyon lor bann chekpoynt enn fason pu reziste kont restriksyon lor liberte muvman abitan Palestinn.

Pli gran travay zordi dan Palestinn se pu pa perdi lespwar me sirtu pu mazinn form ki lavenir dan enn Palestinn lib kan mem komye lwen sa kapav ete. Zordi Chalenj divan tu bann aktivis, se kimanyer artikil sa lexperyans ki bann zanfan zordi dan Palestinn - tu zanfan ant 4 an ek 7 an finn viv Premye Intifada (1997) ek Dezyem Intifada (Oktob 2000), pu konpran lavi su lokipasyon zordi pu batir enn Palestinn lib.

* Zwenn de frer Issam (23 an) ek Alla 25 an. Project Hope.
Forgive not forget. Sirtu an Arabik - Faz inportan dan lalit dan Palestinn. Rol sutyin depi andeor Palestinn, Izrael ek leres lemond kapital pu truv enn solisyon dirab dan Palestinn ek Izrael.

Buku analiz lor linportans fam dan partisip dan politik aktiv ek poz kandida e rol fam dan enn program politik ki kontenir lexperyans pase, lavi zordi (su lokipasyon) ek lavi posib dime san miray ek san lokipasyon. LK, enn fam e ki so kontribisyon dan met lakoz Palestinn lor azanda ti inportan. Me zordi sa kalite aksyon pa pu amenn progre dan lalit pu enn Palestinn lib.

Buku kestyon lor lespas sosyal ki fam ena isi dan enn sosyete kot relizyon osi inportan - ki li Islam, ki li Judaism. Lafors fam dan Palestinn e dan Izrael pu ena enn rol determinan dan seki pu arive dan Palestinn ek dan Israel. PLO avan bann intifada (sirtu zom), premye ek dezyem Intifada sirtu zanfan ek zenn ti dan lavangard, zordi rol fam dan lavangard pu enn Palestinn lib li krisyal.

Deba interesan lor rol bann Internasyonal (bann volonter ki sorti lot pei pu vinn donn kudme) dan Palestinn. Danze si pa get kontribisyon travay bann Internasyonal dan enn perspektiv pli gran e dan so artikilasyon ek lalit tulezur pu fer fas a Lokipasyon ek lalit politik pu enn solisyon dirab dan larezyon. Bann etidyan dan enn fason byin poli me byin reflesi inn sulev sa kestyon-la. Enn kestyon ki pe diskite depi inpe letan dan IWPS ek ISM antot.

Kestyon poze kimanyer bann volonter Internasyonal diferan depi bann azans kuma USAID.

Lor alternans politik zordi dan Palestinn: sityasyon trwa puvwar ki pe ko-ekziste - larme lokipasyon, PA (Palestinian Authority) e Fridom Fayters. Kapav mansyonn isi enn 4em puvwar se puvwar sa bann miltitid organizasyon formel ek informel dan Palestinn profon ki pe sey organiz lavi otur bann vilaz pu sirviv su lokipasyon e pu batir lespwar pu get lavenir. Dan eleksyon lokal ki pu ena lye dan Desam 2004, sa lafors-la ena posibilite pu ena expresyon politik (premye fwa pu ena eleksyon vilaz/lavil dan Palestinn). Eski bann Setelmennt pu tom dan bounderi elektoral, eski bann vilaz Palestinyin ki truv lor kote Izrael miray pu kapav vote u non? Pu interesan pu swiv tu sa prosesis elektoral, kanpayn o nivo bann vilaz/lavil e linpak enn tel mobilizasyon rezyonal lor Eleksyon Zeneral e Prezidansyel ki pu ena lye an prinsip an Zanvye ek Fevriye 2005.

Tu bann parti politik existan finn fini dir ki zot pe partisip dan eleksyon : Amas ; Fata (dan PLO) ; Fron Popiler pu Liberasyon Palestinn (dan PLO) ; Jihah Islamik ; People Party (dan PLO).

Ena gran konsansis lor enn manda a prosenn guvernman Palestinn ki pu turn otur enn program politik ki inklir liber Palestinn depi okipasyon, plis demokrasi pu Palestinyin, plis lazistis ek plis egalite.

* Apre nu finn get enn fim-temwanyaz par Emanuelle Bom lor 2 zanfan 10, 15 zan ki zot travay vey trupo kabri lor montayn dan Nabluz. Kimanyer bann solda Izraelyin finn tuy zot lor montayn kan zot ti pe amenn zot kabri marse pu manz lerb lor montayn.

* Nabluz enn site byin ansyin. Ena enn vye site ki byin byin vye. Lor vye site ki suterin, inn mont enn pasaz avek enn plafon dan form enn demi serk. Lor sa bann pasaz demi-serk-la inn mont nuvo site. Dan pasaz ki zis pu pyeton, ena bazar. Sori mo pa kapav avoy zot parfin par mel, me la ki mo finn konpran ki ete parfin Loryan. Dan ena plas, mo finn desann anba pu al vizit bann lizinn savon ansyin net ek bann salon dite dan lepok, mo kwar, lemiletinnwi. Enn espes janta pu kraz lagrin e pilon pu pil kafe.

Bazar inpe kuma enn versyon Arab Tawn dan Rose Hill. Nann tu kalite, fri ek legim, tu kalite nets pistas, kasyu, zamann, anfin tu kalite, linz, sulye, meb, ek bann trisik pase andan vann bann gato ki fek kwi.

* Kan andan sa bazar la ek tu so lavi ek animasyon, bann vestiz sa sivilizasyon ansyin ki ti la, u kapav preske biliye u dan Palestinn su lokipasyon.

Kuma u sorti, u bizin fer fas realite. Lor miray partu ena lafis avek foto dimunn kinn mor dan 2em Intifada rezistans a Lokipasyon finn ena 3,500 Palestinyin mor. 4,000 lakaz Palestinyin detrir. Pye zoliv lor 1,000 dunum (isi kumsa mezir pu later, mo pa konn so konversyon an arpan) finn kupe par larme Izrael. 1,500 Palestinyin inn sirviv me avek enn grav andikap fizik.

Kan u pas dan ena plas dan Nabluz, u viv sa atrosite lokipasyon. Nu pas divan lakaz lafami Shubi ki larme Izrael finn buldoze e finn tuy enn fami antye - enn granper, so bann garson, tifi, belfi ek ti zanfan (9 gran dimunn, tu bann zanfan ek enn fam ansent). Lakaz buldoze ankor la kuma enn temwanyaz sa atrosite-la.

Kan Issam, Alla, Namarik ek Samara koze, zot fer nu rapel atrosite Lokipasyon kan nu tann komye mamb dan zot fami ek zot kamarad finn mor dan rezistans a Lokipasyon. 20 kamarad Issam inn truv lamor e mama Issam ek Alla inn perdi 10 mamb dan so fami enn sel ku. Lezot etidyan ki nunn zwenn, montre nu zot kamarad lor lafis kole lor miray ki inn truv lamor par bal larme Izrael. Alor li enn temwaynaz dan le prezan, temwanyaz lanpler destriksyon e sufrans lepep Palestinyin zordi.

Nu pas kot de lizinn savon ki Larme Izrael finn detrir konpletman parski swadizan sa de lizinn-la savon ti pe fabrik zarm.

Nabluz enn lavil kot Fridom Fayters ena enn linflians ase gran. Alor li enn lavil ki su sirveyans konstan larme Izrael. To kazyalti parmi Fridom Fayters e dan popilasyon sivil par bann solda Izrael dan Nabluz byin ot.

* Balata Refyuji Kemp
Nu finn zwenn bann aktivis ki pe travay dan sa kan refizye. Ena enn gro birokrasi otur bann refyuji kemp etan done zot bizin pran finansman ek bann organism otur UN ubyin bann lorganizasyon led.

Balata Kemp fer rapel kestyon refizye ki truv andan Palestinn ek usi refizye ki truv andeor Palestinn. Lalit pu lafin lokipasyon, lalit pu enn Palestinn lib pu depann manyer ki kestyon refizye pu regle. Kestyon Refizye li pu neserman form parti dan enn solisyon dirab.

* Montayn Abel
Nu finn al lor montayn Abel pu get Nabluz depi lao. Bann zenn rakonte ki zot pa kapav vinn lor montayn apre 8:00 di swar. Apre 8:00 aswar, larme sorti depi lot kote monatyn pu aret u tir bal kont bann dimunn ki pe pran ler. Lot kote montayn, ena enn lizinn ki ranz bal ki truv anba later. Ena sistem proteksyon lazer otur lizinn bal ki otmatikman deklans bann tir mitrayet si kikenn apros a tan distans a sa lizinn-la.

* Montayn Jerzim
Ena enn Setelment ki okipe par bann Sumeryenn Jyu.

* Lor Chekpoynt Huwara
Rant Salfit depi Setelmen, solda aret nu veykil. Nu dan detensyon par larme. Gard 3 paspor. Kat solda telefonn lapolis pu vinn fer arestasyon. Asiz dan langar. Bann solda tuzur zot fizi pwinte lor dimunn ek ki zot pe koze avek tu kalite menas arestasyon ek deportasyon dime gramatin ver Vyenn. 40 minit apre, bann solda dir lapolis pa pu kapav vini akoz zot tro okipe. Alor bann solda inn rann nu nu paspor. Travers chekpoynt. Lot kote chekpoynt, enn rezo inkrwayab - telefonn mobayl, kamyon, taxi, servis rant an aksyon dan enn vites inkrwayab. Dan enn ertan ariv The House.

Setelment
Wi, setelment vedir mem zafer ki koloni - refer a map dan lakwizinn. Isi dan Palestinn ek dan Izrael, apel sa Setelment.


Sityasyon dan Izrael
Ti ena lagrev Profeser dan Izrael kan lekol ti rantre. Pe menas lagrev zeneral dan Servis Sivil akoz menas rediksyon lanplwa, menas pu diminye saler ek menas kont drwa pansyon.

Dan Larezyon - Liban
2 Septam - Dan kad eleksyon prezidansyel dan Liban, Konsey Sekirite UN vot enn rezolisyon US segonde par Lafrans (1) pu ki pena okenn intervansyon dan Liban (2) pu disbannd militya Libane ek non-Libane dan Liban (Ena 17,000 solda Siryen dan Liban). Vot inn al 9 pur ek 6 abstansyon. Li enn vot ki explisitman viz Hezbollah. Sa muv dan UN pas US kadre dan kanpayn Guvernman Izrael kont Lasiri. Izrael pe blam Lasiri pu dernye atak swisid dan Be'er Sheva kot 15 dimunn inn mor.


Lagrev Lafen
Lagrev Lafem dan bann prizon inn sispann depi Vandredi 2 Septam exsepte dan Prizon Be'er Sheva. Enn mama (50 an par la) ti pe fer lagrev lafaim dan Nabluz inn mor o-milye sa semenn-la. Enn so garson inn mor dan enn swisayd bominng ek enn lot so garson dan prizon.

Lezot nuvel depi Salfit
Ammar Hassan depi Salfit ti finalist dan Superstar 2 - enn espes Ghit Ghata Chaal pu tu bann pei larezyon. Enn santer Libyin ki inn ganye. Tu dimunn pe koz sa e byin sir ena tu kalite analiz lor kifer Ammar Hassan pa inn ganye !