14.06.2018
LALIT members met at the LALIT offices at 3:00 pm to follow the Pravind Jugnauth Budget Speech, which finished at 5:00 pm. One of our members meanwhile went to fetch a copy. Now at 6:15, after discussion we are uploading our first comment.
Komanter LALIT lor Bidze 2018
LALIT truv Bidze la inklir sertin laspe byin trakasan.
Pravind Jugnauth, malgre li fer plizir referans a 50an Lindepandans dan so Diskur Bidze 2018, e malgre ki definisyon enn pei (indepandan) li -
1. So later (andan so frontyer),
2. So lamer (Moris ena 2.4 million kilomet kare andan so dilo teritoryal),
3. So sitwayin (kisannla enn Morisyin),
Antan ki Minis Finans, li kareman met an-peril konsep Moris kuma enn pei indepandan. Anu get 3 definisyon enn “pei” enn par enn.
Lor kestyon later:
Pravind Jugnauth pe kontiyn permet proprieter later tablisman konverti bon later agrikol, betonn li, morsele li (asterla san permi), vann li ar milyarder depi deor; li pe kontiyn donn sibsid pu sa depi larzan piblik.
Sa vedir Pravind Jugnauth pe permet vann pu de-bon sa sel rises ki kapav servi pu kree anplwa agrikol e osi kree anplwa agro-indistriyel dan lavenir; li pe ipotek pei.
Sa osi vedir Guvernman pe sibvansyonn milyarder ki aste vila, e li pe sibvansyonn tablisman ki vann vila, kan ena nu estime ki ena 100,000 fami san enn bon lakaz Moris (laplipar pe res dan lakaz zeritye san okenn drwa), e kan Guvernman Jugnauth pe refiz reloz mem dimunn ki pe viv dan lakaz danzere kuma lakaz lamyant.
Jugnauth propoz bann ti-proze lakaz zuzu pu sipozeman diversifikasyon agrikol, e li pa koz ditu lor nesesite devlop agro-lindistri lor gran lesel. Alor, lor sekirite alimanter seki li pe dir, li enn eye-wash.
Li ranvway problem ki lindistri sikriyer Moris pe rul a enn lapert, e pe bayant later pu flot limem, pu apre bidze (Li finn met dibut enn Komite). Sa ranvwa la li akoz li tro inpopiler pu enn Guvernman akord sibsid pu patron tablisman, alor li pa kapav met li dan Bidze kan tu piblik pe swiv.
Lor kestyon lamer:
Pravind Jugnauth anonse ki li pe invit bato lapes indistriyel depi pei deor asterla kumans vinn lapes dan “shallow water banks”, anmemtan ki li kontiyn restrenn kart peser lokal, e rod eliminn peser tradisyonel.
- Li pa propoz kreasyon enn lindistri lapes lokal lor gran lesel, kuma mem Sesel ena.
- Swit a zizman UNCLOS lor lamer otur Chagos, e swit a dilo teritoryal konzwin ar Sesel ki Moris ena asterla, tu seki Jugnauth truve pu propoze, se ki bato lapes depi deor vinn lapes isi!
Lor kestyon sitwayennte pei:
Pravind Jugnauth pe introdir enn sistem pu vann sitwayennte e pu vann paspor Moris!
- Sa permet enn rekolonizasyon Moris; sa li akoz enn milyoner ki aste sitwayennte Moris, kapav lerla aste later ek seki li anvi dan Moris.
Sa mezir “vann paspor Morisyin”, li osi, kan pran li ansam avek sa linisyativ ekonomik Lafrik (Africa Strategy) ki Pravind Jugnauth koze dan so Diskur Bidze, li riske vinn kuma enn viris ki permet rekolonizasyon Lafrik atraver Moris.
Anmemtan seki pa ena dan bidze osi byin sokan:
1. Lor kreasyon anplwa ena strikteman naryin. Li ofer zis treyning pu ki somer disparet pu enn tan depi sif somaz.
2. Lor enn plan pu fors lindistri sikriyer plant prodwi alimanter dan totalite so antreliyn pena naryin. Anfet, pena naryin pu anpes lindistri sikriyer, ki propieter tu bon later pei, amenn pei la an rwinn.
3. Lor menas privatizasyon CWA, li pa dir naryin. Zis ki pa pu ogmant pri dilo.
4. Lor lenerzi renuvlab lor enn gran lesel, pena gran proze – apar park solar sekter prive.
Rajni Lallah pu LALIT, 14 Zin 2018.