Political Overview by Ram Seegobin
09.02.2016
Apre enn an Guvernman Lepep, li enn moman pu pas an-revi tu parti politik dan pei, ki zot dan Guvernman, dan Lopozisyon Parlmanter, dan lopozisyon extra-Parlmanter. Kumsa nu tu kone ki lezot lafors ena otur nu dan LALIT lor lasenn politik, e ki zot reprezante.
Nu fer sa kalite tur-dorizon la, pu ki nu konstaman gard enn perspektiv politik dan tu nu travay antan ki militan sosyalist. E, la zordi, nu ena enn nuvo peyzaz politik depi enpe plis ki enn an.
Sa lane 2015 ki fek traverse finn prinsipalman enn lane kot nu finn get demantelman ansyin rezim Parti Travayis. Li ti opuvwar 9 an, e li ti’nn instal enn Leta Travayist. E nuvo rezim otur Jugnauth finn demantel li, kuma nu finn deza analize lor nu web-sayt (Get dan “more”, e skrol.)
Nu finn gayn enn rekonpozisyon
- Dan Guvernman
- Dan Parlman
- Tradisyonel andeor
- Emerzan
- Gosizant andeor Parlman.
GUVERNMAN
Dan Guvernman, setadir dan Lalyans Lepep, ena dabor MSM.
MSM
MSM, remarke, li ti forme an 1983, antan ki Guvernman. Li ti enn fizyon ant enn but MMM ek PSM, kan zot ti deza dan Guvernman, ki finn vinn MSM, e finn exklir MMM depi Guvernman. Malgre ki MSM ti dan Guvernman – e suvan li finn dan Guvernman – li finn reysi sirviv kan li pa dan Guvernman. Li sirviv parski li ena gran surs finans. Li anplway dimunn. Li anplway kandida bati. Li anplway konseye minisipal bati. Li ena enn ti-larme ki li anplwaye. E tu sa resurs finansye la, li kontrole par dinasti lafami Jugnauth. Li rule par Sun Trust ki propriete lafami Jugnauth. Si met bann Jugnauth deor dan MSM, zot pu pran zot Sun Trust, ale. Zot batiman tu!
Enn lot partikilarite, se li surf lor sa sipoze “premye mirak ekonomik” an 1987. Taler nu diskite kifer mo pe dir “sipoze” pu sa mirak la.
MSM, li ena enn lot lafors. Li konn explwat fristrasyon ki politik Travayis amene. E politik Travayis li inevitableman provok fristrasyon, sirtu so politik demokratizasyon lekonomi. Sa politik la, li depann lor donn kontra bann pros Travayis, akord bay, alwe tennder, donn plas travay ar dimunn pros ar u. Me, kan u donn enn dimunn pros kiksoz, ki arive? 10 lezot dimunn ti ule li, alor 9 amerde. Kifer zot, zot pa finn gayn sa faver la. MSM byin malin dan explwat fristrasyon sa lot 9 la.
E, lor la MSM, Aneerood Jugnauth limem, li servi kominalism san ezite. An 1995, li ti kree kominalism otur GN 114 ek kolez konfesyonel, e li finn perdi eleksyon kareman. Dimunn finn truv zwe la, e li finn perdi byin mem.
Aneerood Jugnauth e buku lezot dan MSM ena reflex anfaver represyon – zot servi lapolis, CCID, servis sekre, tusala brit-brit. Soodhun al get CCID kan kikenn dir kiksoz kont li, CCID aret Shakeel Mohamed lor enn sarz provizwar farfeli. Aneerood Jugnauth depi lontan li ena sa tandans la. Nu konn so bann koze: “Ar mwa pena kata-kata”, “Pa met ledwa dan langrenaz”, etc.
PMSD
Ena osi PMSD. Li nepli sa PMSD lontan, e li sertennman nepli ena sutyin inkondisyonel depi burzwazi istorik. Li pena sa zar sutyin kuma Gaetan Duval ti ena. Apar, kitfwa, dan sekter turism, burzwazi istorik byin prezan, e nu gayn sa ansyin raprosman la. PMSD inn servi par Ramgoolam, e zordi par Aneerood Jugnauth, kuma enn beki kominal. Alor, nu truv PMSD divan-divan net otur abolisyon lesklavaz, festival Kreol. PMSD sef dorkes ladan. PMSD gayn so lafors par plas so bann dimunn dan laparey deta. E li fer li dan enn drol fason. Par exanp, PMSD kontrol Minister Turism, kot Xavier Duval Minis. Lerla PMSD met so dimunn partu dan sekter la: depi lao, Robert Desvaux ansarz MTPA, ziska anba net, anplway dimunn pu penn lakrwa kuler ble lor lafis ki lor bistop. Li vre. Zot anplwaye par Minister Duval pu al met ladrwa ble.
E Xavier Duval, li konn navige. Li reysi enn zafer inposib preske; li evit, ziska ler, sarye fardo Ramgoolam. Purtan pandan 9 long lane li ti enn sef dan rezim Ramgoolam. Li ti ladan, anplin. 2-3 mwa avan gran defet la, li reysi tir so kanet dan zwe, e li pa gayn naryin kan expoz tu sa dezord grav dan reyn Ramgoolam. Lider Lopozisyon Bérenger pe sey dir, “Abe, Xavier pa ti Minis Finans?” Me, MMM, li osi, mank kredibilite pu sa ena mordan. Kimanyer Xavier Duval reysi fer sa? Akoz Jugnauth byin bizin li.
Muvman Liberater (ML)
Ena ML.
Ki ML ete? Li enn sisyon anti-Bérenger dan MMM. Zot ti kont lalyans ar Travayis. Ki ML reprezante? Li difisil pu dir. Li “Liberater”, li paret, zis par rapor ar Bérenger. E li byin difisil konn kiksoz ankor.
ML, ena enn nuvo fardo pu li sarye: Minis Gayan. Tu le semenn, li fane. Sak fwa li uver so labus, li met so lipye ladan. Enn “Gayannri”, kuma lapres sikann li. ML bizin sarye sa fardo la. Kestyon nu poz nu-mem, eski sa ML kuma li ete asterla, kapav benefisye depi erozyon labaz MMM? Li pa paret. Ti ena enn seynman dan kumansman. Me, la, Guvernman pe vinn ase inpopiler, alor li difisil pu ML rekrite kan li ladan. E si li dan Lopozisyon, MMM pu bif li.
Guvernman Lepep, an antye
Guvernman Lepep, kuma enn antite, zot pas tu zot letan demantel Leta Ramgoolam. Enn parti sa travay demantelman la, se klerman pu prepar terin pu ki Pravind Jugnauth vinn Premye Minis inkonteste. Zot bizin detrir Navin Ramgoolam ek Travayis. Lerla Pravind Jugnauth pu reyne pu plizir manda. Sa ti dan zot plan depi kumansman.
Me, sa plan la finn vir anba-lao avek zafer Medpoint. Kan Pravind Jugnauth gayn enn kondanasyon su lalwa anti-koripsyon, sa finn bulvers MSM buku. Pravind Jugnauth inn bizin demisyone kuma Minis. Alor, li zis aparet tanzantan lor TV. Li sipoze lider MSM, me li pa paret ditu alez dan sa rol enpe drol la.
E pandan sa enn an la, nu finn sirtu gayn sa gran netwayaz: Ena tu ramifikasyon BAI, ena lalwa Good Governance, ena Betamax, ek lezot skandal. Anmemtan, nu pe gayn nominasyon dan diferan Minister ek para-etatik ki pa paret tro diferan depi su rezim Ramgoolam. Sa vedir, netwayaz enn kote, e refer mem politik ki pu bizin netwaye apre.
Ki stratezi devlopman Lalyans Lepep? Sa lalyans la ti anfet met dibut zis avan eleksyon. Alor, zot pa finn gayn letan zwenn, reflesi ansam, prepar enn Program ansam. Li ti zis bakle. Zot finn gayn enn lalist 12 zafer ki pa ekivo enn veritab program – zafer kuma permi apwin, pansyon vyeyes, spiyd kamera. E dan Lalyans la, zot pa ti devlop enn koerans. Anfet zot pa ti krwar zot pu gayn eleksyon. E kan zot finn gayne, zot finn gayne san enn program.
An-pasan, kan mo ti pe drafte sa lartik la, e Premye Minis e Minis Finans pa dan okenn parti. Me, avantyer Vishnu Lutchmeenaraidoo finn fer aplikasyon e finn aksepte dan MSM. Li, Vishnu Lutchmeenaraidoo, li inpe kuma Sithanen. Li enn kado ki bondye inn fer a pei Moris. Alor, li ena enn mem kalite trazektwar ki Sithanen. An 1982 Vishnu Lutchmeenaraidoo ti dan MMM, an 1983 li kit MMM, al ar MSM. Plitar, li fer enn nuvo parti ar Ajay Daby. An 2010 li kandida MMM. Li pa eli. An 2014, li kit MMM zis avan eleksyon, e li vinn kandida Aneerood Jugnauth. La 2016, li rant dan MSM. Li krwar li enn fezer mirak. E li bizin rod plas kot li kapav fer mirak. Sa explik so trazektwar.
Dan Guvernman seki kree problem pu Lalyans Lepep, ena osi lefet ki sa 2-la pa ti dan okenn parti. Lider Lalyans Lepep pa dan enn parti, e Minis Finans fek rant dan MSM.
Lider MSM, pli gran parti dan Guvernman, Pravind Jugnauth – me li pa dan Kabine Minis.
Alor, kimanyer zot pran desizyon? Enn konplikasyon terib, sa. E kan Vishnu Lutchmeenaraidoo zwenn MSM li enn siyn ki zot pe gayn sekus depi sa bann konplikasyon la.
Dayer, piblik kone ki finn ena konfli ant Soodhun ek Duval. Li ti lor zafer Eid Mubarak. Lerla finn gayn konfli ant Bhadain ek Vishnu Lutchmeenararaidoo lor zafer double taxation ar Lend. Roshi Bhadain dir fini negosye, Lutchmeenaraidoo dir non li pankor fini negosye. E ziska ler, pankor fini negosye.
Ena enn konfli obzektiv ant Aneerood Jugnauth ek Lutchmeenaraidoo. Minis Finans fini fer so diskur bidze. Sa diskur la se vizyon Minis ansarz lekonomi lor lavenir. 2-3 mwa apre, Aneerood Jugnauth fer enn diskur pu donn so vizyon pu lavenir.
E kan ena problem, Aneerood Jugnauth vinn lor televizyon, swa li vinn fer enn diskur par la. E suvan, pu ki li tini Guvernman ansam, li bizin mars lor platband Lutchmeenaraidoo.
Tu dernyeman, li paret ena konfli ant Aneerood Jugnauth ek Pravind Jugnauth. Lor Vis Prezidans, par exanp. Tu dimunn ti asime ki Menon Murday pu vinn Vis Prezidan Repiblik. Lerla enn bozur, kan ler vini pu nom li, Aneerood Jugnauth dekuver ki li enn atenndent. Ondire, li pa ti kone. Asterla, ena enn koze kumkwa bannla pu nom li dan biro Premye Minis. (Petet kuma Premye Minis office attenndent). Me, kan SAJ dekuver li enn atenndent, li dir dimunn ti pu riy nu onivo internasyonal si li ti nome. Alor, pa pu nom li. Pravind Jugnauth, li, li kontiyn sutenir li piblikman. Lot problem leve. Zot al desid lor Madam Naraynen. Me, li osi, li pena kalifikasyon – sann kutla “kalifikasyon kominal” ki sa kalite politik la exzize.
Lerla gayn zafer nom enn nuvo Direkter Zeneral MBC: Roshi Bhadain ule Jean-Claude de L’Estrac. Li pran li, al get Aneerood Jugnauth dan so biro, propoze li vinn Direkter Zeneral. Aneerood Jugnauth dir OK. Me, li dir, bizin get lider parti. Bizin konsilte lider parti. Drol. Li ti bizin dir “Bizin diskit sa dan Kabine.” Kifer li pa kapav dir sa? Akoz Pravind Jugnauth pa dan Kabine. E li plitar pu sirman regayn Minister MBC ankor, alor bizin konsilte li. Alor, Aneerood Jugnauth dir al konsilte lider 3 parti. Lerla al truve ena dimunn parmi sa 3 la ki pa dakor ar L’Estrac. Collendaveloo dakor. Xavier Duval dakor. Alor, ki sa lider parti ki pa dakor? Oblize Pravind Jugnauth. Alor, L’Estrac pa nome.
Stratezi Devlopman Lalyans Lepep
Sa kalite problem la, enn apre lot, rann nerport ki stratezi devlopman Lalyans Lepep ase konfi. Ena tro buku konfli ek potansyel konfli intern pu zot-mem zot konn zot vre stratezi politik.
Me, zot stratezi ekonomik, nu kapav dir, li baze buku lor ranforsi kapital finansye. Guvernman anfaver enn lekonomi baze lor servis – lasirans, Bennking – e pa telman lor prodiksyon – ki li lizinn ubyin plantasyon. Sa lekonomi servis ki li pe promuvwar, li inklir zafer kuma Smart Cities, Heritage City, Lepor. Me, pena okenn sekter ki zot pe promuvwar ki prodir kiksoz. Smart City ek Heritage City, zot klerman proze imobilye. Investi dan later, mont batiman, vann li.
Alor, li baze lor investisman prive – ki li lokal ubyin internasyonal. Kote internasyonal, MSM ena lyin sirtu ar Mwayin Oryan ek Lasinn.
Zot stratezi ekonomik, li baze osi lor devlopman Lepor, depi GRNW ziska Be di Tombo, zot dir. Pu ena bennkering (vann lesans ar navir, enn espes filing pu navir). Zot ena proze pu Por depes, por krwazir, por konntener pli gran. Ladan osi ena diferan pei ki kikfwa pu investi.
Tuzur zot pe viz sa koridor Singapor-Moris. Singapor pu fer hub pu Lazi, ek Moris hub pu Lafrik. Alor tu ant Lazi ek Lafrik pu pas atraver sa 2 hub la.
Pu turism, latitid Guvernman drol. Kumansman 2015, ti pe gayn problem, lotel pa ti ranpli. Zot dir zot pu friz tu lotel pu 2 an. Lerla kan enn-de turis kumans vini depi Lasinn, Lend, zot relarg konstriksyon nuvo lotel ankor. Ena 6-7 fini donn permi. Alor, vreman mank koerans lor letan dan zot aksyon.
Ki li kote lagrikiltir, kote prodiksyon kann ek disik? Zot ena zero refleksyon. Zero plan. Zero proze. Sel plan se “bio”. Zot pu ankuraz planter existan diminye pestisid simik, servi kaka vas. Li pa ekivo enn proze agrikol, sa. Li pa viz pu ogmant prodiksyon. Dimunn ki ti pe met disel rapor, li pu met kaka vas. Se tu.
Sirtu lor kann ek disik ki ena problem. Tu seki nu finn dir pu plis ki 10 an, pe vinn vre. Parey kuma li ti kler pu arive. Me, zot gard tu parey. Kan pri disik ti pu bes 36 %, zot persiste krwar ki li pu zis 36% -- malgre ki nu ti dir ki li evidan pa pu ena enn pri garanti. Lerla pri disik, an realite, li finn re-bese. Dan 2017, li pu liberalize, e li pu rebese net. Pena okenn refleksyon depi Guvernman lor kimanyer diyl ar sa katastrof la. Li kontiyn gard tu agrikiltir otur kann, kann, kann.
Ni pena okenn refleksyon lor devlopman lapes. Sa bann som investisman imans pu Heritage City, Port Louis Smart City, 30 milyar isi, 40 milyar laba, 50 milyar lot kote. Me, enn lindistri lapes, ti kapav devlope ar sa kalite som la. 2.4 milyon kilomet kare lamer Moris – e pena okenn stratezi lor ki pu fer lor Chagos. Ena zizman UNCLOS, byin anfaver Moris, e olye Guvernman fer kiksoz, li dormi lor zizman la.
LOPOZISYON PARLMANTER
Ena trwa parti dan Lopozisyon Parlmanter.
MMM
Ena MMM, ek so 7 depite. Depi 1976, kan li rant dan Parlman pu premye fwa dan enn eleksyon zeneral, zame li finn ena osi tigit depite ki sa. Zame. E li zis parski lezot parti, Muvman Patriotik ar so 5 depite, Travayis ar 4 depite, ki MMM tuzis gard pos Lider Lopozisyon. Si Ganoo ek Shakeel Mohamed ule, zot kapav balans Bérenger kuma Lider Lopozisyon. Anfet, MMM ena problem lidership, li osi. Apre debak dernye eleksyon zeneral, buku dimunn ti blam lidership. Buku zot manb ti insiste lor enn restriktirasyon. Me, naryin pa finn arive. Steve Obeegadoo, ti lev lavwa. Alor, zot met li ansarz vini ar enn plan restriktirasyon. Li finn disparet ar so plan. Alor, MMM rabat lor Bérenger so ansyin ti-plan: Met Ajay Guness kuma Sekreter Zeneral, ek Pradeep Jeeha kuma espes Premye Minis in waiting ansam ar Bérenger. Li fer sa. Li fer li pu mem rezon ki li ti met Jugnauth, Nabasing, enn seri lezot, kuma paravan. Me, ni Ajay Guness, ni Pradeep Jeeha pa dan Parlman. Alor, so plan pa marse tro byin. Pradeep Jeeha ek Ajay Guness pa expoze ar piblik, akoz zot pa dan Parlman. E pena okenn dut ki MMM finn afebli par sisyon Grup Ganoo. Pa ki Ganoo telman for, me akoz MMM – fizikman ek sikolozikman inn perdi buku.
Grup Ganoo
Grup Ganoo ek so 5 depite. Zot rol li kuma enn espes Lopozisyon Lwayal vizavi Guvernman. Zot pretann zot pe fer lopozisyon, me parfwa zot pe mars ek Guvernman. Eski zot ena 2 lipye dan Lopozisyon? Ubyin enn dan Guvernman? Joe Lesjongard finn rann li piblik ki grup Ganoo ti bizin viz pu ranplas PMSD dan Guvernman. Sa donn enn lide kot li sitye li.
Parti Travayis
Travayis ek so 4 depite. So lider grup parlmanter li Shakeel Mohamed. Enn parmi bann Parlmanter, Osman Mohamed, li paret li pe al dan direksyon Guvernman. Guvernman inn nom li lor enn komite lanvironnman, enn kontinyasyon Maurice Ile Durable, ki li ti deza ansarz. Ziska ler pa tro sir si li pu res dan grup Travayis ubyin al ar Guvernman.
Antretan, pu Travayis, problem Navin Ramgoolam kuma lider res antye. Osi lontan ki zot res ar enn lider kuma Navin Ramgoolam, li difisil pu Travayis refer terin. Navin Ramgoolam, ziska ler, nek finn ena lanket pu tu so keys. Pankor gayn sarz. Pankor bizin al Lakur. E ena buku keys: Kanpman Ros Nwar, ka Rs224 milyon dan kofor. Me, tu sa keys pankor kumanse. Eski Travayis kapav relev latet tanki Navin Ramgoolam alatet? Pa evidan. Yer dan enn lagazet, Yousouf Mohamed, ki pa dan Travayis, me li kuma enn konseye Travayis, li li pe dir Ramgoolam bizin ale. Li pe plizumwin sutenir Arvind Boolell. E Arvind Boolell pe sutenir limem. Alor, ena bann Assirvaden tuzur inkondisyonel Navin Ramgoolam. Me Nita Deerpalsing inn twit apre eleksyon. Pran enn bel job Sid Afrik, lerla returne.
An zeneral, Lopozisyon Parlmanter ena 3 parti ki pa kapav travay ansam. Ki li MMM ek MP, zot sat ek lisyin, ki li MMM ek Travayis, li byin difisil. Bérenger blam Navin Ramgoolam pu defet zot lalyans elektoral, e li mem dir – enn zafer ki zame personn pa finn tande – ki li enn “bon zafer zot finn perdi”.Antu ka, zot pa kapav travay ansam.
E si MP ek Travayis zame sey travay ansam, li pa ranforsi zot, ni enn ni lot.
Alor, ena 3 parti byin feb onivo Lopozisyon dan Parlman. Purlemoman, li difisil pu zot asize degaz enn stratezi an-komin. Nu finn truv lexanp, kimanyer zot pa kapav kordine ditu.
Onivo BAI, Travayis atraver Shakeel Mohamed, ankor pe sutenir BAI, li avoka Rawat. Bérenger, li, li ti premye dimunn ki ti dekrir BAI kuma enn Ponzi an 2013, e zordi li vinn kritik rapor nTan akoz li pa finn dir si li enn Ponzi ubyin pa enn Ponzi. Li pa kone kot pu danse.
E kan ti ena amandman Konstitisyon ek lalwa Bhadain, nu truv ankor inkoerans. Bérenger vot anfaver amandman Konstitisyon pu permet lalwa la, lerla li pa vot lalwa la. Me, sa li pena sans.
Kote ICAC, la osi, zot pa kapav akord zot vyolon. Tu manb MMM dan komite Parlmanter ICAC demisyone, ale, akoz MMM pa dakor ar dimunn nome ansarz ICAC. Shakeel Mohamed, li, li reste.
EXTRA PARLMANTER
Dan parti extra-Parlmanter, mo finn diviz li an 3 tip: parti tradisyonel, parti “emerzan” ki disparet, e parti gosizant.
Parti Tradisyonel
Ena 5, tule 5, zot sirtu bann rasanbleman otur enn lider.
Les Verts – li azir plis kuma enn parti ki lezot. Lor letan, li ena enn program omwin pu eleksyon zeneral, li kol lafis, li fer bann aksyon. Me, li tuzur prizyonye enn-de isyu otur Sant Nelson Mandela ek konpansasyon pu esklavaz. Muvman Travayis Militan – enn duzenn dimunn otur Vasant Bunwaree.
PAL – rasanbleman otur Ramsewak
MAM – rasanbleman otur Elizier Fancois
FSM – ki finn byin disparet depi eleksyon zeneral, tu otur Cehl Meeah.
Sa bann parti la, zot ena plito pozisyon ponktyel: “Pak bizin konze piblik” pu enn, ubyin lor “Ledikasyon” Bunwaree ti koze akoz li ti Minis, PAL pran pozisyon enpe kontradiktwar, Cehl Meeah inn disparet.
Pu laplipar, sa bann parti la, pena enn lexistans permanan, ni striktir.
Parti ki Emerze, Disparet
Enn parti dan sa kategori la ti apel Ensam, kot ti ena 2 dimunn prinsipal: Roshni Muneeram ek Gaetan Siew. Parti la inn disparet. Alor zordizur Roshni Muneeram ekrir-ekrir lartik dan lapres, lartik totalman apolitik. Li tret nerport ki size apart politik. Par kont, Gaetan Siew li, li finn vinn konseye lor Smart Cities pu Guvernman Lepep. Li enn zom kle dan Rezim aktyel.
Lot parti emerzan: Justice Sociale, ti prinsipalman Sheila Bunwaree ek inpe so etidyan ki ti kandida. Apre eleksyon, li osi, li ekrir lartik enpe apolitik. So parti disparet. E li paret li pe return kot li sorti dan ISDP, enn ONG. Kuma avan, li re-vinn apolitik, mem anti-politik.
Gosizant
Rezistans ek Alternativ: Zot, zot inn reysi fer enn amalgam total ek ase malsin ant zot lorganizayson politik, enn ONG apel CARES, ek zot travay sindikal dan GWF. Zot finn bruye tu sa. Kan Subron donn enn deklarasyon lor zafer lepor, par exanp, li donn li lor nom Rezistans, e lapres ekut li akoz li enn negosyater sindikal.
Onivo parti, zot lorganizasyon politik, li evidan, e li ti pu drol si pa ti kumsa kan ena sa kalite amalgam la, ena konfli ideolozik ek programatik. Ena sertin manb an-vi ki ris Rezistans dan direksyon ONG, lanvironnman tusa; ena dirizan ki ris li dan direksyon sindika pir. Ena mem dirizan ki krwar ki sosyalism ek kapitalism kapav mars ansam, e dir sa piblikman. E sa mem dirizan la, li travay dan kapital finansye. Li zer bann portfolio investiser. Li enn zeran kapital finansye. Li ti pu etonan si li pa ti kree konfli. Pli ale, pli zot nepli pe tro opere kuma enn lorganizayson politik. Swa zot travay lor lanvironnman, swa lor sindika. Me, amalgam la inn fini al ase lwin. Zot finn nwayot GWF net. E seki finn afebli Subron buku, e finn amenn buku kritik uver dan Media, se manyer li amalgam zafer, e lerla anmemtan devlop lyin pros ar rezim ki opuvwar. Alor, kan li melanz Rezistans ek GWF ek CARES ansam delibereman, lerla, kan dan so travay sindikal pu IFRAMAC, Ashok Subron kolabore ar Roshi Bhadain, li paret Rezistans la pe kolabore, setadir so parti politik. Ar ansyin Rezim li ti parey. Pu sey fer progre sime-kupe pu sindika dan Lindistri Sikriyer, Ashok Subron travay ar Nita Deeralsing, e kan li amalgam sindika ek so Parti, lerla Rezistans evidaman paret pros ar Travayis. Rezistans sarye problem tule 3 lorganizasyon. Parey pu enn lot dirizan byin an-vi dan Ladireksyon, Sabastien Sauvage. Li, li finn rant ansam ar bann patron Jhubboo dan zot proze Trymetys dan Tamarin otur Eco-Bridge, alor, kan li divan-divan dan enn proze kapitalist otur Tamarin, Rezistans sarye sa fardo la.
Rezistans inn fye buku lor lapres pu so lexistans pandan so 10-12 an. Me, lerla, dan dernye 4-5 mwa, finn ena buku kritik uver dan medya pu premye fwa kont Subron ek so Rezistans. Kan li travay ar Bhadain, otur Iframac, kan li vini ar sigzesyon pu fer otozesyon dan Iframac, nu tu ti ase etone. Iframac, li vann loto. Enn parti anplwaye travay lor komisyon. Enn parti dan latelye mekanisyin. Kimanyer pu fer otozesyon ladan? Dan enn lepok parey? Li inposib. U pu fer otozesyon, kan reveni Iframac – anfet ti deza ena lapert – me li depann lor vann loto de-lix kuma Mercedes. Firm prive Mercedes dan Lalmayn, li pu satisfe pu ena enn konpayni otozere ansarz Mercedes Moris? Alor, propozisyon ti enpe dan vid. Alor, buku dimunn dan lapres inn konklir ki li enn propozisyon pu ede pu tir Bhadain dan so problem. Subron inn apiy sa propozisyon la. Me, kan tu dimunn realiz ki li pa posib, buku inn kite Iframac. E problem inn rezud pu Bhadain. Obzektivman li finn rezud par intermedyer Subron. Me, pandan ki Ashok Subron pe travay ansam ar Bhadain lor Iframac, kan anmemtan Rezistans ek Alternativ pran pozisyon anfaver lalwa Bhadain – sa li poz problem politik grav. Kan tu dimunn dan Media, dan lopozisyon, dan Bar Council, truv lalwa la danzere, RA dir zot an-faver lalwa Bhadain? Sa osi, inn fer buku dimunn onivo medya inpe plin ar zot. Zordi dan L’Express ena enn ti kare, parmi bann kare potin, kumkwa depi inpe letan, dan medya zot pe gayn Subron (sindikalis lepor) ek Dorasamy (ansarz Cargo Handing) sakenn pe glis pikan kont lot la, pe rod servi zurnalist pu fer sa, zot pe expoz lefet ki sirtu Ashok Subron pe itiliz zurnalist, pu fer so travay propagann. Alor, sa ti lartik apro-po de byin tigit, li kuma enn warning. Subron nepli ena sa sutyin ki li ti ena onivo medya.
Bizlall
Ena enn lot regrupman gosizant. Anfet li pa mem enn regrupman. Ena plito diferan rasanbleman otur Bizlall. Muvman Premye Me, Muvman Larz, Entente pu demokrasi Parlmanter, Observatoire de la democratie, Secteurs Liberés. Tu sa bann zafer, zot existe, me selman atraver Bizlall. Dimunn rantre sorti. Ramano kapav pe ekrir lor nom Muvman Premye Me, malgre ki Bizlall dir li fini disud.
Bizlall so gran zafer: “enn nuvo konstitisyon pu enn 2yem repiblik”. Pandan deba avek Bhadain, ubyin dan nerport ki deba lor nerport ki size, so sel argiman, bizin enn nuvo konstitisyon ek enn 2yem repiblik.
Parlman Popiler: Prinsipalman otur Catherine Boudet ek CTSP. Sipoze enn platform deba, pu get lalwa, lezot travay vre Parlman, tu sa. Me, zot finn kumans pran pozisyon asterla. Zot ena enn sertin sutyin dan Le Mauricien. Lorganizasyon otur Lindley Couronne, Dis Moi, li osi, li pre ar zot.
No to Biometrik ID Card: Prinsipalman Jeff Lingaya. Li enn grup dimunn an tan ki “individi”. Zot pa azir kuma enn lorganizasyon. E li pa lor lezot size.
Georges Ah Yan – li osi, li azir sirtu lor lanvironnman, lor laplaz. Me, li poze dan eleksyon osi. Li dir li met buku kandida pu li, li gayn buku tan-dantenn. Li ena enn baz dan Mahebourg. Me, zot pa prezan lor lezot isyu.
Alor, kan nu pe konseptyaliz terin politik dan lekel LALIT pe opere, ala seki li ete, anterm lezot lafors politik.
Ram Seegobin, 6 Fev 2016
