Employment, Economic Crisis, and LALIT's Program (In Kreol)

05.07.2013

Kriz ekonomik mondyal, ek aster resesyon ki pe fer ravaz dan Lerop, pe kumans ena lefe direk lor lekonomi Moris, lor lanplwa, lor nivo de-vi klas travayer. Zordi guvernman ek patrona pe oblize rekonet ki sityasyon plito “som”. Avan sa, Gu-vernman Travayis-PMSD-Transfiz ti nek pe koz “rezilyans”, rod fer krwar ki Moris pa pu afekte. Zot nek ti flat to krwasans malgre kriz, suvan enn krwasans ki depann buku lor bayant later pei.
Minis Finans Duval finn bizin reviz so prozek-syon to krwasans pu 2013 depi 4%, ramenn li ver 3%. Moter sistem kapitalism se tuzur krwasans efrene. Alor, kan to krwasans bese, kan ena mwins investisman prive, kan reveni disik bese, kan exportasyon textil diminye, kan turism al lor ralanti, nu kapav atann ki sityasyon ekonomik pu kontiyne deteryore. Deza to somaz finn ariv pre 9%, 52,500. Kat lor sink somer pe rod travay depi plis ki enn an. Guvernman pena okenn plan pu kree lanplwa lor gran lesel. Okontrer zot pe fer tu pu maske sif somaz atraver ferm biro stanp kart, atir dimunn dan kur formasyon apre kur forma-syon, pey plasman zenn dan diferan konpayni.

Kriz Lanplwa

Tusala pu dir ki zordi nu finn kumans rant dan enn kriz lanplwa. Desizyon Lerop pu aboli kota disik apartir 2017, ansam ek resesyon persistan laba, pu agrav sityasyon ekonomik isi ankor plis. Sa, li akoz Lerop tuzur reprezant enn gro par marse pu disik, textil, prodwi pwason, turism. Kote turism, to lokipasyon lotel li pe kontinye bese. Sa afekte restoran, magazin, taxi, mem mizi-syen lotel. Travay dan sekter manifaktir ek servis kuma BPO finn ralanti. Pena ase nuvo kontra. Kote komers, lavant finn kontiyn bese, mem apre PRB. Lanplwa dan sekter konstriksyon finn ralanti akoz nepli ena proze. Mem konstriksyon initil kuma apartman de-lix, sant komersyal, IRS, RES an-kriz. Apre linondasyon Mars 2013, mem si ena investisman dan ranz nuvo drin, sa li pa kree nuvo anplwa; li pe plito tir resurs ek anplwa depi dan travo ranz sime. Bann PME menase. Dan sistem kapitalis, gro prodikter, gro komersan, ki angrese. Kat lor sink PME ferm laport pandan premye kat-ran zot lexistans. Dapre Prezidan SMEDA, sa tandans fermtir la pu aksantye an 2013. Lorla bann votur FMI finn aterir, rod inpoz losterite ek privatizasyon, eliminn sibsid lor diri, lafarinn, gaz menazer. Zot bi se pu asir sirvi klas kapitalist par fer klas travayer sarye tu fardo pu kriz la, enn kriz ki responsabilite kapitalist ek Guvernman.
Antretan, tu pri kontiyn monte fles. Landetman menaz pe osi ogmante. Dan dezespwar, ena dimunn pe tom dan zwe ek gembling. Li normal ki tusala provok kriz sosyal.

Kriz Sistemik

Sa kriz zeneralize ki Parti LALIT pe predir ek dekrir dan tu nu trak ek reynion, zordi li finn vinn pli kler pu tu dimunn. Depi 2005, nu pe averti lor kriz sistemik ki finn deklanse avek lafin pri garanti ek marse asire pu disik ek textil. Kann ek disik finn telman santral dan pei depi lepok kolonyal, ki liberalizasyon sa sekter la, li afekte tu laspe sosye-te Moris. Kriz finansye mondyal an 2007, kan buku labank ti fer fayit, ek kriz petrolye ek alimanter ki finn swiv deswit, finn agrav sityasyon ekonomik Moris. A-tur-de-rol, Guvernman Trava-yis-PMSD-MSM-MMM, su presyon konstan klas kapitalist, finn anfons lekonomi Moris ankor plis dan so depandans maladiv lor Lerop. Anmemtan zot finn negliz devlopman sekter lenerzi reyelman renuvlab, finn de-les diversifikasyon agrikol, finn innyor linportans prodiksyon manze de baz pu konsomasyon lokal ek pu exportasyon. Tusala ti pu kree anplwa.
Zordi ni guvernman Ramgoolam ni lopozisyon ‘Remake 2000’ tuzur pena okenn alternativ politik pu propoze pu lekonomi, ni pu kreasyon anplwa.
Zis LALIT finn vinn delavan ar enn program politik pu enn “lekonomi alternativ”, kot met lanfaz lor liye ansam kreasyon lanplwa, sekirite alimanter, devlopman lenerzi renuvlab, lapes, lindistri lamer, ek liye tusala avek kontrol lekonomi par dimunn ki travay ladan. Vinn donn nu kudme popilariz sa program la. LALIT pe kontiyn amenn kanpayn dan lasosyasyon travayer, parmi lamas dimunn dan kartye, lor baz sa program presi la.
Zordi, li ankor plis neseser pu ki lansanb klas travayer, zenn, ti planter, fam, etidyan, ti-marsan reflesi pu devlop ankomin enn platform baze lor enn program sosyalist revolisyoner, kuma program LALIT. Se sa ki pu kapav larg prosesis pu met an kestyon sistem kapitalist ki responsab pu kriz. Se sa ki pu permet tu dimunn benefisye depi sa imans ogmantasyon dan prodiktivite ki nu finn temwayne dan dernye 30 an, kot teknolozi pe permet enn travayer zordi fer travay 50 travayer yer. Sosyalism li pli posib ki zame. E li pli neseser ki zame.

Pu konn plis lor LALIT, e dekuver dan ki fason u kapav donn u kudme; pu detay lor nu prosenn “Kur Ledikasypn Politik, 2 zur”; pu abone ar “Revi LALIT”, ubyen pu detay lor kimanyer sumet lartik; pu zwenn enn Komisyon LALIT, e.g. lor sistem ledikasyon, lor sindika, lor fam, lor langaz maternel, lor lanvironnman ek lenerzi, lor reform elektoral, lor dokimantasyon politik, lor internasyonalism.

(Trak ki finn distribiye lor bann lagar Vandredi 5 Ziyet 2013}