29.05.2013
Dan LALIT, nu abitye kritik lapres pu so apelasyon “fe diver” pu insidan ki anfet trazik mem zot konsern enn individi ek so fami, pa sosyete dan so lansanb. Suvan zot servi sa lexpresyon “fe diver” pu dekrir abi sexyel, wounds and blows dan kwin lari, lamor enn inkoni swit a neglizans, vyol, vol, bay luke. Me seki lexpresyon “fe diver” ule dekrir se enn insidan ki pa konsern politik nasyonal, ni li pa ena okenn linfliyans lor sime ki listwar sosyal enn pei, ubyen enn rezyon, ubyen lemond, pu pran.
Me, politik Moris finn rant anplin, sa bann dernye mwa, dan fe diver. E politik Moris meynstriym finn abandonn terin ekonomik, politik, sosyal. Nepli ena enn “proze de sosyete” dan politik meynstriym. Nepli mem ena enn program. Pena okenn vizyon partaze lor ki kalite sanzman sosyete neseser pu fer li bon viv ladan. E sa dezeneresans ver “fe diver”, li, a son tur, degrad “politik” plis ankor.
Ena de Minis ki pe amenn lalit pu zot sirvi politik lor bann alegasyon wounds and blows. Nu ena Minis Varma. Lalit politik meynstriym inn konsantre lor eski li finn bat ubyen pa finn bat enn zenom sofer loto ki finn tap ar so loto lor enn lakrwaze dan Sodnac. Nu ena Minis Aimée. Lalit politik meynstriym inn konsantre lor eski li finn ubyen pa finn bles so nyes dan enn lager familyal lor kestyon enn lisyen.
Nu ena enn lot de Minis ki pe amenn lalit pu zot sirvi politik lor alegasyon abi sexyel delapar kit ofisye ki tom dan kit fason su zot Minister. Nu ena Minis Bunwaree. Lalit politik meynstriym inn konsantre lor eski enn profeser PE ki travay MITD, enn institisyon ki tom su so Minister, inn gayn relasyon sexyel ar enn miner ubyen pa. E si wi, si Minis pe kuver pu li, swadizan akoz li pros ar so ser, u non. Nu ena Minis Martin. Deza li ena problem politik ki li enn transfiz, me asterla li ena problem ki finn ena alegasyon abi sexyel dan Foyer Namaste, enn hom kot Minister avoy zanfan. Sa lexanp la, li osi enn lefe direk politik kot Leta pe disosye li progresivman depi so responsabilite politik, atraver privatizasyon. Setadir Minis Martin responsab pu sertin zanfan, akoz li ansarz sa but Leta ki ansarz sa bann zanfan la. Me, bann hom rule par lorganizasyon prive, pa par Leta. Me, deba pa vinn lor kestyon privatizasyon, ni vreman lor kestyon abi sexyel lor zanfan.
Ena enn lot de Minis ki pe lite pu zot sirvi politik, parski zot pe azir dapre program Parti Travayis, setadir pu devlop enn burzwazi deta. Zot pe donn kudme, personelman. Nu ena Minis Jeetah. Lalit politik meynstriym inn konsantre lor eski li finn amenn so papa dan enn delegasyon ofisyel Sid Afrik lor kestyon biznes ledikasyon tersyer u pa. Ena osi Minis transfiz Seetaram. Lalit politik ki li pe amene se pu sirviv kan li finn rant Travayis depi MSM, e apenn li finn rantre ki so frer benefisye enn but 80 arpan Kowlenn prekot Bambous. Enn bel led pu rant dan gran burzwazi atraver foto-voltaik, si gayn 80 arpan kumsa-mem. Me deba li pa vinn lor kestyon opoz burzwazi deta, kuma nu opoz burzwazi tukur.
Ena ankor de Minis ki pe lite pu zot sirvi politik, parski finn ena lamor swit a neglizans. Baichoo, Minis Linfrastriktir Piblik pe lite pu so sirvi politik, swit a lamor dimunn dan Port Louis pandan linondasyon 30 Mars, ki liye ar diferan proze infrastriktir dan Port Louis e Nuvel Rut, osi byen ki lamor aksidan bis Soreze, kot CNT su so sarz antan ki Minis. La osi, ena enn gran kanpayn, sutenir par Guvernman mem, pu ferm CNT ubyen privatiz li, plito ki pu met lord ladan. Plis, nu gayn Minis Bundhoo. Li ena su so sarz enn ti-baba ne prematire ki finn sibir enn brilir, e ki finn mor. Li finn, dan so faver, pa zis exprim so kondoleans anver paran sa ti-baba la, me li finn dimann exkiz, setadir rekonet responsabilite ki enn Minis ena.
Normalman, enn Guvernman pa tro afekte par tu sa kalite problem la pu enn rezon byen sinp. Minis ti bizin swa demisyone, swa ofer so demisyon. Kan zot res dan Guvernman, lerla li Guvernman an antye ki frazilize.
Alor, nu gayn enn parfin fin-de-reyn.
E Lopozisyon parlmanter telman san vizyon, so sel kritik politik Guvernman PT-PMSD se sa bann “fe diver” la. Li totalite zot atak kont Guvernman. Apre ki zot finn fini ar Mme. Soornack, zot pe atak lezot Minis enn par enn lor zafer similer. Sanki zot mem exprim bann prinsip ki inplike.
Me, tusala ena inplikasyon politik.
Ramgoolam pa finn kapav apros MMM pu diskit okenn Lalyans pre-elektoral (avan 2015) parski li ti ena tro buku dimunn pu garde kuma Minis. Me, si enn-par-enn, ena 8 Minis ki li kapav revoke sanki zot baz dan Travayist kapav lev dibri, lerla li ena posibilite sa nuvo lalyans ar MMM la. Dayer, PMSD dan enn move postir dan Guvernman. Minis Sik Yuen, enn Minis PMSD, finn res Minis mem li paret li nepli dan PMSD.
Anmemtan, Re-make MMM-MSM pa finn vreman pran avek enn gran deklik. Navin Ramgoolam ankor ase for. Alor, avek problem lasante Paul Bérenger, li vinn posib asterla ki aksepte pu al Reduit, li. Lerla, kan Ramgoolam pe dir li pu amenn enn White Paper lor Reform Elektoral ziska Ziyet par la, lerla nu kone ki sa rawn koz-koze kapav abuti – pa neseserman pu bann gran reform elektoral pu plis demokrasi, me petet pu 30% fam kandida, petet pu kit formil a-la-Balancy kot kapav poz kandida si u parti fini dir li pa pu pran Best Loser, petet ver enn Prezidan avek plis puvwar plitar, kan Ramgoolam met li dan sa plas la. Me, antuka, li permet enn lalyans.
E antretan, sityasyon ekonomik pe vinn deplizanpli grav. Somaz ek travay preker pe ogmante. Li pu vinn ase fasil pu Ramgoolam met tusala lor latet Xavier Duval, fors li kit Guvernman. Li finn deza ase imilye li lor zafer Sik Yuen. E Xavier finn deza dir li pa zis “montre figir” kuma Ramgoolam, apre enn dram.
Tusala donn enn lide kifer LALIT dir ki nu bizin ranforsi nu parti, ki pa amare dan sa mem lamar politikay, sa mem burbye “fe diver” deplizanpli grav. Tu lezot lafors politik permet zot patoz ladan.
Tusala pu dir dir ki nu bizin enn nuvo kalite politik baze lor analiz, program ek mobilizasyon lor baz enn konpreansyon an komin enn program an komin. Samem politik dan so vre sans. Pran depi lepok Aristot, travers par Karl Marx, vinn ziska zordi. Setadir enn politik pu amenn enn nuvo sosyete.
Lindsey Collen