LALIT averti Ramgoolam: Met rezolisyon Diego Garcia lor azanda UN
22.03.2011
Alain Ah-Vee, ki ti pran laparol dan Konferans de Pres LALIT le 17 Mars, finn averti Guvernman ki li finn ariv ler pu li azir pu asire ki Draf Rezolisyon lor Chagos e Diego Garcia depoze atan pu prosin Lasanble Zeneral Nasyon Zini.
Prosenn Lasanble Zeneral li pu ena an Septam 2011.
Pu ki Guvernman inskrir enn rezolisyon a-tan, li bizin fini demar prosedir oplivit. Ena enn Komite UN ki ansarz etablir azanda e Moris bizin asire ki item Chagos res lor azanda Lasanble Zeneral. Fode pa Guvernman sumet divan okenn presyon depi Britanik ubyen Ameriken plitar pu zot retir zot rezolisyon apre ki zot finn met li. Sa finn deza arive.
Li bon note ki Guvernman Moris fini deza gayn sutyin lor sa isyu la depi pei manb Linyon Afrikin dan dernye Some ki ti ena Adis Abeba. Kumsa ki Moris pu kapav deklans prosedir pu met enn ka divan lakur Internasyonal Lahay (ICJ) pu gayn enn ‘advisory opinion’ lor demantelman Chagos. An 1990 guvernman MMM-MSM ti reysi fer met Chagos lor azanda Lasanble Zeneral UN me zot ti retir li apre su presyon UK-US kont lindistri sikriyer ek kota textil lor marse Amerikin. Bizin mintenir presyon lor guvernman pu ki zot pa kaptile ankor enn fwa divan santaz inperyalis.
Anmemtam bizin larg enn veritab kanpayn lor plizir fron kont Guvernman Britanik ek Leta Zini.
Tutswit Guvernman ti bizin anonse ki li pe organize pu ki Prezidan Repiblik, Premye Minis ek lider lopozisyon fer enn vizit Chagos e Diego lor bato Trochetia. Sa lide bato la ki LALIT ti’nn deza inisye avan, paret finn kapte limazinasyon piblik e li pu byin fasil batir sutyin onivo rezyonal ek internasyonal pu enn tel demars.
Premye Minis fini anons ki Moris pe kumans prosedir pu ki ena inspeksyon IAEA lor Diego su Trete Pelindaba. Anfet su sa trete la li interdi prezans, asanblaz, akizisyon ek itilizasyon zarm nikleer lor kontinan Lafrik, inkli Chagos. Trete la fini rant anviger depi lane dernyer e fini nom sa 12 pei pu form parti AFCONE (African Commission on Nuclear Energy) ki so syez dan Sid Afrik. Guvernman Ramgoolam, kuma li pe dir li ena lintansyon fer, bizin konkretman met enn konplent divan sa Komisyon la pu ki deklans prosedir ver inspeksyon lor Diego.
Nu ena osi pu batir sutyin parmi lorganizsyon dan UK ek Lamerik. Sa travay la finn deza lanse pandan konferans LALIT an Novam kot nu finn resevwar 33 mesaz sutyin depi plizir lorganizyon dan diferan pei , inkli Langleter ek Lamerik. LALIT deza manb rezo internasyonal No Bases ki pe milit kont baz militer. E zordi nu kone ki li pe vinn deplizanpli difisil pu inperyalis US sutenir ku finansye so 700 baz militer andeor so teritwar. Inperyalis US li nepli seki li ti ete dan bann lane 70. Lamerik so lekonomi azenu, li pe anburbe dan Lirak. Bann mobilizasyon e revolt dan Mwayin Oryan, sirtu dan Tinizi, Lezip e Bahrein pe sanz rapor de fors kont Leta Zini e so bann alye.
Li inportan osi ki nu pli konsyan e res vizilan lor tu ki kalite manev ki UK ek sirtu Leta Zini pu servi dan enn tel moman. Nu byin kone kimanyer servis sekre US abitye infiltre lorganizasyon sosyal e medya atraver donasyon, kur formasyon, laburs detid e lezot metod.
Guvernman Moris bizin osi kumans reoryant so lekonomi ek prodiksyon pu ki nu mwin depandan lor lezot pei , sirtu lor UK-US. Kanpayn LALIT pu enn politik ekonomik alternativ viz sa kalite lobzektif la.
Nu ena osi pu evit tom dan pyez e pa devye nu latak depi bann vre kupab ki responsab demanbreman teritwar Moris, lokipasyon militer ek exil forse Chagosyoin, setadir leta Britanik ek ladministrasyon Amerikin. Bizin fer ladiferans ant seki finn komet krim, UK ek US , ek seki finn konplis, setadir dirizan politik ki ti partisip dan diskisyon Lancasster House dan Lond. Alapok Moris ti ankor enn koloni e okenn dirizan pei pa ti dan pozisyon pu negosye e vann teritwar ki ti su kontrol Britanik.
Kontribisyon LALIT
Si zordi kestyon Chagos e baz Diego ankor pe okip laktyalite li pa ditu enn azar. LALIT finn zwe enn rol ladan. Nu finn ek pe kontiyn azir pu ki sa isyu pa disparet lor azanda.
Sikse nu Konferans an Novam, ki li anterm konteni bann diskur e deba, ki li anterm partisipasyon buku ansyin aktivis ek zenn, finn kontribye buku pu ki ankor pe koz Chagos ek Diego dan lapres.
Enn gin inportan ki sa konferans la finn fer se lakorite ki finn ena otur Deklarasyon Gran Rivyer ki finn sorti alafin konferans ek ki finn sumet a Minis Boolell. Ladan partisipan prezan finn realiz e linportans stratezik pu ki ena sa artikilasyon ant 3 laspe lalit Chagos setadir dekolonizasyon Repiblik Moris, fermtir baz Diego ek drwa retur pu Chagosyin. Selman kan napa separ sa 3 laspe la ki kapav fer progre lor ninport ki ant sa 3 la.
Tutswit apre nu finn truv lefe Konferans e so Deklarasyon atraver reaksyon Premye Minis ki finn akiz bann Britanik ‘manter-ipokrit’ ek anonse ki guvernman Moris pe kumans prosedir pu ki ena inspeksyon IAEA lor Diego su Trete Pelindaba.
Guvernman finn repran enn lot pwin Deklarasyon Gran Rivyer kan Premye Minis finn anonse ki bann Chagosyin pu ena enn rol pu zwe kan Moris rekiper Chagos. Li finn mansyonn etablisman enn espes lasanble rezyonal kuma ena Rodrig pu Chagos. Li interesan note ki Olivier Bancoult ti dan delegasyon ofisyel guvernman Moris dan Some Linyon Afrikin dan Adis Abeba an Zanvye.
Konsernan Park Marin guvernman Moris finn lans aksyon legal kont Langleter. Bann dokiman ki Wikileaks finn swazire pu rann piblik finn devwal konplo sinik UK-US otur sa park marin la. Komanter Colin Roberts, direkter Foreign Commonwealth Office expoz konplo pu anpes Chagosyin return lor zot lil, li finn dir ki: “the MPA is the most effective longterm way to prevent any of the Chagos islands former inhabitants or their descendants from resettling in BIOT”
Dan LALIT nu konsider taktik guvernman pu itiliz Konvansyon UN lor Drwa Lamer (UNCLOS) li konport bann febles e li pa pu fer lotorite Britanik rekile. Moris pe anfet konteste MPA e pe dir ki li inkonpantib ar sa Konvansyon-la parski Langleter pa enn leta rivrin Chagos e ki zis Moris ki kapav dekret en park marin laba. Me Moris napa pe konteste BIOT e napa pe afirm so suverennte lor Chagos. Anplis taktik guvernman pu gard so stratezi sekre li pa ena gran lavantaz. Okontrer li rann li pli difusil pu batir sutyin kan u pa kone klerman ki vremem Moris so aksyon pe vize e dan ki direksyon li pe ale. E de lot kote lotorite Britanik pe azir pli uvertman. Zot finn deza lev finans pu MPA otur Chagos. Zot finn organiz enn renyon dan Laswis avek plizir lorganizasyon ekolozik koni, parmi ti ena Union for Conservation (dan lekel Moris manb) ek World Wildlife Foundation (ki pe travay lor plizir proze lanvironnman dan Moris). Sa rankont la ti finanse par sertin milyarder e fondasyon prive. Zot bi se pu gete kimanyer explwat sa imans rezerv marin la. Alor tusa loperasyon la li kuma enn privatizasyon lamer.
Zordi pena okenn dut ki inperyalis US finn afebli. Li enn bon moman pu akseler kanpayn pu dekoloniz Chagos e ferm baz militer lor Diego Garcia ek asir drwa retur Chagosyin lor zot lil..
